Eritrosit Sedimantasyon Hızı: Nedir?

Kırmızı hücre sedimantasyon hızı, enflamatuar ve neoplastik hastalıkların varlığını doğrulamak için kullanılan bir laboratuvar testidir. Size nasıl yapıldığını ve ne zaman reçete edilebileceğini anlatıyoruz.
Eritrosit Sedimantasyon Hızı: Nedir?
Leidy Mora Molina

Yazan ve doğrulayan hemşire Leidy Mora Molina.

Son Güncelleme: 11 Mayıs, 2021

Tıbbi tedavilerde eritrosit sedimantasyon hızı gibi klinik laboratuvar testleri büyük önem taşımaktadır. Bazen bir hastalığın varlığını tespit etmenin tek yolu budur. En sık yapılan testlerden biri kırmızı hücre sedimantasyon hızıdır.

Eritrosit sedimantasyon hızı, VSG veya ESR olarak da bilinen bu test, kırmızı kan hücrelerinin test tüpünün dibine ne kadar hızlı yerleştiğini ölçen bir testtir. Normalden daha yüksek veya daha düşük bir sedimantasyon hızı, farklı patolojilerin varlığını gösterir.

Normal koşullar altında, eritrositler veya kırmızı kan hücreleri, saatte 10 milimetre (mm) sedimantasyon hızıyla birbirlerini itmelerine neden olan negatif bir yüke sahiptir. Ancak, çalışma konusuna ve yaşam tarzına bağlı olarak değişebilir.

VSG’nin gerçekleştirilmesi gerektiği durumlar

Eritrosit sedimantasyon hızı, hekime yol gösteren ve hastalıkların varlığına işaret eden bir testtir. Bu anlamda, aşağıdaki durumlardan herhangi birinin varlığında faydalı olabilir:

  • Nedeni bilinmeyen ateş.
  • Bazı artrit türleri.
  • Kasları etkileyen semptomlar.

Ancak doğru tanı koyabilmek için doktorun hastanın sunduğu klinik tabloyu, laboratuvar tetkiklerinin sonuçlarıyla birlikte analiz etmesi gerekir. Öte yandan ESR, iki hastalık için önemli bir tanı kriteri olarak kullanılabilir: polimiyalji romatika ve temporal arterit, her ikisi de çok nadirdir ve 50 yaşın üzerindeki hastalarda ortaya çıkar.

Polimiyalji romatika, ekstremitelerin ve gövdenin proksimal kaslarını etkileyen, ağrıya ve hareket kısıtlamasına neden olan iltihaplı bir hastalıktır. Temporal arterit ise baş ağrısına, görme keskinliğinde azalmaya, ateşe, çenede ağrıya ve anemiye neden olur.

VSG
ESR, kas veya kemik ağrısı olduğunda doktorların isteyebileceği bir testtir.

Bu analiz için kendimi nasıl hazırlamalıyım?

Bu oldukça basit ve hızlı bir testtir, bu nedenle herhangi bir olağanüstü hazırlığa gerek yoktur. Tek bir eritrosit sedimantasyon hızı yapılırsa açlık şart değildir ancak aynı anda başka analizler yapılırsa gerekli önlemler alınmalıdır.

Analizin yapılabilmesi için venöz kan, bir şırınga yardımı ile çekilmelidir. Koldan iğne yapılır. Bu, bazen günün geri kalanında süren muayene sırasında hafif ağrı veya rahatsızlığa neden olabilir. Ancak günlük aktivitelerin yapılmasını engellemez.

Kan testi çok basittir ve genellikle 2 ml kanın 0.5 ml sitrat ile bir test tüpünde karıştırıldığı ve antikoagulanlı kanda belirli bir süre sonunda eritrositlerin plazmadan ayrılarak dibe çökmesi işlemi Westergren metodu kullanılarak yapılır. Bir saat sonra, alyuvarların bulunmadığı bölgeye olan uzaklık mm cinsinden yeniden hesaplanarak alçaldıkları hızın bilinmesi için yeniden hesaplanır.

Yüksek eritrosit sedimantasyon hızının önemi

Sedimantasyon hızı normal değerlerin üzerinde olduğunda inflamasyona ve bazı neoplazilere yol açan patolojilerin varlığından şüphelenilmelidir. Yapılan araştırmalara göre oran 24 saat sonra artmakta ve çözülene kadar genellikle normal değerlere dönmemektedir.

Bu tür bir patoloji, kan plazmasındaki çeşitli proteinlerin konsantrasyonunu arttırır. Bu proteinlerin tümü, özellikle fibrinojen, kırmızı kan hücrelerinin yüzeyindeki yükü etkileyecek ve daha hızlı bir şekilde inmelerine neden olacaktır.

Bununla birlikte, hamilelik, diyabet veya son dönem böbrek yetmezliği gibi kandaki fibrinojeni artıran çeşitli durumlar, eritrosit sedimantasyon oranını artırabilir. Diğer nedenlerin yanı sıra aşağıdakilerden de bahsedebiliriz:

Düşük eritrosit sedimantasyon hızının önemi

Çoğu zaman, düşük sedimantasyon oranı tıbbi açıdan çok da önemli değildir. Bu anlamda normal hastalarda 0 mm’ye kadar çıkabildiği için genellikle hekimler bu konuda endişelenmez.

Bununla birlikte, düşük bir eritrosit sedimantasyon hızı (0 mm ile 3 mm arasında) aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli sağlık sorunlarına neden olur:

Hatta, dang humması gibi bulaşıcı hastalıklar sedimantasyon hızında hafif bir düşüşe neden olabilir. Yapılan bir çalışmada dang humması sorunu yaşayan kişilerin ESR’sinin, akut ateşli sendromlu diğer kişilere göre çok düşük olduğu gösterilmiştir.

Sivrisinek
Nadir de olsa düşük ESR, sivrisinekler tarafından bulaşan bulaşıcı bir tropikal hastalık olan dang hastalığından kaynaklanabilir.

Basit ama etkili bir test

Gördüğünüz gibi eritrosit sedimantasyon hızı karmaşık bir test değildir ancak iltihaplanmaya neden olan hastalıkları tespit etmede çok etkilidir. Doktora rehberlik edebilir ve doğru bir teşhis koymasına yardımcı olabilir.

Hastanın bunu yapabilmesi için özel bir hazırlığı olmamalıdır. Ayrıca işlemden sonra herhangi bir rahatsızlık duymadan günlük aktivitelerinize devam edebilirsiniz.


Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.


  • Márquez M, Chacón-Cardona J. Determinación de VSG: comparación de los métodos de Wintrobe y microhematocrito. Revista de Salud Pública. 2016;18(6):946-952.
  • Merino Romero J. Utilidad diagnóstica de la velocidad de sedimentación globular. Revista de Medicina Integral. 2002;39(7):325-329.
  • Acosta-García E, Peñate E, Sánchez A, Uban B, Colina W. Determinación de la velocidad de sedimentación
    globular: micrométodo versus Wintrobe en niños y adolescentes. Revista Latinoamericana de Patología Clínica y Medicina de Laboratorio. 2018; 65 (1): 39-44.
  • Lemus Varela M, Villaseñor Sierra A. Determinación de la velocidad de sedimentación globular mediante micrométodo comparado con el método Wintrobe. Revista de Enfermedades Infecciosas y Microbiología. 2009;29(2):66-69.
  • Villar Centeno L, Díaz Quijano F, Martínez Vega R. Utilidad de la velocidad de sedimentación globular en el diagnóstico temprano del dengue en un área endémica. Reista de la Asociación Colombiana de Infectología. 2007;11(4).
  • Erythrocyte Sedimentation Rate (ESR) [Internet]. MedlinePlus Medical Test. 2020 [cited 13 November 2020]. Available from: https://medlineplus.gov/lab-tests/erythrocyte-sedimentation-rate-esr.

Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.