Yutma Bozuklukları İle İlgili Bilmeniz Gerekenler

Yutma bozuklukları genellikle yutarken ağrı veya zorluk hissedilmesiyle kendilerini belli ederler. Onlarla ilgili daha fazla detay vereceğiz ve onlara nasıl tanı konabileceğinden bahsedeceğiz. 

Yutma bozuklukları, yiyeceğin ağızdan mideye doğru gittiği pasajı değiştirir. Kapsamlı bir şekilde bakılacak olursa, bir dizi bozukluğu bir arada barındırırlar. Ancak ortak noktaları yutma sürecini etkiliyor oluşlarıdır.

Bu bozukluklar, farklı orijinleri olmasının yanında aynı zamanda çeşitli semptomlarla bir arada da kendilerini gösterebilirler. Bazen yutmayla ilgili bir sorun olduğu (örneğin hiçbir şeyi yutamamak gibi) barizdir. Ancak bazen de düzgün yemek yiyememekten kaynaklanan biri dizi komplikasyon vardır ve bu sorundan muzdarip olan kişi sorununun farkında değildir.

Maalesef yutma bozuklukları oldukça yaygındır. Özellikle yaşı daha ileri olan insanları etkilerler ve hatta yetersiz beslenme ve dehidrasyon gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olabilirler. Bu yazıda yutma bozuklukları ile ilgili bilmeniz gereken her şeyi açıklayacağız.

Yutma süreci

Yutma, ağızdaki, yutaktaki, gırtlaktaki ve özofagustaki farklı kasları kapsayan kompleks bir süreçtir. Amaç, yediğimiz yiyecekleri sindirebilmek için ağızdan mideye doğru hareket ettirmektir. Ayrıca kasların yanında, bu kasların hareket koordinasyonunu sağlayan farklı sinirlerin de sürece katılması amaçlanır.

Yutma, üç aşamadan oluşur: Ağız içi, faringeal ve özofajiyal. Ağız içi aşaması yiyeceği çiğnemeyi kapsar. Böylece vücut yutağa geçen bir topak oluşturmuş olur. Topak yutağa geçtiğinde ikinci aşama başlar.

İkinci yani faringeal aşamada daha önce bahsettiğimiz kasların arasındaki koordinasyon özellikle önemlidir. Bunun sebebi yiyeceğin gırtlağa geçmesini önlemesidir. Çünkü bu solunum problemlerine ve hatta boğulmaya neden olabilir. Bu noktaya kadar yutmak gönüllü bir davranıştır.

Daha sonra üçüncü aşama gelir. Kasların hareketi, topağın solunum yollarından geçmesini veya burna dönmesini engelledikten sonra, sonunda özofagusa ulaşmasına neden olur.

Özofajiyal aşamada peristalsiz sayesinde topak mideye ulaşır. Bu süreç, yiyeceğin sindirim borusuna gitmesini sağlayan bir dizi gönüllü kas kasılmasından ve bırakılmasından oluşur.

Yutma bozuklukları

Yukarıda da belirttiğimiz gibi yutma bozuklukları, tek ortak özellikleri bu süreci etkilemeleri olan bir dizi bozukluktur. Bir başka deyişle farklı orijinleri ve farklı semptomları olabilir.

Ancak pek çok yutma bozukluğu disfajiye neden olur. Disfaji yutmada zorluk anlamına gelir. Yiyecek geçmiyormuş gibi veya boğazda bir yerde kalıyormuş gibi bir hisse yol açar. 50 yaşını geçmiş insanların yaklaşır yüzde 15’inin disfaji hissettiği tahmin edilmektedir.

Ayrıca bu, özofagus veya yutakta tümör oluşumunun temel semptomlarındandır. Bu nedenle doktorun bu durumu doğru bir şekilde incelemesi gerekir.

Yutma bozuklukları, öksürük ve boğulma gibi, nazal regürjitasyon veya nazal emme semptomlarıyla birlikte de kendini gösterebilir. Bazen henüz mideye girmiş olan yiyecek hemen çıkarılır.

Yutma bozukluklarının diğer semptomları

Bu durumlarda genellikle ortaya çıkan bir başka semptom da ağrılı yutmadır. Bununla ilgili tıbbi terim odinofajidir. Yutakta veya özofagusta hasar nedeniyle ortaya çıkmaya meyillidir. Belli enfeksiyonlarda bu duruma yaygın olarak rastlanır.

Ancak tüm yutma bozukluklarının semptomatik olarak kendini belli etmediğini bilmek önemlidir. Yukarıda bahsettiğimiz gibi bazen fark edilebilen tek şey bu süreçteki değişim sonucunda oluşan komplikasyonlardır.

Örneğin solunumla ilgili komplikasyonlar yaygındır çünkü topak solunum borusuna girer. Bu durum, zatürre gibi pek çok enfeksiyonla ilişkilidir.

Yutma bozuklukları, semptomlarını net olarak ifade edememenin yanında belli sindirim sistemi sorunları olan Parkinson hastalarını etkilediklerinde de tipik semptomlara yol açmazlar. Bu nedenle bu kişilerde yetersiz beslenmeye ve dehidrasyona yakalanma eğilimi görülür.

Kapsamlı bir şekilde bakılacak olursa, yutma sürecini etkileyen herhangi bir problem türünü fark ettiğinizde bir doktora danışmanız önemlidir. Bunun sebebi bu bozuklukların çeşitli olması ve düzgün bir tanı konmasının gerekliliğidir.