İdrar Kültürü: Nedir ve Ne İçin Kullanılır?

Hepimiz idrar tahlili yaptırmışızdır ancak uzmana teslim edildiğinde numuneye ne olduğunu bilmek çok zordur. İdrar kültürü, patojenleri izole etmek için kullanılan tekniklerden biridir.

İdrar yolu enfeksiyonları (İYE) çok yaygın patolojilerdir. Bilimsel araştırmalar, kadınların %50 ile %60’ının hayatlarının bir döneminde enfeksiyon geçireceğini tahmin etmektedir. Pek çok mikrop buna neden olabilir, ancak neyse ki, belirli etken maddeyi saptamak için idrar kültürü kullanılması son derece yaygın bir durumdur.

1995 yılında Amerika Birleşik Devletlerinde bu enfeksiyonların doğrudan ve dolaylı maliyeti yılda 2000 milyon dolara ulaştı. Elbette, her vakaya neden olan patojeni nasıl belirleyeceğinizi bilmek, hastanın hızlı bir şekilde iyileşmesi için çok önemlidir.

İdrar kültürü ne için kullanılır?

Öncelikle idrar kültürü ile idrar tahlilinin aynı olmadığını vurgulamak gerekir. İdrar tahlili, makroskopik ve mikroskobik, fizikokimyasal testler ve gerektiğinde bir idrar kültürü dahil olmak üzere hasta numunesine uygulanan bir dizi incelemeden oluşur.

Bu nedenle, yapılan tüm idrar tahlilleri hastanın sahip olduğu hastalığı teşhis etmek için bir idrar kültürü alınmasını gerektirmez. Bunlar, Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Tıp Kütüphanesi tarafından belirtildiği gibi, profesyoneller yetişkinlerde ve çocuklarda bir üriner enfeksiyondan şüphelendiğinde dikkate alınır.

Örnek nasıl alınır?

Çoğu zaman idrar örneği evde alınır ve ardından hastanın güvendiği sağlık merkezine götürülür. Her şeye rağmen, Şili Enfeksiyon Derneği’nin klinik mikrobiyoloji komitesi, adımların her birini ayrıntılı olarak bir şekilde anlattığı bir doküman ortaya çıkarmıştır.

Numunenin alınması

Sıvı, hastanın derisinden ve genitoüriner kanallarından gelen komensal bakterilerle kontamine olabileceğinden, bu idrar toplama sürecinde çok önemli bir aşamadır. Amerikan Mikrobiyoloji Derneğine göre, %5’ten az kontaminasyona sahip herhangi bir numune geçerli kabul edilir.

Birkaç tür numune toplama yöntemi vardır ancak dikkatimizi hepsinin en tipik olanına odaklayacağız: hasta evde bir kaba küçük tuvaletini yapmalı ve sonra onu sağlık merkezine götürmelidir. Bu prosedürde aşağıdaki yönergeler dikkate alınarak yapılmalıdır:

• Hasta sabah ilk idrarını örnek olarak vermelidir. Çünkü o saatlerde idrar çok yoğun bir kıvama sahiptir.
• İdrar seyreltildiğinden, numuneyi toplamadan önce sıvı alımına hastayı zorlamak gerekli değildir.
• 25 ile 50 mililitre hacminin toplanması tavsiye edilir. İdrar kültürünün gerçekleştirilebileceği minimum miktar 3 mililitredir.

Anales de Pediatría dergisine göre, örneğin mesane ponksiyonu veya geçici mesane kateterizasyonu gibi diğer teknikler kullanılarak da alınabileceği unutulmamalıdır. Bunlar idrara çıkmadan çok daha aseptik olan ancak sadece istisnai durumlarda uygulanan çok daha invaziv prosedürlerdir.

Örneğe ne olur?

Daha önce bahsedilen tıbbi portal raporlarına göre, en yaygın olanı mikrobiyolojik tohumlama olmasına rağmen, bir idrar kültürü üzerinde yapılan çeşitli analizler vardır. Bu tahlilin özelliklerini size yazımızın devamında aşağıdaki anlatıyoruz:

• Bir aşılama çubuğu kullanılır ve idrar numunesi, genellikle bir Petri kabı üzerinde bir baz olarak besleyici agar karışımından oluşan, bakteri büyümesine elverişli bir ortama yayılır.
• Aşılanan numune, 35-37 ºC’de 16 veya 18 saat inkübasyona yatırılır.
• İnkübe edildikten sonra, plaka üzerinde çoğalmış veya çoğalmamış bakteri kolonilerinin sayımı yapılır.

Önerme basittir: Hastanın idrarında bakteri varsa, idrar kültüründe çoğalırlar. Bu, kişinin enfekte olup olmadığını bilmemizi sağlar, daha ileri seviye testlerle veya bu patojeni belirlemek için özel bir yöntemse enfeksiyona neden olan tam mikroorganizma belirlenmiş olacaktır.

İdrar yolu enfeksiyonunun belirtileri

Zamanla devam eden bir rahatsızlığı çözmek için idrar kültürüne ihtiyacınız olup olmadığını bilmek sorun olabilir. Bu nedenle, yazımızın devamında idrar yolu enfeksiyonunun en yaygın semptomlarını gösteriyoruz. Mayo Clinic’e göre bu semptomlar aşağıdaki gibidir:

• Acil ve sürekli idrara çıkma ihtiyacı.
• İdrar yaparken yanma hissi.
• Bulanık, kırmızı veya güçlü bir kokusu olan idrar.
• Kadınlarda pelvik ağrı.

Bakteriyel kolonilerin yerleştiği genitoüriner sistemin bölümüne bağlı olarak semptomlar farklılık gösterir. Buna rağmen, daha önce tarif edilen belirtilerin yanı sıra ateş ve abdominal rahatsızlık gösteren semptomlar da enfeksiyon oluşması durumunda görülen yaygın sorunlardır.

İdrar kültürü sonuçları

Muayenenin sonuçlarının yorumlanması kolaydır: normal proliferasyon değeri, her şeyin yolunda olduğunu gösterir, böylece hastada bir bakteri enfeksiyonu olasılığını ortadan kaldırır. Diğer yandan, pozitif test sonucu, idrar yolunun bazı bölgelerinde bakteri veya mantar varlığına işaret eder.

Bu gibi durumlarda, hastalık varlığını ele alan sağlık profesyoneli, her durum için ilgili antibiyotiği veya antifungal ilaçları belirleyecektir. Zamanından önce yarım bırakılan tedavi, hastalık oluşumunu karmaşıklaştırabileceğinden, doktorun tavsiyelerine uymayı kesinlikle unutmayın.

Gebelikte İdrar Kültürü: Önemli midir?

Inatal organizasyonuna göre, hamilelikte idrar kültürü verilmesi oldukça önemlidir. Gebe kadınlar, gebelik döneminde meydana gelen fizyolojik değişiklikler nedeniyle bakteriyel enfeksiyonlara daha yatkındır.

Ayrıca, çoğu bakteriyel hastalıklar asemptomatiktir. İdrar enfeksiyonu, annede klinik belirtilere neden olmasa bile, artan erken doğum riski gibi istenmeyen komplikasyonlara yol açabilir.

İdrar kültürünün önemi

Bu makalemizdeki satırlarda okumuş olabileceğiniz gibi, sağlık profesyonelinin hastada enfeksiyondan şüphelenmesi durumunda idrar kültürü idrar tahliline dahil edilen testlerden biridir. Bu basit laboratuvar tekniği, bilim adamlarının her durumda patojeni izole etmesine ve tanımlamasına olanak tanır.

Numune alınması yöntemi çok basittir ve evde yapılabilir, ancak biyopsi ve kateter gerektiren istisnai durumlar da vardır. Negatif bir kültür, hastanın genitoüriner yolunda bakteri bulunmadığını gösterirken, pozitif bir kültür antibiyotik veya antifungal ilaç kullanımını zorunlu kılar.