Farklı Balık Zehirlenmesi Türlerinin Belirtileri
Kusma, ishal, ateş, karın ağrısı ve vücut ağrılarının ortaya çıkması, toksin seviyesi yüksek olan balık türlerini veya diğer yiyecekleri tükettiğinizi gösteren belirtiler olabilir. Bu tür durumlarda, balık veya deniz ürünlerine bakteri veya toksinler bulaşmıştır. Peki, balık zehirlenmesi olması durumunda ne yapabilirsiniz?
Bu tür durumlar, dehidrasyon ve elektrolit değişiklikleri nedeniyle, zamanında tedavi görmemesi durumunda kişinin hayatını tehdit edebilir. Çocuklar ve yaşlılar en duyarlı olanlardır.
Balık zehirlenmesi
Yılın belli zamanlarında, bazı balık ve kabuklu deniz ürünü çeşitleri, iyi pişmiş olsalar bile zehirli biyotoksinler içerebilirler. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’ne (CDC) göre, turistler, özellikle de tropikal ve subtropikal bölgelere seyahat edenler genellikle bu riskin farkında olmuyorlar.
Bu toksinleri içeren balıklar kötü görünmez ve kokmazlar. Kötü bir tatları da yoktur. Onları pişirmek, marine etmek veya dondurmak toksinleri yok etmez. Bu nedenle balık zehirlenmesi kaçınılmaz olur.
Gelin, farklı balık zehirlenmesi türlerinden bazılarına bir göz atalım.
1. Ciguatera zehirlenmesi
400’den fazla balık türünün, özellikle resif balıklarının, ciguatera zehirlenmesine neden olan toksini içerdiğine inanılmaktadır. Batı Hint Adaları, Pasifik Okyanusu ve Hint Okyanusunun tropikal ve subtropikal sularından gelen resif balıkları en büyük tehdidi oluşturur. ABD’de, Hawaii’de, Guam’da, Porto Riko’da, Virgin Adaları’nda ve Florida’da da vakalar bildirilmiştir.
Ciguateranın semptomları nelerdir?
Ciguatera zehirlenmesinin belirtileri, genellikle zehirli balığı yedikten sonraki dakikalar ile altı saat arasında ortaya çıkar. Semptomlar, çeşitli gastrointestinal, nörolojik ve kardiyovasküler reaksiyonları içerir.
Belirtilerden bazıları şöyledir:
- Mide bulantısı
- Kusma
- Sulu ishal
- Baş ağrısı
- Ağız ile kolların ve bacakların etrafında uyuşma ve karıncalanma
Daha şiddetli vakalarda, kişi kas ağrısı, baş dönmesi ve “ters sıcaklık” hissi – sıcak şeylerin soğuk, soğuk şeylerin sıcak görünmesi – ile karşılaşabilir. Ayrıca düzensiz kalp ritmi ve düşük kan basıncı da görülebilir. Semptomlar genellikle birkaç gün sonra çözülür ancak dört haftaya kadar sürebilir.
2. Scombroid zehirlenmesi
Scombrotoksin, scombroid zehirlenmesi veya histamin zehirlenmesi olarak da bilinir. Yüksek düzeyde histamin içeren balıkları yedikten sonra ortaya çıkar. Bunun nedeni besinlerle uygun olmayan şekilde ilgilenilmesidir.
Yunuslarda, uzunkanat orkinosta, sarıkanat orkinosta, kolyozda, sardalyada, hamside, ringa balığında, merlin balığında, sarıkuyrukta ve deniz kulağında (abalone) büyük miktarda histidin bulunur. Yetersiz korumanın bir sonucu olarak, bakteri, histidini histamine dönüştürür. Böylece zehirlenmeye neden olur.
Scombroidism semptomları nelerdir?
Semptomlar genellikle enfekte balığı yedikten birkaç dakika sonra ortaya çıkar ancak bu süre bir saati de bulabilir. Belirtiler genellikle üç saat kadar sürer ancak birkaç güne kadar da uzayabilir.
Belirtilerden bazıları şöyledir:
- Ağızda karıncalanma veya yanma hissi
- Yüzde ve vücudun üst kısmında deri döküntüsü
- Nefes almada zorluklar
- Kan basıncında düşüş
- Zonklama yapan baş ağrısı
- Kurdeşen ve kaşıntılı cilt
- Mide bulantısı
- Kusma
- İshal
Scombroidism belirtileri, başka durumlara veya sağlık sorunlarına da benzeyebilir. Birçok “balık alerjisi” vakası aslında scombroidism’dir. Tanı için her zaman doktorunuzla konuşun.
3. Tetrodotoksin veya kirpi balığı zehirlenmesi
Balon balığı ya da kirpi balığı zehirlenmesi veya füguizm olarak da adlandırılan tetrodotoksin, balık zehirlenmesinin çok daha nadir bir formudur. Ancak potansiyel olarak çok ciddidir. Hatta neredeyse sadece Hint-Pasifik bölgelerinin sularından kirpi balığı yenmesiyle ilişkilidir.
Atlantik Okyanusu, Meksika Körfezi ve Kaliforniya Körfezinden gelen kirpi balıklarını yiyerek zehirlenme hatta ölüm vakaları da bildirilmiştir.
Kirpi balığı zehirlenmesinin semptomları nelerdir?
Semptomlar genellikle zehirli kirpi balığının yenmesinden sonraki 20 dakika ile 3 saat arasında ortaya çıkar. Kirpi balığı zehirlenmesinin en yaygın belirtileri şunlardır:
- Dudakların ve dilin uyuşması
- Yüzün ve bacakların ve kolların uyuşması
- Hafiflik veya suda ya da havada yüzermiş gibi bir
- Baş ağrısı
- Mide bulantısı ve kusma
- Karın ağrısı
- İshal
- Konuşma zorluğu
- Genelleştirilmiş kas zayıflığı
- Konvülsiyonlar
- Respiratuar yetmezliği
- Kardiyak aritmi
En ağır vakalarda, zehirlenmeden sonraki 4 – 6 saat içinde ölüm meydana gelebilir. Bu nedenle, acil tıbbi yardım almak önemlidir.
Bunu da okuyun: Kabuklu Deniz Ürünleri Alerjileri: Belirtileri ve Tedavileri
Balık zehirlenmesi: Nasıl önleyebilirim?
Ciguatera zehirlenmesini önlemek için, genellikle bu tür zehirlenmeye neden olan balık türlerini yemekten kaçınmalısınız. Sarıkuyruk, sarı hani balığı, lutjanidae, mersin balığıgiller, uskumru, sphyraena ve müren balığı bu balık türleri arasındadır. Zehir, balığın iç organlarında daha yoğundur. Bu yüzden asla bir balığın bu kısımlarını yememelisiniz.
Scombroid zehirlenmesini önlemek için düzgün bir şekilde soğutulmamış olan balıkları yemeyin. Ton balığı, sardalya, uskumru, mahi-mahi veya hamsi gibi balıkları yerken özellikle dikkatli olun.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Stratta, P., & Badino, G. (2012). Scombroid poisoning. CMAJ : Canadian Medical Association journal = journal de l’Association medicale canadienne, 184(6), 674. doi:10.1503/cmaj.111031
- Friedman, M. A., Fleming, L. E., Fernandez, M., Bienfang, P., Schrank, K., Dickey, R., … Reich, A. (2008). Ciguatera fish poisoning: treatment, prevention and management. Marine drugs, 6(3), 456–479. doi:10.3390/md20080022
- Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Fish Poisoning in Travelers: Ciguatera and Scombroid. 2014. https://wwwnc.cdc.gov/travel/page/fish-poisoning-ciguatera-scombroid