Paranazal Sinüsler Hakkında Bilmeniz Gereken 5 Şey

Sinüsler soluduğumuz havayı nemlendirmek ve ısıtmak, ve ayrıca bakteri oluşumunu önlemek için mukus üretimini sağlamaktan sorumludur.

Yazan ve doğrulayan Doktor Karla Henríquez.

Son Güncelleme: 22 Şubat, 2022

Paranazal sinüsler, kafatası kemiklerinde bulunan hava ile dolu boşluklardır. Sahip oldukları birçok işlev vardır: nefes almanıza, koku almanıza, hatta vücut ısınızın düzenlenmesine yardımcı olur.

İşin ilginç yanı, vücudunuzun bazı kısımlarında bir değişiklik, hastalık ya da bir problem ortaya çıkmadan bunların varlıklarından haberdar olmazsınız. Örneğin, sinüzite maruz kalan herkes sinüslerinin tam olarak nerede olduğunu kesinlikle bilir.

Sinüsler, sizi bazı bakterilerden korumaya yarayan bir tür sıvı üretir. Mukus denilen bu sıvının aşırı birikmesi çoğu zaman sinüs boşluklarının tıkanmasına ve enflamasyona sebep olur.

Bu, milyonlarca insanın yaşadığı, sık görülen bir rahatsızlıktır ve anatomimizin hassas yapısını etkileyen birçok tıbbi durumdan sadece birisidir. Bu yazıda size sinüsler hakkında daha fazla bilgi vereceğiz.

1. Kaç tane paranazal sinüse sahipsiniz?

Burnun iki yanında 4’er tane olmak üzere toplam 8 adet paranazal sinüs vardır. Şimdi, bu sinüsler hakkındaki size ilginç bilgiler vereceğiz.

Maksiller Sinüsler

• Maksiller sinüs, paranazal sinüsler arasında en büyük olandır.
• Piramit şeklindedir ve yaklaşık 15 ml’lik bir kapasiteye sahiptir.
• Yeni doğan bebeklerde çok küçük olan bu sinüsler 8 ya da 9 yaşından itibaren burnun alt kısmından aşağıya doğru genişlemeye başlar.

Frontal Sinüsler

• Yaklaşık 3 cm x 2.5 cm ölçülerindedir ve interfrontal septum tarafından ayrılan iki boşluktan oluşur.
• Trigeminal sinire bağlı olduğu için iltihap durumunda diğer sinüslere oranla daha çok acı verir.

Etmoid Sinüsler

Bu sinüs, lakrimal kemiklerin yanında oluşan ve küçük labirentleri andıran bir grup etmoidal hücreden meydana gelir.

Spenoid Sinüsler

• Bu sinüsler gelişimini 14-15 yaşlarına geldiğinizde tamamlar.
• Kapasitesi yaklaşık 7.5 ml’dir.

2. Sinüslerin içinde ne bulunur?

Yazının başında sinüs boşluklarının hava ile dolu olduğundan bahsetmiştik. Gerçekten de herhangi bir iltihap bulunmayan sağlıklı paranazal sinüslerin neredeyse tamamı hava ile doludur. Yine de, yüzünüzde bulunan bu boşlukların tamamen boş olduğunu söyleyemeyiz.

• Nazal ve paranazal sinüsler bir tür solunum mukozası ile kaplıdır.
• Bu mukoza, bir tür epitel doku tarafından oluşturulur.
• Bu, mukus hücrelerinden oluşan ve kemiğe ya da bitişiğindeki kıkırdağa bağlı bulunan çok ince bir tabakadır.
• Birçok amaca hizmet eder: Soluduğunuz havayı, vücudunuza girmeden önce nemlendirmek ve ısıtmak bu amaçlar arasındadır.

Yani bu hücreler, sizi olası bakterilerden ve yabancı maddelerden korumaya yarayan, ve bunların vücudunuza girmesini engelleyen “mukus” üretimini sağlar.

3. Paranazal Sinüsler neden iltihaplanır?

Soğuk aldığınızda veya alerjik reaksiyon gösterdiğinizde, bakteriyel ya da viral enfeksiyon oluşumuna sebep olan paranazal boşlukta mikrop ve bakteri üretimi aşırı derecede artar.

Paranazal sinüslerde meydana gelen enfeksiyonlar viraldir ve çoğunlukla kısa bir süre içinde kendiliğinden kaybolur. Ancak, enfeksiyon bazen yoğunlaşabilir ve 3 çeşit probleme sebep olabilir:

Akut Sinüzit

Akut sinüzit epey yaygın görülen ve genelde soğuk algınlığına bağlı gelişen bir rahatsızlıktır. Eğer bir virüs sebebiyle meydana geldiyse birkaç gün içinde kendiliğinden iyileşir fakat, bakteriyel enfeksiyonun sebep olduğu akut sinüzitler 4 haftaya kadar sürebilir.

Subakut Sinüzit

Subakut sinüzit problemi, diğer türlerden daha ciddi ve daha can sıkıcıdır. Alerjiler ile yakından ilişkilidir ve 2-3 ay kadar sürebilir.

Belirtileri şöyledir:

• Sürekli mukus üretimi
• Baş ağrısı
• Baş dönmesi
• Işığa duyarlılık

Kronik Sinüzit

Kronik sinüzit, hastaları güçten düşüren bir rahatsızlıktır. 3 aydan fazla sürebilir ve genellikle cerrahi müdahale ile sonuçlanır.

4. Neden bazı insanlar sinüs enfeksiyonlarına daha yatkındır?

Herkes, her an sinüs enfeksiyonuna yakalanma riski altındadır. Ancak bu ihtimali arttıran bazı tıbbi durumlar ve risk faktörleri de bulunmaktadır. Hadi bunlara bir göz atalım:

• Nazal septumda sapma oluşması
• Nazal poliplere sahip olmak
• Havanın kirli olduğu bir çevrede çalışmak
• Aşırı çevre kirliliği olan bir şehirde yaşamak
• Çok fazla nem veya küf bulunan bir evde yaşamak
• Diş enfeksiyonları, paranazal sinüslerde enflamasyon oluşmasına sebep olabilir.
• Zayıf bir bağışıklık sistemine sahip olmak
• Sigara içmek de sinüs boşluklarında enflamasyona sebep olan yaygın faktörlerdendir.

5. Sinüs enfeksiyonuyla nasıl savaşılır?

Eğer paranazal enflamasyon iki haftadan uzun sürerse bir doktora görünmeniz tavsiye edilir. Hastalığın teşhisi konduktan sonra, verilen tıbbi ve farmakolojik tedavilerin yanında, evde kolayca hazırlayabileceğiniz bazı tarifler de iyileşmenize yardımcı olacaktır.

Aşağıdaki örnekler bunlardan bazılarıdır:

• Tuzlu su ile vaporizasyon
• Okaliptüs ile buhar tedavisi ve okaliptüs çayı
• Biberiye ile buhar tedavisi ve biberiye çayı
• Turp ve doğranmış soğan lapası
• Ballı zencefil çayı

Son olarak, gün içinde iyice dinlenmek, bağışıklık sistemini güçlendirmek ve enfeksiyonu ortadan kaldırmak için oldukça önemlidir.