Dördüncül Koruma Nedir?
Dördüncül (kuaterner) koruma, tıp alanında birçok tartışmanın konusudur. Birçok profesyonel, halk sağlığı politikaları için bir rehber olarak kullanılmasından yana değil ve hatta bazıları geçerliliğini inkar ediyor.
Zaman ilerledikçe ve yeni teknolojik gelişmeler ortaya çıktıkça, dördüncül korumaya ihtiyacımız olduğu açıktır. Bu yazımız boyunca göreceğiniz üzere, herkes için kaliteli tıbbi kaynakların mevcudiyeti, dördüncül korumanın doğru uygulanmasına bağlıdır.
Dördüncül koruma, sağlık profesyonelleri ve hastalar tarafından tıbbi kaynakların aşırı kullanımından kaçınmak için alınan önlemler olarak tanımlanmıştır. Bu, aşırı müdahalelerden ve gereksiz uygulamalardan kaçınmayı ve etik alternatifler sunmayı içerir.
1986 yılı dördüncül koruma fikrinin başlangıç noktasıdır. O zaman, çeşitli tıp araştırmacıları, günlük yaşamın tıbbileştirilmesi konusunda uyarılarda bulundular. Uyarılara rağmen süreç devam etti.
Bu önlemenin, tıbbi ilerlemelerin kullanılabilirliğini ortadan kaldırmayı amaçlamadığını açıklığa kavuşturmalıyız. Aksine, onu rasyonelleştirmeyi amaçlar. Bu nedenle, hekimler günlük yaşamın tıbbileştirilmesini sürdüren uzun zincirde bir başka halka olduğundan hastaları da bu sürece dahil eder.
Ve nihayetinde amaç, hastalara koruma sağlamaktır. Hiç kimse tedavi amaçlı alıkonulmayı ya da gereğinden fazla para harcamayı istemeyiz.
Okumaya devam edin: Kanseri Önlemeye Yardımcı Olan 6 Alışkanlık
Koruma türleri
Bu kavramı dördüncül koruma olarak adlandırıyoruz çünkü koruma faaliyetleri kademeli olarak kabul ediliyor:
Birincil: Bu, henüz hasta olmayan insanlar için geçerli olan korumadır. Amaç, hastalanmalarını önlemektir.
İkincil: Erken tanı. Bir kişinin bir hastalığı var ama bilmiyor çünkü henüz semptom geliştirmedi. Zamanında tespit edildiğinde prognoz iyileştirilir.
Üçüncül: Zaten hasta insanlarla uğraşıyoruz. Burada doktorlar, bir hastanın gelecekteki yaşam kalitesini değiştiren ölümcül sonuçlardan ve olumsuz sonuçlardan kaçınmak için mevcut en iyi tedaviyi önerir.
Dördüncül: Bu yazıda bizi ilgilendiren tür, tıbbi kaynakların gelişigüzel kullanımını sınırlayan önlemedir.
Tıbbi suistimal örnekleri
Kuaterner korumayı tıbbi kaynakların kötüye kullanılmasına ilişkin örneklerle daha iyi anlayabiliriz. Bunu net olarak fark etmesek de, etrafımızda olup bitenlerin tıbbileştirilmesi sürekli hale geldi.
Suistimaller arasında hastalıkları tespit etmek için fazla test istenmesi de yer almaktadır. Bazen bazı birincil koruma testleri gereklidir, ancak diğerlerinin hiçbir bilimsel temeli yoktur.
Öte yandan, ortak bilgi olması gereken konular bilimsel ilerleme karşısında çürütülmektedir. Örneğin, mamogramlar belirli yaştaki kadınlar içindir ve bu testleri sadece şüphe gidermek için genç yaştaki kadınlardan ısrarla talep etmek ve yaptırtmak mantıklı değildir.
Ayrıca x-ışınlarının veya BT taramalarının bizi maruz bıraktığı radyasyonu da düşünmeliyiz. Görüntü talep etmede kötüye kullanım, radyasyona bağlı patolojilerde artışa neden olabilir.
Tıbbi tedaviler bu sorunun bir istisnası değildir. Doktorların viral enfeksiyonlar için antibiyotik reçete etmesi çok yaygındır, bu da hastalarda bakteriyel direnç ve olumsuz etkiler yaratır. Olumsuz etkiler eklendiğinde, basit olabilecek ilk durum kötüleşir ve daha karmaşık hale gelir.
Polimedikasyon başka bir örnektir. Bazı yaşlı insanlar günlük olarak, yaşam kalitesini iyileştirmeden birbirleriyle etkileşime giren bir yığın hap alırlar. Her ayrı uzman başka bir ilacı reçete ettiğinden, hiç kimse bu ilaçların etkileri arasında bir kombinasyon olup olmayacağını kontrol etmez.
Daha fazlasını öğrenin: İlaçların Son Kullanma Tarihleri: Etkinlikleri Azalır Mı?
Doktorlar dördüncül koruma nasıl uygular?
Dördüncül korumanın nasıl gerçekleştirileceğini sormak mantıklıdır. Bu görevin bir kısmı hekimlere bir kısmı da hastalara aittir. Bununla birlikte, birincil korumayı tedavi ile karıştırmamak önemlidir.
Bir kişi sağlık durumunu öğrenmek istediğinde, mutlaka ilaçlarını doktorun ofisine götürmek zorunda değildir. Ayrıca, herhangi bir fayda sağlamayacak bir dizi prosedürden geçmek zorunda da değildir.
Yeni teknoloji her zaman daha iyi teknoloji anlamına gelmez. Günümüzde, onlarca yıl önce yaratılmış, yenilerinden daha etkili, daha ucuz ve bazen daha az zararlı antibiyotikler var.
Akıl ve ruh sağlığı da tıbbileştirme sorunlarının kurbanı olmaktadır. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu teşhisi konan ancak aslında gerekli kriterleri karşılamayan birçok çocuk var. Sonuç olarak, bu çocuklar kendilerine karşı alınan ve tamamen ters etki yaratan bir dizi önleme maruz kalırlar.
Bu bir gecede değişecek bir şey değil, ama gitmemiz gereken bir yol. Dördüncül koruma, bizi hastalar olarak daha güvenli hale getirebilir ve tıbbi kaynakları tüketmeden herkesin kullanımına sunabilir.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Kuehlein T, Sghedoni D, Visentin G, Gérvas J, Jamoulle M. Prevención cuaternaria, actividad del médico general. [Quartäre Prävention, eine Aufgabe für Hausärzte]. Primary Care. 2010;10:350-4.
- Gérvas, Juan. “Moderación en la actividad médica preventiva y curativa. Cuatro ejemplos de necesidad de prevención cuaternaria en España.” Gaceta sanitaria 20 (2006): 127-134.
- Kopitowski, Karin Silvana. “Prevención cuaternaria: se pueden y se deben limitar los daños por la actividad sanitaria.” Rev. Hosp. Ital. B. Aires 33.3 (2013): 90-95.