Adenoid Vejetasyonlar (Geniz Eti) Nedir?

Adenoid vejetasyonlar, insan vücudunun bağışıklık sisteminin bir parçasıdır. Genellikle cerrahi operasyonların bir nedeni olsalar da, gerçekte, birincil işlevleri kesinlikle hastalanmamızı önlemektir. Bu yazıda bunların ne oldukları ve amaçlarının ne olduğu açıklanacaktır.

Adenoid vejetasyonlar, insan bağışıklık sisteminin bir parçasıdır. Bu, işlevlerinin vücudu olası mikroorganizmalara ya da dışarıdan girmek isteyebilecek maddelere karşı savunmak olduğu anlamına gelir.

Bu bağışıklık dokusu, soluğun boyun aracılığıyla göğüs kafesine inmeye başlamadan önce solunum yolunun çatısı olacak şekilde burnun arka tarafında yer alır. Bunlar bademcikler ile birlikte, ağız ve burun içi boşluklarını yutağın kendisinden ayıran bir halka oluştururlar.

Adenoid vejetasyonlar, en çok çocukluk döneminde aktiftir. Beş yaşına kadar, işlevleri açıkça aktif olarak kaydedilmiştir. O yaştan itibaren, ergenlik döneminde kaybolma eğilimi göstermek için boyut olarak küçülmeye başlarlar. Bunun nedeni, ergenlik döneminden itibaren insan vücudunun kendini savunmak için daha etkili başka yollara sahip olmasıdır.

Adenoid hipertrofisi (geniz eti büyümesi)

Yukarıda da bahsedildiği gibi, geniz eti vejetasyonları, belirli durumlarda üzerlerinde operasyon yapma ihtiyacı nedeniyle “ünlüdür”. Ameliyat ihtiyacına neden olan durum geniz eti hipertrofisi olarak bilinir.

Adenoid hipertrofisi, geniz etinde bulunan bağışıklık dokusunun boyutundaki bir artış anlamına gelmektedir. Bu genişleme bireylerde istenmeyen semptomlara neden olmakta ve dokunun var olduğu işlevi yerine getirmesini engellemektedir. Adenoid hipertrofisinin en sık görüldüğü yaş, üç ila altı yaş arasındadır.

Geniz eti büyümesinden muzdarip olan çocuklar genellikle aşağıdaki semptomlardan bazılarına sahiptir:

• Ağızdan nefes alma: Ağızdan nefes alma, burundan hava geçişinde bir tıkanıklık olduğu hakkında bir ipucu verir.
• Ağız kuruluğu: Hava ağızdan girdiği için ağız içi boşluk kurur. Bunun nedeni, ağzın kendi kendine nefes alma eylemini gerçekleştirmeye hazır olmamasıdır.
• Burun sesi: Burunda tıkanma olması, sese tınısını veren ses tahtasında değişiklikler yaratır. Bu nedenle, hipertrofisi olan çocuklar, karakteristik bir tonda farklı bir sese sahip olma eğilimi gösterirler.
• Horlama: Bunlar genellikle geceleri horlayan çocuklardır. Hatta uyanıkken de gündüz horlaması gibi yoğun bir sesle nefes alabilirler.
• Ağız kokusu: Ağızdan solunum ağzı kuruttuğu için, iyi hijyenle bile ağız kokusuna neden olur. Bunun sebebi bazı bakterilerin en iyi kuru ortamlarda gelişmesidir.
• Tekrarlayan enfeksiyonlar: Adenoid hipertrofisi için belki de en yaygın belirti, bir çocuğun tekrarlayan kulak, burun ve boğaz enfeksiyonu geçirmesidir. Yılda sekiz ya da dokuzdan fazla farenjit, kulak iltihabı ya da sinüzit geçirmesi, hipertrofiyi ortadan kaldırmak için testin yapılmasını gerektirir.

Adenoid vejetasyonlar ne zaman ameliyat edilir?

Normalde adenoidler çıkarılmamalıdır çünkü bunlar insanın fizyolojik dokusudur ve özellikle çocuklarda bir işlevi olduğu için vardır. Aslında, tüm profesyoneller de cerrahi tedavinin faydaları konusunda hemfikir değildir.

Genel olarak, bu vejetasyonların çıkarılması gerektiğinde işlem bademciklerin alınması olan tonsillektomi (bademcik ameliyatı) ile birlikte gerçekleşir. Bunlar bugüne kadar hala en sık görülen pediatrik ameliyatlardır.

Ortak görüş, aşağıdaki durumları yaşayan çocukların ameliyat olması gerektiğini söylemektedir:

• Nefes almada yaşanan sabit zorluk ve bu durumun sporda ya da günlük yaşam aktivitelerinde fiziksel performanslarını değiştirmesi
• Uyku sırasında, nefes almada zorluklar ortaya çıkması ve bu durumun apnelere neden olması-nefes almada anlık durmalar yaşanması
• Pediatrik yaşta enfeksiyonlar normalden daha fazla tekrar eder ve başka komplikasyonlara neden olabilirler. Örneğin, gecikmiş büyüme, işitme kaybı ya da öğrenme sorunlarına yol açabilirler.

Yetişkinlerde adenoid vejetasyonlar

Beş yaşından itibaren ve ergenlik dönemi boyunca adenoidler bir atrofi sürecine başlar ve çoğu durumda giderek küçülürler ve sonunda kaybolurlar. Vücut artık onlara çocuklukta olduğu kadar ihtiyaç duymaz ve bu sebeple onları doğal olarak yok etmeye başlar.

Ortadan kaybolmaları önemli bir kayıp değildir. Aksine, atrofi sürecinin başlaması, vücudun dış etkenlere karşı başka savunma araçları geliştirebildiğini ve bu yönde evrildiğini gösterir. Bununla birlikte, yetişkinlikte adenoid vejetasyonların kalıcılığı bir sorun teşkil etmektedir.

İltihaplı adenoidi olan yetişkinler, obstrüktif uyku apne sendromundan muzdarip olabilirler. Bu, uyku sırasında geceleri bölüm bölüm birkaç saniye boyunca nefes alamamak anlamına gelir. Bu sendrom, yüksek tansiyon ile ilişkili ve kalp hastalıkları riski ile ilişkili karmaşık bir durumdur.

Ameliyat gerektiren çocuklar gibi, bu iltihaplı adenoidi olan yetişkinlerin de hava yollarını iyileştirmek ve gece meydana gelen apne ataklarını azaltmak için müdahaleye ihtiyacı olabilir. Ameliyat, sendromu tamamen çözmeyebilir, ancak kalp hastalığı olasılığını azaltmaya yardımcı olur.