Özofagus Yabancı Cisim Çıkarma
Doktorlar özofagusun içinde kalan herhangi bir malzemeyi özofagus yabancı cisim olarak adlandırırlar. Özofagus yabancı cisim gastrointestinal yabancı cisim vakalarının üçte birini oluşturur.
Yabancı cisim yutan pek çok hasta asemptomatiktir. Bunun nedeni cismin tüm sindirim tüpünden kendi başına geçebilmesidir. Ancak, bu yaygın değildir. Hatta, yabancı bir cisim bağırsakta perforasyon ya da obstrüksiyon gibi ciddi komplikasyonlara dahi neden olabilir.
Bu durumlarla karşı karşıya kaldığınızda mümkün olduğunca hızlı davranmalısınız. Bundan dolayı ilk belirtide özofagus yabancı cisim varlığından şüphelenmelisiniz.
Nedenleri ve Zemin Hazırlayan Faktörler
Çocuklarda, özofagus yabancı cisim durumunun en yaygın nedeni yutmadır. Bu çocukların her türlü objeyi ağızlarına sokma alışkanlıklarından dolayı ortaya çıkmaktadır. Yetişkinlerde de yabancı cisim yutma ile başlar ancak açık olduğu üzere farklı nedenlerden ortaya çıkar.
Yetişkenlerde özofagus cisimlerinin en yaygın nedeni genellikle etten oluşan bir gıda topunun etkisidir. Ancak, etkinin meydana gelmesi için normalde özofagusun öncesinde sıkılaşmış olması gerekir.
Özofagus sıkılaşmasına neden olan durumlardan bazıları şunlardır:
- Distal özofagus halkası, genellikle konjenital
- Tüpün çapını azaltan bir tümör oluşumu.
- Eozinofilik özofajit – alerjenler ya da mide yanmasına cevaben bir beyaz kan hücresinin birikmesi.
Bu yazımız da ilginizi çekebilir: Yutma Bozuklukları İle İlgili Bilmeniz Gerekenler
Bir Özofagus Yabancı Cisim Hakkında Ne Yapılmalı
Yetişkinlerde yabancı cisimler özofagusu yutma dışındaki nedenlerden dolayı da engelleyebilir.
Avrupa Gastrointestinal Endoskopi Derneği (ESGE) özofagus yabancı cisimler için bir eylem protokolü yazmıştır. Protokole göre doktorun dikkati öncelikle hastanın genel sağlığına odaklı olmalıdır, ki durumun aciliyeti belirlenebilsin.
İkinci olarak şu durumlarda varlığını, bölgesini, boyutunu, pozisyonunu ve sayısını belirlemek için bir x-ray önerirler:
- Objenin radyoopak olduğundan (x-raylerde görünebilir) şüphelenildiğinde ya da bu bilindiğinde
- Objenin ne olduğunu bilmediklerinde
Endoskopi
Endoskopi, doktorların vücudun içerisine bir kateter (endoskop) yerleştirdiği bir prosedürdür. Bu sonda bir ışık ve bir kameraya sahiptir, bu da vücudun içerisinin gözlemlenebilmesini sağlar.
Endoskopu kullanarak vücudun içerisine objeler yerleştirebilirler ve bu şekilde vücudun içini manipüle edebilirler. Bunun yararlılığının bir örneği özofagus yabancı cisimlerinin çıkarılmasıdır. Bunu esnek bir endoskop ile (en yaygın olanı) ya da sert bir endoskop ile yapabilirler.
Bazı çalışmalar endoskopilerin eğer yabancı cisim özofagusun üst kısmında bulunursa normalde problemi çözebileceğini öne sürmektedir.
Ancak, pek çok endoskopi türü vardır. Örneğin, doktorlar bir Foley kateteri kullanarak küçük ve künt bir özofagus yabancı cismini çıkarabilirler. Bu enstrüman plastik ya da kauçuktan yapılmış ve şişirilebilir bir bölüme sahip uzun ve yumuşak bir tüp içerir.
Bir diğer prosedür küçük ve künt nesneler için de kullanılabilen bujinajdır. Bu buji olarak bilinen bir enstrümanı özofagal tüpe yerleştirmekten oluşur. Fark, bu tekniğin hedefinin yabancı cismi mideye doğru itmesi olmasıdır.
Bu yazımızı da keşfedin: Reflüden Muzdaripseniz Uzak Durmanız Gereken 7 Gıda
Halihazırda Mideye Ulaşmış Bir Özofagus Yabancı Cisim
Eğer yabancı cisim uzun ya da keskin ise bunu eğer ulaşabilirlerse endoskopi ile çıkarmaya çalışacaklardır. Diğer yandan, eğer obje küçükse, keskin değilse ve halihazırda duodenumu geçtiyse daha konservatif bir tedaviye başlanacaktır. Öncelikle objenin sindirim sisteminizden geçişini izlemek için bir röntgen çekilir.
Sonrasında, yabancı cismin vücudu terk ettiğini görene kadar dışkıyı incelerler. Ayrıca, hastanın semptomlarını da yakından gözlemlemeleri gerekir.
Bu noktaya ulaşan yabancı cisimlerin %80’inin sindirim sisteminin sonuna kadar kendi başına devam etmesi dikkat çekicidir. Ancak, yaklaşık %12 civarındaki kısmı ameliyat gerektirir, ki bu ameliyatlar an itibariyle mortalite olmadan yapılabilir.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Lee, J. H. (2018). Foreign body ingestion in children. Clinical Endoscopy. https://doi.org/10.5946/ce.2018.039
- Selivanov, V., Sheldon, G. F., Cello, J. P., & Crass, R. A. (1984). Management of foreign body ingestion. Annals of Surgery. https://doi.org/10.1097/00000658-198402000-00010
- Webb, W. A. (1995). Management of foreign bodies of the upper gastrointestinal tract: Update. Gastrointestinal Endoscopy. https://doi.org/10.1016/S0016-5107(95)70274-1
- Birk, M., Bauerfeind, P., Deprez, P. H., Häfner, M., Hartmann, D., Hassan, C., … Meining, A. (2016). Removal of foreign bodies in the upper gastrointestinal tract in adults: European Society of Gastrointestinal Endoscopy (ESGE) Clinical Guideline. Endoscopy. https://doi.org/10.1055/s-0042-100456
- Weissberg, D., & Refaely, Y. (2007). Foreign Bodies in the Esophagus. Annals of Thoracic Surgery. https://doi.org/10.1016/j.athoracsur.2007.07.020