Kurşun Zehirlenmesi: Sonuçları Nelerdir?

Kurşun zehirlenmesi fark edilmeyebilir, ancak bazı durumlarda hayati tehlikeye sokması nedeniyle acil müdahale gerektirir. Kurşun zehirlenmesini nasıl tanırız? Uygulanması gereken tedavi hangisidir?

Kurşun zehirlenmesi veya “satürnizm” oldukça nadir görülen tıbbi bir durumdur ancak tedavi edilmediği takdirde ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu madde, insan vücudunun işlev görememesine neden olan ağır bir metaldir, dolayısıyla herhangi bir miktarı zehirli olabilir.

Geçmişte boyalarda, yakıtlarda ve diğer ürünlerde yaygın olarak kullanılıyordu. Kullanımını azaltmayı amaçlayan araştırmalar ve kamu politikalarıyla neyse ki, etkili olduğu kanıtlanmıştır. Yine de, meslek nedeniyle kurşuna maruz olma veya kurşunun yaygın olduğu eski yerlerde yaşama nedeniyle vakalar bulunabilir.

Semptomlar çok spesifik değildir. Ana risk grupları hamile kadınlar ve küçük çocuklardır. Bunun hakkında daha fazla bilgi edinmek ister misiniz? Yazımızın devamında size tüm detaylarıyla anlatıyoruz.

Kurşun zehirlenmesi nasıl ortaya çıkabilir?

Kurşun zehirlenmesi, bu metalin büyük bir kısmı yutulduğunda veya solunduğunda meydana gelir. Yakın zamana kadar, pek çok ürün ve yakıt önemli miktarda kurşun içerdiğinden, bu az çok yaygın bir sorun haline gelmiştir.

Ancak, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) gibi uluslararası kuruluşların müdahalesi nedeniyle vakalar giderek azalmıştır. Kurşun özellikle aşağıdaki nesnelerde ve yerlerde bulunabilir:

• Evler için kullanılan boya.
• Eski oyuncaklar.
• Borular ve musluklar.
• Araba aküleri.
• Bazı cam ve seramik parçaları.
• Saçmalar.
• Bazı kozmetik ürünler.
• Özellikle benzin veya boya dökülmelerine maruz kalan zemin.

1970’lerin sonlarında, Amerika Birleşik Devletleri’nde kurşun zehirlenmesini kontrol altına almak için bazı önlemler alınmıştır. Bu nedenle, bu metali içeren boyaların çoğu, üretim süreçlerini değiştirmek zorunda kalmıştır.

Kurşuna mesleki olarak maruz kalma, gemi onarımı, inşaat yapımı, maden işleri, plastik veya pil imalatı ve sıhhi tesisatla ilgili işlerde mümkün olur.

Teorik olarak, bazı durumlarda iş kazaları meydana gelebilse de, bu yerlerin bir iş sağlığı sistemine dayalı kendi önleme sistemleri olmalıdır.

Yetişkinlerde görülen semptomlar

Zehirlenme derecesine bağlı olarak, semptomlar çok hafif ile ölümcül risk arasında olabilir. Bu semptomlar çok belirsizdir, bu nedenle nadir durumlarda sorunu zamanında tespit etmek mümkün olur. Bazı hastalar aşağıdaki klinik belirtileri gösterebilir:

• Kan basıncında yükselmeler.
• Anemi.
• Baş ağrısı, karın, kas ve eklem ağrısı.
• Kısa süreli hafıza ve konsantrasyon problemleri.
• Zayıflık.
• İştah kaybı
• Kabızlık.
• Sinirlilik.

Genellikle bu semptomlar aşamalı olarak ortaya çıkar. Aslında, zehirlenmelerin nedeni devam ettiği sürece (bir işte veya ev ortamında maruz kalma devam ettikçe), semptomlar zamanla daha da kötüleşebilirler.

Yeni doğanda meydana gelen semptomlar

Kurşun plasenta bağından geçtiğinden, hamilelik sırasında gelişmekte olan fetüsü etkileyebilir. Pek çok kurşun zehirlenmesi vakası annelerde fark edilmese de bu bebeklerde ciddi bir sorun olabilir.

İlk başta bu durum ciddi obstetrik komplikasyonlarla ilişkilendirilebilir. Bunlar, düşük, erken doğum ve intrauterin gelişme geriliği (IUGR) içerir. Nadir durumlarda, fetal malformasyonlar üretilebilir.

Çocuklar doğduktan sonra tıbbi komplikasyonlara en duyarlı oldukları yaş özellikle beş yaşından öncedir. Hatta kurşun zehirlenmesiyle ilişkili ölümcül ensefalopatiler olduğu bildirilmiştir.

Hastalar zamanında tedavi görseler bile, sekellerin ortaya çıkması mümkündür. Bilişsel bozukluk, sinirlilik durumu ve hafıza sorunları, genellikle yaşam boyunca ortaya çıkan bazı belirtilerdir.

Kurşun zehirlenmesi nasıl teşhis edilir?

İş kaynaklı ya da ev ortamında kurşuna maruz kalma durumları dışında, hastaneye başvuran kişilerde kurşun zehirlenmelerinden şüphelenilmez. Hatta çok hafif semptomlar olması durumunda, teşhisin gözden kaçması çok muhtemeldir.

Hastalığı objektif olarak teşhis etmenin tek yolu, kurşun seviyesini ölçen kan testleridir. Değerler her laboratuvara göre değişkenlik gösterir ancak kurşunun vücutta çok az işlevi olduğu için herhangi bir seviye patolojik olarak kabul edilebilir.

5 µg/dL’nin üzerinde, özellikle beş yaşın altındaki çocuklarda önemli tıbbi komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Bazı hastaların seviyeleri 150 µg/dL veya daha fazla olabilir.

Yapılan ek araştırmalar

Hastaneye yatış veya tamamlayıcı çalışmalar gerektirmesi durumunda, doktorun aşağıdaki testleri istemesi çok olasıdır:

• Hemogram testi (HGB) veya tam kan sayımı (HC): Kronik zehirlenmelerde azalabilen hemoglobin seviyelerinin gözlemlenmesini sağlar.
• Eksonogram veya abdominal radyografi: Bu çalışmalar, enflamatuar lezyonların varlığını dışlamayı sağlar.
• Kemik iliği aspirasyonu veya biyopsisi: Özellikle kandaki diğer parametreler değiştiğinde diğer anemi nedenlerini elimine etmek için kullanılır. Sonuçlar genellikle normaldir.
• Uzun kemik röntgeni: Kurşun kemik dokusunda birikme eğiliminde olduğundan, maruz kalma süresi ve zehirlenmenin şiddeti gibi verilerin tahmin edilmesine izin verir. Hatta bazı araştırmacılar, bu çalışmanın önerdiği gibi, bunu en iyi teşhis göstergelerinden biri olarak kabul eder.

Kurşun zehirlenmesi nasıl tedavi edilir?

Teşhis konulduktan sonra tedavi, semptomların ciddiyetine ve tahmini zehirlenme süresine bağlı olarak değişiklik gösterecektir.

• Hastanın hafif semptomları varsa, müşahede altından tutulma ve oral yoldan tedavi mümkündür. Ağır vakalarda, hastaneye yatış ve intravenöz (damar yolundan) tedavi uygulanır.
• Şiddetli akut zehirlenme vakalarında, hastanın tam teşekküllü bir hastanede kalması daha olasıdır. Durumun ciddiyetine bağlı olarak kronik durumlar daha konservatif bir şekilde yönetilebilir.

Her iki durumda da tedavi, temel destekleyici önlemlerden ve ilaçların uygulanmasından oluşur. İlk önlemler intravenöz solüsyonların uygulanmasını ve gastrointestinal lavajı içerirken, ilaçlar şelat ajanıdır.

İkinci terim, kandaki ağır metalleri bağlama kabiliyetine sahip ilaçları ifade eder. Böylece toksisitesi azalır ve idrar veya safra yoluyla atılması uyarılır.

İlaç tedavisi

Şimdiye kadar kurşun zehirlenmesi için dört ilaç kullanılmıştır. Çeşitli ülkelerde belirli düzenlemeler olduğundan tümü küresel olarak onaylanmamıştır.

• Kalsiyum disodyum edetat: EDTA olarak da bilinir, intravenöz olarak ve genellikle sikluslar halinde verilir.
• Dimercaprol: Bu ilaç kas içinden verilebilir.
• Penisilamin: Uzun süreli ağız tedavileri için kullanılır, bu nedenle hasta ayaktayken kontrolleri yapılır.
• Succimer: Ağızdan da kullanılır.

Tüm bu seçenekler tıbbi bir endikasyon gerektirir. Hastanın bireysel özelliklerine bağlı olarak hepatit, karaciğer yetmezliği ve alerjik reaksiyonlar gibi komplikasyonlar ortaya çıkabilir.

Kurşun zehirlenmesini önleme

Günümüzde kurşuna maruz kalmanın en yaygın kaynağı eski ürünlerle ve çalışma ortamında yaşanan temastır. İlk önleme yöntemi, endüstriyel ortamlarda kurşuna ilişkin uluslararası düzenlemelerden önce pazarlanan boyayla ilgilidir.

Kurşuna maruz kalma durumu varsa, aşağıdakileri hatırlamak önemlidir:

• Kurşuna maruz kalan yüzeyleri yıkayın.
• Özellikle çocuklarda yemekten önce ve sonra el yıkamasına öncelik verin.
• Eski ev onarımlarında yüzeyi elle ve korumasız zımparalamayın.
• Sağlıklı ve dengeli bir diyet uygulayın.
• Yeterli filtreleme ve arıtma işlemi ile sadece içilebilir çeşme suyu tüketin.
• Saçmalar doğal şekilde işleniyorsa ağza konulmamalıdır.

Kurşun zehirlenmesiyle uyumlu semptomlar ortaya koyduğunuzda, mümkün olan en kısa sürede bir doktora görünmelisiniz. Belirtiler hafif olduğunda, önceden bir randevu planı yapabilirsiniz. Orta veya ağır vakalarda, hemen bir acil servise gidin.

Kurşun zehirlenmesi durumunda yapacağımız son tavsiyeler

Kurşun zehirlenmesi nadir görülen bir durum olsa da, olası maruziyet durumlarında tıbbi yardım almak gerekir.  Hamile kadınlar ve küçük çocuklar risk gruplarında olduğunda dikkat etmek çok önemlidir. Düşük seviyeler bile kalıcı sekeller oluşturabilir.

Hangi uzmana gitmemiz gerekir?

Hastayı kapsamlı bir şekilde tedavi eden çoğu tıbbi uzmanlık, kurşun zehirlenmesini teşhis edebilir. Bu nedenle, bir aile hekimine, dahiliye uzmanına veya çocuk doktoruna gitmek yapmanız gereken ilk adımdır. Başka bir uzman tarafından değerlendirme yapılması gerektiğinde, işlem boyunca bir doktor size rehberlik edecektir.

Randevuya kendimizi nasıl hazırlamalıyız?

Bir doktor randevusu planladıysanız, aşağıdaki önerileri olabildiğince uygulamaya çalışın:

• Semptomları ne zaman yaşamaya başladığınızı ve bunları hafifletmek için aldığınız ilaçları zihninizde gözden geçirin.
• Önceden var olan bir rahatsızlığınız varsa, bunu doktora bildirin. Burada kastedilen şey; tabii ki, kronik rahatsızlıkları ve alerjileri içerir.
• Yeni laboratuvar testleri olması durumunda, formattan bağımsız olarak bunları konsültasyona götürün.
• Herhangi bir ilaç kullanıyor musunuz? Kullanıyorsanız, randevunuza getirin veya bir kağıda yazın. Herhangi bir ilaca ihtiyaç duyulması durumunda, doktorun ilaç yazarken dikkate alması gereken bazı etkileşimler vardır.
• Kurşun zehirlenmesine neyin, neden olduğunu belirlemeye çalışın. Önceki bölümlerde en yaygın kaynaklardan bahsetmiştik.
• Randevuya giderken, yanınıza bir refakatçi de alın. Bazen anksiyete yaşamanız, doktorunuzun önerilerini net bir şekilde hatırlamanıza engel olabilir.

Kurşun zehirlenmesi vakalarına anında müdahale, tedavi yöntemi için belirleyicidir. Bu nedenle, zehirlenmeden şüphelenildiğinde, acilen tıbbi yardım almak en iyisidir. Bunu aklınızda bulundurun!