Maytlar ile Mücadele Etmek için Ev Yapımı Sprey
Toz alerjisinin sebebi; burun tıkanıklığına, hapşırmaya, burun akıntısına, öksürüğe, gözlerde ve burunda kaşıntıya, daha ileri vakalarda ise astım krizlerine yol açan maytlar, toz maytı olarak da bilinen küçük organizmalardır.
Maytlar örümcek ve akreplerin uzaktan akrabaları olarak eklem bacaklıların değişik bir türünü oluştururlar. Sıradan bir evin neredeyse her köşesinde bulunurlar ve yüksek ihtimalle şu anda etrafınız onlarla sarılıdır.
Ancak gerçek olan şudur ki, her saniye dünya kadar mikroorganizma grubuna maruz kalıyorsunuz ve maytlar bu binlercesi arasında sadece bir tanesidir. Aslında tamamen zararlı canlılar değildirler, hatta bazıları hiç zararlı değildir ve çıplak gözle görülmesi imkansızdır.
Evinizi işgal edip alerjilere ve solunum problemlerine neden olan türü, toz maytı veya ev maytı olarak bilinenlerdir. Bu organizmalarla mücadele edebilmek için onlar hakkında birkaç bilgi daha öğrenmeniz gerekiyor.
Maytlar nerelerde bulunur?
Maytlar cildinizden dökülen ölü hücrelerle beslenen ve gözle görülemeyecek kadar küçük (yaklaşık 0,3 mm) organizmalardır.
Toz alerjilerinin sorumlusu ise ürettikleri küçük dışkı parçacıklarıdır. Her bir mayt bu parçacıklardan günde 20 tane üretebilir ve yaklaşık 10 haftalık ömrü boyunca 2000 tane üretmiş olur. Ve ortalama bir yatakta binlerce hatta milyonlarca mayt bulunabilir.
Erkek maytlar yaklaşık 10 gün yaşarlar, ancak dişiler 70 güne kadar canlı kalabilir ve hayatları boyunca 60 ile 100 arası yumurta bırakırlar. Bu orana göre evinizdeki maytların sayısı katlanarak artabilir.
Maytlar ışıktan hoşlanmazlar. Bu nedenle genelde kumaş, döşeme, yatak, halı ve oyuncak gibi malzemelerin gözeneklerine saklanırlar. Ayrıca, maytlar tavan arası ve bodrum gibi nemli ve sıcak ortamlarda daha fazla bulunurlar.
Şu da ilginizi çekebilir: Karbonatla Ev Temizlemenin 12 Yolu
Toz alerjisi ve sağlığınıza etkileri
Alerji belirtilerinin %50’sinden toz maytlarının sorumlu olduğu tahmin ediliyor. Bunları solumak burun mukozanızı etkileyen ve hapşırığa, kaşıntıya, tıkanıklığa, burun akıntısına, bazen de koku alma hissinde azalmaya neden olan rinit benzeri solunum yolu hastalıklarına yol açabilir. Astım krizlerini tetikledikleri de biliniyor.
Maytlar ayrıca, gözde kaşıntı, kırmızılık, sulanmaya yol açan ve sanki gözünüzde bir şey varmış hissi veren iltihap gibi alerjik durumlara da neden olabilirler.
Benzer şekilde ciltle de uzun süre temasları halinde kaşıntılı ve iltihaplı lekelerin oluşmasına yol açan ve egzama olarak bilinen bir çeşit rahatsızlığa neden olabilirler.
Uzun süre etkili ev çözümleri
Toz alerjisinin neden olduğu tüm olumsuzluklardan korunmak için yapmanız gereken tek şey toz maytlarından uzak durmaktır.
ve bunu en etkili şekilde başarmak için evde hazırlayabileceğiniz çeşitli basit yöntemler vardır. Maytları kontrol altına almak için bir profesyonele başvurmanıza gerek yok.
Anti-mayt sprey
Her şeyden önce, kumaşların üzerindeki ve odaların köşelerindeki maytlardan kurtulmanıza yardım edecek bir böcek ilacını evinizde kendiniz hazırlayabilirsiniz. Dilerseniz mağazalardan hazır da alabilirsiniz.
Eğer evde kendiniz hazırlamak istiyorsanız ihtiyacınız olan malzemeler bunlar:
- 1 sprey şişesi
- Yarım bardak ispirto
- Yarım bardak saf su
- 30 damla yağ esansı (Limon, okaliptus, lavanta, selvi, tarçın vb.)
Tüm malzemeleri sprey şişesinde karıştırdıktan sonra artık maytlardan kurtulmaya hazırsınız. Hazırladığınız karışımı yatağınıza, yastığınıza, yorganınıza, perdelerinize ve toz bulunduğunu düşündüğünüz her neresi varsa oraya sıkın.
Bu yazımıza da bir göz atın: Temiz Pencereler için 6 İpucu
Eğer evinizde 3 yaşın altında bir çocuk varsa veya hamileyseniz bu karışımı kullanmak iyi bir fikir değildir. Fakat yine de kullanmak isterseniz spreylediğiniz eşyaları iyice havalandırdığınızdan emin olun.
Spreyi ilk uygulamanızdan sonra geçen iki ay boyunca mayt popülasyonunu ciddi derecede düşürmüş olacaksınız. Ancak, evinizi bu organizmalardan arındırmak için iki veya üç ayda bir düzenli olarak spreylemelisiniz.
Yağ esansları
Bir diğer çözüm ise evinizin havasını ferahlatmak için lavanta, nane veya çam yağı esansı benzeri ürünlerle odalarınızı her gün spreylemektir. Üstelik eviniz mükemmel kokacaktır.
Ayrıca anason, karanfil, rezene, kekik ve lavantanın karışımıyla hazırlanan spreyi yatağınıza ve halınıza sıkmak da yatak odanızdaki mayt popülasyonunun azalmasına yardımcı olabilir. Hem de odanıza hoş bir koku vererek daha temiz ve ferah görünmesini sağlar.
Ancak yağ esanslarının bazı insanları rahatsız edebilecek güçlü bileşenler içerdiğini de unutmamak gerekir. İhtiyatlı şekilde kullanarak evinizde kimsenin bu esanslara alerjisi olmadığından emin olun.
Maytların tekrardan ortaya çıkmasını önlemek için ipuçları
Evinizi temiz tutarak maytların tekrardan ortaya çıkmasını önlemeniz gerekir. Bu nedenle evinizde bazı ufak değişikliler yaparak onların tekrardan üremesine ve yaşamasına imkan vermeyen bir ortam oluşturmalısınız. İşte bazı ipuçları:
- Ortamdaki nemi %50’nin altında tutmaya çalışın. Yatak odanızda nem düşürücü bir alet kullanmanız toz alerji riskini azaltır. Buna ek olarak bir nem ölçer alarak odanızdaki nem seviyesini takip edebilirsiniz.
- Odalarınızı havalandırın. Pencerenizi açtıktan sonra toz ve maytların birikmesini engellemek için bir fan çalıştırın. Evinizi günde 15 dakika havalandırmanız yeterlidir.
- Güneş ışığının tüm odalarınıza girmesini sağlayın. Çünkü iyi aydınlatılmış bir oda maytların gelişimi için uygun bir ortam değildir.
- Çarşaf ve perdelerinizi sıcak suyla yıkayın. Böylece kumaşın gözeneklerinde yaşayan maytlardan kurtulmuş olursunuz.
- Bu işin anahtarı yatağınızı temiz tutmaktır. Çünkü, maytlarla temas halindeki zamanınızın çoğunluğunu yatağınızda geçirirsiniz ve yüksek ihtimalle de orada çok fazla mayt bulunur.
- Tüm toz parçacıklarından kurtulmak için yatağınızı temizlemeye yeterince zaman ayırdığınızdan ve bolca spreylediğinizden emin olun. Yatağınızda tekrar üremelerini engellemek için bunu düzenli şekilde yapın.
- Yaz aylarında tüm kumaş ve mobilyalarınızı dışarı çıkartıp güneş altında bir süre bırakmalısınız, çünkü maytlar yüksek sıcaklıklarda yaşayamaz. Aynı şekilde kış aylarında çok düşük sıcaklıklara da dayanamazlar.
- Maytlara barınak oluşturan halı ve benzeri ürünlerden istediğiniz zaman kurtulabilirsiniz. Halı maytların gelişimi için çok uygun bir ortam oluşturur. Bu durum özellikle halınız doğrudan beton zeminin üzerindeyse daha muhtemeldir.
- Mümkünse halınızı fayans, ahşap veya başka bir sert zeminle değiştirin. Maytların gelişimini engellemek için bir diğer etkili yol ise mobilyalarınızı kılıfları sökülüp yıkanabilen modellerle değiştirmek olabilir.
Evinizi maytlardan arındırmak aslında kolay bir iştir, fakat bunu etkili şekilde yapabilmek kararlı olmayı gerektirir.
Özellikle en yoğun bulundukları yerler yatağınız, çarşafınız ve halılarınız olduğu için bu en önemli alanları düzenli olarak temizlemeye dikkat edin.
En önemlisi ise ilkbahar ve sonbaharda temizlik yapmaktır, çünkü maytlar bu mevsimlerde gelişip serpilirler.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Aggarwal P, Senthilkumaran S. Dust Mite Allergy. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan.
- Álvarez Castelló Mirta, García Gómez Iris M., Castro Almarales Raúl, Ronquillo Díaz Mercedes. Rinitis alérgica y rinosinusitis: Una revisión necesaria. Rev Cubana Med Gen Integr. 2004; 20(1), 0-0.
- CARRASCO, E., GUZMÁN, C., RODRÍGUEZ, C., SEPÚLVEDA, R., VICHERAT, L., & VILLANUEVA CH, F. A. N. O. R. Guías para el diagnóstico y manejo del asma: Recomendaciones de la Sociedad Chilena de Enfermedades Respiratorias. Revisión 2004. Revista chilena de enfermedades respiratorias. 2004; 20(3): 144-146.
- Gallardo, J. M., Gómez, J. C., Gil, F. C., García, R. A., Armengol, M. S., & Biedma, M. M. Utilidad de los dispositivos deshumidificadores en la reducción de la concentración de ácaros. Archivos de Bronconeumología. 1994; 30(6): 287-290.
- Li L, Qian J, Zhou Y, Cui Y. Domestic mite-induced allergy: Causes, diagnosis, and future prospects. Int J Immunopathol Pharmacol. 2018 Jan-Dec;32:2058738418804095.
- Neira, M., Heinsohn, P., Báez, A., & Fuentealba, J. Efecto de aceites esenciales de lavanda y laurel sobre el ácaro Varroa destructor Anderson & Truemann (Acari: Varroidae). Agricultura técnica. 2004; 64(3): 238-244.
- Raulf M, Bergmann KC, Kull S, Sander I, Hilger C, Brüning T, Jappe U, Müsken H, Sperl A, Vrtala S, Zahradnik E, Klimek L. Mites and other indoor allergens – from exposure to sensitization and treatment. Allergo J Int. 2015;24(3):68-80.