Çocukları Cezalandırmaya Beş Alternatif

Çocuklarınızla iletişime geçmeniz onların arkadaş canlısı ve sorumluluk sahibi olmalarına yardımcı olur. Çocuklarınızı cezalandırmayı düşünmeden önce, sorunları onlarla tartışmayı ve çözüm bulmayı deneyin. Çocukları cezalandırmak ile ilgili bu makaleyi okuyun ve çocuğunuzu nasıl doğru yönde eğitebileceğinizi öğrenin.
Çocukları Cezalandırmaya Beş Alternatif

Tarafından yazılmıştır Daniela Colmenares

Son Güncelleme: 16 Eylül, 2022

Çocuklarınızın ders almasını sağlamak için yararlanabileceğiniz tek yöntemin onları cezalandırmak olmadığını biliyor muydunuz? Çocukları cezalandırmak yerine daha iyi şekilde gelişmelerini sağlayacak başka alternatifler bulunmaktadır.

Bazın psikologların belirttiği üzere, bağırmak ya da hafifçe vurmak yalnızca kısa vadede işe yarar. Bunlar çocukların bu belirsiz davranışlarını değiştirmediği gibi doğrudan duygusal sağlıklarını da etkiler. Bu makalede, çocukları cezalandırmak yerine kullanabileceğiniz, onları daha iyi bir şekilde eğitmenizi sağlayacak  alternatifi keşfedeceksiniz.

Oyuncaklarınızı toplamadığınız için anneniz ya da babanız size bağırdığında nasıl hissettiğinizi hatırlıyor musunuz? Ya da fiziksel olarak cezalandırıldığınızda ağladığınız zamanları? Sözel ya da fiziksel şiddete başvurduğunuzda, çocuklarınız da tıpkı sizin bu zamanlarda hissettiğiniz gibi hisseder.

Bunu yapmaktaki niyetiniz çocuğunuzun davranışlarını değiştirmeye çalışmak olsa da, bu tarz bir ceza yöntemi onların yalnızca aşağılanmış hissetmelerine sebep olur. Bu yöntemi izlerseniz, onlara öğretmek istediğiniz iyi davranışları edinmeyeceklerdir. Yalnızca azar yemekten kaçınmaya çalışacak ve şiddeti sorunları çözmede bir araç olarak göreceklerdir.

Çocukları Cezalandırmak Yerine Kullanılabilecek En İyi Alternatifler Nelerdir?

Çocukların uygunsuz davranışlarını düzeltmek için onları cezalandırmaya alternatif olarak kullanabileceğiniz en iyi yöntemlerden biri onlarla konuşmaktır. Fakat bazen bu yeterli olmaz. Onları teşvik etmenin yanı sıra eğitsel alternatifleri de göz önünde bulunmalısınız ki çocuklar davranışlarının neden yanlış olduğunu anlayıp bunları değiştirebilsinler.

kırılmış çocuk

Bazı insanlar çocukların elinden bazı haklarını alarak cezalandırmayı önerir. Fakat, bu tarz cezalandırmalar fiziksel cezalarla aynı mesajı taşımaktadır.

Çocukları cezalandırmak yerine kullanılabilecek etkili alternatifler, çocukların hatalarından ders çıkarmayı öğrenmelerini ve sağlık bir şekilde büyümelerini sağlayanlardır.

Olumlu disiplin, karşılıklı sevgi ve saygıya dayandığı zaman, ebeveyn-çocuk ilişkisinde daha faydalıdır. Bu çocuğunuzun kaprislerine boyun eğmeniz anlamına gelmemekle birlikte, otoriter de olmamanız gerektiğine işaret eder. Bu, ebeveyn olarak kendinizin ve çocuğunuzun hislerine ve ihtiyaçlarına kulak verirken ayaklarınızın yere basması ile ilgilidir.

1. Çocuğunuzla konuşup sorunu belirleyin

Çoğu ebeveyn çocukları ile sonu tartışmayla sonlanmayan bir konuşma sürdürmekte zorlanır. Bu genellikle çocuk yardıma ihtiyacı olmasına rağmen ebeveyniyle konuşmayı reddettiği zaman olur.

Çocukları cezalandırmak yerine alternatif olarak kullanılacak yöntemlerden biri onları dinlemek ve kendilerini ifade etmelerine izin vermektir. Onların nasıl hissettiğini bildiğinizi söyleyerek üste çıkmayın. Çoğu konuşma, ebeveynler seslerini yükselttikleri ve bu sebepten ötürü çocuklar da kendilerini anlatamadıklarını düşündükleri için tartışmayla sonlanır.

Çocuğunuzun kafasında neler döndüğünü biliyor olsanız dahi, sizinle paylaştıkları şeyleri merak ettiğinizi onlara gösterin. Bu şekilde, kendilerine güvenleri yerine gelecek ve olan bitenle ilgili sizinle konuşabileceklerdir. Çocuklarınız size açıldığı zaman sorunlarınıza ortak bir şekilde çözüm bulabileceksiniz.

2. Yaptıklarının sonuçlarını açıklayın

Kelimeler fark yaratır. Çocuğunuza “Bunu yaparsan pişman olursun.” gibi cümleler sarf etmek yalnızca sizden korkmalarına ve size saygı duymamalarına sebep olacaktır. Ayrıca, bu tarz şeyler onlara davranışlarını değiştirmeleri gerektiğini öğretmez.

Çocuklarınızla konuşun. Onların yaptıklarının sonuçları olacağını anlamalarını sağlayın. Bu sonuçların etraflarındaki insanları etkileyebileceğini söyleyin.

çocukları cezalandırmak

Onlarla konuşmalarınızda net olmalısınız. Fakat çocuğunuza karşı nazik olmayı da unutmayın. Uygun davranışlarda bulunduklarında çocuklarınızı tebrik etmeyi unutmayın ki doğru davranışların neler olduğunu öğrenebilsinler. Onları ailece oyun oynayarak geçireceğiniz etkinliklerle ödüllendirin.

3. Onlara ekstra ev işleri yaptırın

Çocukları cezalandırmak yerine kullanabileceğiniz alternatiflerden biri de çocuklarınız yanlış davranışlarda bulunduğunda onlara ekstra ev işleri vermektir. Böylece fiziksel cezaya başvurmadan ya da sesinizi yükseltmeden onları disipline edebilirsiniz.

4. Özür dilemelerini isteyin

Çocuklarınız kötü bir şey yaptıklarında onları “Üzgünüm.” demeye zorlamışsınızdır fakat bu kelimenin gerçek gücünü hiç düşündünüz mü? Anında özür dilemek bazen yapılacak en iyi şey değildir.

Çocuğunuz öncelikle davranışları üzerine düşünüp davranışıyla ilgili sorunları belirleyebilmeli. Ona davranışları ve davranışlarının diğer insanların duyguları üzerindeki etkileri üzerine düşünecek zaman tanıyın. Çocuğunuz sakinleştiğinde, onunla, ne olduğu ile ilgili konuşup incitmiş olabilecekleri insanlar üzerine düşünmesini rica edin.

Çocuğunuz duruma kafa yorduğunda, kendi kendine, sizin söylemenize gerek kalmadan özür dilediğini göreceksiniz. Bunun en iyi kısmı zorunlu olarak özür dilemelerinden daha dürüst olacağıdır.

5. Kötü davranışlarının sonucunu ödemeleri için onlara seçenekler sunun

Yaptıkları şeye göre ceza olarak birkaç alternatif arasından seçim yapın. Düşünüp hangi fikrin en iyisi olduğuna karar vermelerine izin verin. Bu seçenekleri elektronik aletlere erişimlerini kısıtlamadan daha fazla ev işi yapmaya kadar çeşitlendirebilirsiniz.

bilgisayarla çocuk

Zorla bir ceza verdiğinizde, haklarının yendiğini düşünerek size darılıp kızabilirler. Ama eğer davranışlarının sonuçlarını açıklarsanız, ders çıkarmaları için en iyi yolun ne olduğunu anlayabilirler.

Sonuç

Çocukları cezalandırmak ebeveynlerin kaçınması gereken olumsuz sonuçlar doğurabilir. Örneğin, cezalandırmak onların da diğerlerine karşı bu yöntemi kullanmalarını aşılar.

Akşam yemeğinde tatlı vermemenin ya da bilgisayarlarını ellerinden almanın onlara herhangi bir faydası olacağını mı düşünüyorsunuz?

Böyle yaparsanız büyük ihtimalle haklarının yenildiğini düşündüklerinde diğer insanlara büyük tepkiler vereceklerdir.

Ayrıca cezalandırılmak onların suçlu hissetmesin sebep olur. Ebeveynler genellikle çocukları ağlamaya başladığında onları cezalandırmaya meyilli olurlar. Böyle yaptıklarında, çocuklarının ne yaptıkları üzerine düşünmelerine imkan tanımaz ve onların yalnızca cezadan korkmalarına sebep olurlar.


Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.


  • Palacios, X., Pulido, S., and Montaña, J. (2009). Estrategias desarrolladas por los niños para afrontar el castigo: un diálogo entre la psicología y la teoría de redes sociales. Universitas Psychologica 8, 471–486.
  • Barcelata Eguiarte, B.E., and Alvarez Antillón, I. (2005). Patrones de interacción familiar de madres y padres generadores de violencia y maltrato infantil. Acta Colombiana de Psicología 35–45.
  • Martínez Sánchez, I. (2008). Repercusiones de la utilización del castigo físico sobre los hijos: influencia del contexto familiar. Psicología Educativa 14 (2), 91–102.
  • Kids Health. Disciplining Your Child. (2018). Recuperado el 9 de diciembre de 2020. https://kidshealth.org/en/parents/discipline.html
  • Healthy Children. What’s the Best Way to Discipline My Child? (2018). Recuperado el 9 de diciembre de 2020. https://www.healthychildren.org/English/family-life/family-dynamics/communication-discipline/Pages/Disciplining-Your-Child.aspx

Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.