Evde Küflenme Olması Sağlık Sorunlarına Yol Açar Mı?

Rutubet evde küflenme olmasına yol açar. Bunun yanı sıra küflenme, yapılara zarar verebilir ve sağlık sorunları için tetikleyici de olabilir. 

Evde küflenme olması, yapısal hasarın ötesine geçebilecek sorunlara neden olur. Duvarlardaki ve tavanlardaki koku ve lekeler fark edilir durumdadır. Hatta bu tür bir mantar, uzun vadede sağlık sorunlarına neden olabilir.

Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri tarafından yayınlanan bilgilere göre, nemli ve küflü ortamlara maruz kalmak, bazı kişilerde alerji ve solunum sorunlarına yol açmaktadır. Ayrıca bu tür ortamlar, astımı olan kişilerde astım krizinin tetikleyicisi olabilir.

Küf tam olarak nedir?

Yukarıda söylediğimiz gibi, bu, hem iç hem de dış mekanda yetişen bir mantar türüdür. Genellikle pencere, boru, su sızıntısı olan çatılar veya duvarlar gibi çok nemli alanlarda veya sıvılarla sık temasın olduğu herhangi bir yerde ortaya çıkarlar.

Benzer şekilde, yapay elementlerde, ahşap ürünlerinde, alçıpanda, halılarda ve boyalarda yetişirler. Sporlar yüzerler ve kolayca havaya yayılırlar. Daha sonra çevre sıcak ve nemliyse büyürler.

‘Çevre Sağlığı Perspektifleri’ (Environmental Health Perspectives) dergisinde yayınlanan bir makaleye göre, insan sağlığına zararlı yaklaşık 500 mantar türü vardır. Ancak iç mekanlarda görülen en yaygın mantar türleri Cladosporium, Penicillium ve Aspergillus olarak sıralanabilir.

Küflenme türleri

Dünyada tam olarak kaç çeşit küf olduğunu bilmiyoruz. Bazıları bu sayının 100 bin olabileceğini, bazılarıysa 300 binden daha fazla olabileceğini belirtiyor. Ne olursa olsun, yaklaşık 500 türünün insanlar için potansiyel olarak zararlı olduğu tespit edilmiştir. En iyi bilinenler şöyledir:

• Alternaria, ascomycete (asklı mantarlar) mantar cinsine aittir. Duş gibi evin nemli kısımlarında veya sızıntılı lavaboların altında ortaya çıkma eğilimindedir.
• Aspergillus, iç mekanlarda, tozun veya yiyeceklerin üzerinde veya yapı malzemelerinin içinde büyüyebilen bir küf türüdür. Genellikle alerjiye yol açar. Hatta toksik olabilir, şişmeye ve solunum sorunlarına yol açabilir.
• Cladosporium, hem soğuk hem de sıcak alanlarda yetişen bir mantardır. Genellikle kumaş ve ahşap yüzeylerde yetişir ve aynı zamanda alerjiye neden olur.
• Penisilyum, mavi veya yeşil bir yüzeye ve kadifemsi bir dokuya sahiptir. Genellikle binalarda veya su nedeniyle hasar görmüş evlerde yetişir. Aynı zamanda halılarda, duvar kağıtlarında ve şiltelerde de büyüyebilir. Evde bulunması solunum yolu hastalıkları riskini artırır.
• Akremonyum, pembe, gri, turuncu veya beyaz tonlarıyla karakterize bir küf çeşididir. Genellikle nemlendirici cihazlar nedeniyle sıvılaşma olan alanlarda, drenaj tepsilerinde ve pencerelerin kenarındaki dolgu maddelerinde yetişir. Kemik iliği ve bağışıklık sistemi hastalıklarıyla ilişkili olan en tehlikeli türlerden biridir.

Küf eve nasıl girer?

Küf sporları, hem iç hem de dış mekanlarda bulunur ancak çıplak gözle görülemez. Her iki durumda da, pencerelerden, açık kapılardan, havalandırma kanallarından ya da klima ve ısıtma sistemlerinden eve girerler.

Ayrıca giysi ve ayakkabı gibi nesnelere yapışıp onları giyen kişiyle birlikte de içeri girebilirler. Bir evcil hayvanın tüylerinin üzerinde yolculuk ettikleri de olur. Bir evin içinde doğru nem koşulları varsa orada kalıp büyürler; aksi takdirde herhangi bir soruna neden olmazlar.

Küflenme ve sağlık sorunları

Sporlar, nemli alanlarla temas halinde olup büyümeye başlamadıkları sürece evde küf olması genellikle bir sorun teşkil etmez. Ancak sporlar büyürse, özellikle evde yaşayan kişilerde halihazırda solunum veya bağışıklık sistemi sorunları varsa, sağlık açısından gerçek bir risk oluşur.

Olası alerjiler

Evde küflerin büyümesi, alerjisi olanların semptomlarını kötüleştirebilir. Özellikle, burun tıkanıklığı, burun ve boğaz kaşıntısı, hapşırma, göz sulanması ve aşırı mukus gibi belirtileri tetikler.

Ayrıca küfe veya neme erken yaşlarda maruz kalınması, astım ve rinit riskini artırıyor gibi görünüyor. En azından ‘Allergy’ isimli dergide yayınlanan bir araştırmaya göre durum bu.

Solunum yolu hastalıkları riskinde artış

Ayrıca küflenme, alerjinin yanı sıra başka solunum yolu hastalıklarıyla da ilişkilidir. ‘Çevre Sağlığı’ (Environmental Health) dergisinde yayınlanan araştırmaya göre evlerdeki nem ve küf, bronşit gibi solunum yolu enfeksiyonlarının riskini önemli ölçüde artırıyor. Ayrıca aşağıdaki hastalıklarla ilgili riskler de artıyor:

• Aşırı duyarlılık pnömonisi
• Alerjik alveolit
• Kronik rinosinüzit
• Sinüzit
• Daha önce sağlıklı olan çocuklarda alt solunum yolu sorunları

Aspergillozis

Aspergillus türü küfle temas etmek, aspergillozis olarak bilinen ciddi bir hastalığa yol açabilir. Bu, vücudun diğer bölgelerine bile yayılabilen ciddi bir enfeksiyona neden olabilir. Belirtileri, kronik öksürükten kanamaya, ateşe, hırıltıya ve kilo kaybına kadar farklılık gösterebilir. Ayrıca şunlarla da kendini gösterebilir:

• Kemik ağrısı
• Göğüs ağrısı
• Titreme
• İdrar hacminde azalma
• Baş ağrıları
• Solunum yetmezliği
• Görme bozukluğu
• Deri lezyonları

Evdeki küflenmenin neden olabileceği sağlık sorunları nasıl önlenir?

Elbette küfü önlemek ve sağlığınızı riske atmaktan kaçınmak için çeşitli önlemler vardır. En önemlilerinden biri her yerin temiz, havalandırılmış ve nemsiz olmasını sağlamaktır. Bu bağlamda, Çevre Koruma Ajansı (Environmental Protection Agency) nem seviyesinin yüzde 60’ın altında tutulmaya çalışılmasını öneriyor.

Diğer tavsiyeler ise şöyledir:

• Tüm sızıntıları tamir edin ve herhangi bir yere su döküldüğünde hemen silin.
• İç mekanlarda nemi azaltmak için nem giderici bir cihaz kullanın.
• Havanın dolaşımını sağlamak için pencereleri açın.
• Pişirme sırasındaki nemi emmesi için aspiratör kullanın.
• Giysileri evin içinde kurutmaktan kaçının.
• Özellikle sık sık kullanmıyorsanız dolapları boşaltın ve havalandırın.
• Duvar, tavan, mobilya gibi küfe duyarlı tüm yüzeyleri düzenli olarak temizleyin.
• Banyoyu ve neme maruz kalan diğer odaları dezenfekte etmek için küflenme karşıtı ürünleri kullanın.
• Küf oluşumunu kolaylaştıran herhangi bir yapısal sorunu çözmesi için bir profesyoneli arayın.

Evde küflenme olduğunda bir doktora danışmak önemlidir

Küfe maruz kalmak, her zaman sağlık sorunlarına neden olmaz. Yine de en iyi tedbir küfün tamamen önlenmesidir. Alerji veya solunum sorunu belirtileriniz varsa bir doktora danışın. Ciddi komplikasyonlara yol açabilecekleri için bu sorunları görmezden gelmemelisiniz.

Küfün her zaman hastalığın nedeni olmadığını ancak halihazırda varolan koşulları kötüleştirebileceğini unutmayın. Bu nedenle nemle ilgili herhangi bir sorunu en kısa sürede çözmek için bir profesyonelin tavsiyelerine uymalısınız.