Senkop veya Bayılma Türleri

Senkoplar, genellikle soğuk cilt, solgunluk ve hafif solunumun eşlik ettiği bilinç kaybı ile karakterizedir. Neden oluştuğunu ve ana türlerini açıklayacağız.

Senkop veya bayılma çok sık görülen bir durumdur. Geçici bir bilinç kaybıdır ve beyne giden kan akışındaki azalmadan kaynaklanır.

Birçok kişi senkop yerine bayılma terimini kullanır. Serebral kan akışında azalma olması birçok nedene bağlı olabilir. Bu nedenle etiyolojilerine göre farklı tipler ayırt edilir.

Bayılma veya senkopun genel belirtileri

Senkop, geçici bilinç ve postüral tonus kaybı olarak tanımlanır. Frontiers in Physiology’de yayınlanan bir araştırmaya göre, bu çok sık görülen bir problemdir. O kadar ki uzmanlar, görülme sıklığının genel popülasyonun %15 ila 39’u arasında olduğunu tahmin ediyor.

Ayrıca, her yaştan ve cinsiyetten insanı etkileyebilir. Bununla birlikte, görülme sıklığının yaşla birlikte arttığı doğrudur. 70 yaşından itibaren bu sorun daha yaygın hale gelir.

Bayılmaya genellikle bir dizi çok karakteristik semptom eşlik eder. MSD El Kitabında belirtildiği gibi, presenkop, baş dönmesi algısı ve yaklaşan bayılma hissi ile karakterizedir. Ancak, gerçek bilinç kaybı hala gerçekleşmemiştir.

Senkoptan muzdarip bir kişi gerçekten de bilincini kaybeder. Derileri genellikle soğuk ve nemlidir. Nabızları zayıflar ve nefesleri çok sığ hale gelir. Bilinç kaybından hemen önce genellikle baş dönmesi, bulanık görme, baş ağrısı ve halsizlik yaşanır.

Bazı durumlarda istemsiz kas hareketleri ortaya çıkabilir. Spazm gibi görünebilirler, ama değildirler. Bu, doktorların yapması gereken en önemli ayırıcı tanılardan biridir.

Senkop ya da bayılma türleri nelerdir?

Daha önce, senkopun beyne giden kan akışındaki azalmadan kaynaklandığını belirtmiştik. Bunun da birden fazla nedeni olabilir. Bu nedenle uzmanlar, aşağıdaki bölümlerde açıklayacağımız farklı türler belirlemişlerdir.

Nöromediyasyonlu senkop

Bu tip bayılma, refleks senkop olarak da bilinir. En sık görülenidir. Olan, kan basıncını ve kalp atış hızını korumaktan sorumlu olan otonom sinir sisteminin belirli reflekslerinin denetimlerinin bozulmasıdır.

Sonuç olarak, kalp yavaşlar ve kan basıncı düşer. Bu, beyne daha az kan akışı ile sonuçlanır.

Mayo Clinic uzmanları tarafından açıklandığı üzere, vazovagal varyant, vücudun belirli tetikleyicilere orantısız bir şekilde tepki verdiğinde ortaya çıkan varyanttır. Bu tetikleyicilere örnek olarak acı veya güçlü duyguları verebiliriz.

Öte yandan karotis sinüse bağlı bayılma vardır. Boyunda bulunan karotid artere basınç uygulandığında ortaya çıkar. Bazı erkeklerde tıraş olurken veya çok sıkı kravat takarken sık görülür.

Son olarak, nöromediyasyonlu senkop, belirli eylemler veya hareketler gerçekleştirmeye bağlı olarak durumsal da olabilir. En sık öksürürken veya gülerken ortaya çıkar.

Kardiyak kökenli bayılma

Kardiyak veya kardiyojenik senkop, adından da anlaşılacağı gibi, kalpteki bir sorundan kaynaklanır. En sık görülen neden taşikardi gibi aritmilerdir.

Bu bayılma çeşidinin nedeni, kapak bozuklukları veya iskemik kardiyomiyopati gibi yapısal bir sorun da olabilir. Bu insanlar genellikle çarpıntı ve göğüs ağrısı yaşarlar.

Ortostatik senkop

Ortostatik senkop, bir kişi ayağa kalktığında ortaya çıkan senkoptur. Offarm’da yayınlanan bir araştırmaya göre nedeni, bu hareketin kan basıncında ani bir düşüşe neden olmasıdır.

Bazen alınan örneğin antidepresanlar gibi bazı ilaçlarla da bir bağlantısı vardır. Ayrıca alkol tüketimi, dehidrasyon ve kan kaybı ile ilişkili olabilir.

Serebrovasküler senkop

Serebrovasküler senkop, beyne oksijenli kan verilmesinden sorumlu kan damarlarındaki bir sorunla ilgilidir. En az görülen ve en ciddi olanlardan biridir.

Örneğin, anevrizmaların varlığına bağlı olabilir veya bir felç sonucu olabilir. Çoğu durumda, neden, atardamarların çapını azaltan ve kanın normal şekilde akmasını engelleyen bir ateroskleroz sorunundan kaynaklanır.

Farklı senkop türleri ile nasıl başa çıkılır?

Yukarıda, senkopun bir dizi semptomla karakterize olduğunu ve bazılarının ne olacağına dair bir uyarı olarak hareket ettiğini gördük. Bilinci kaybederken düşme veya darbelere bağlı olası komplikasyonları önlemek için nasıl davranılacağını bilmek de çok önemlidir.

Senkop durumunda

Zayıflık veya bayılma hissi ortaya çıktığında, oturmak veya uzanmak için bir yer bulmak esastır, ideal olarak, kanın beyne doğru yerçekimi dürtüsü ile aşağı inmesine yardımcı olmak için bacaklar kaldırılmış şekilde uzanmak gerekir.

Bu ayrıca sonunda bayılma meydana gelirse düşme riskini de azaltır. Postural tonusunuzu kaybettiğinizde ve düştüğünüzde, başınızı herhangi bir nesneye veya zemine çarpabilirsiniz.

Baş dönmesi hissi kaybolana kadar uzanmak veya oturmak önemlidir. Benzer şekilde, kalkma zamanı geldiğinde yavaş ve kademeli olarak kalkın.

Başkalarına yardım etmek

Baş dönmesi veya bayılma yaşayan birini görürseniz, ona yardım etmeye çalışın. Yapılacak ilk şey, kişinin düşüp düşmediğini ve nefes alıp almadığını kontrol etmektir. Akciğer dinamiklerinin genellikle daha zayıf ve sığ olduğunu, ancak hissedilmesi gerektiğini hatırlamak önemlidir.

Her durumda, yardım istemek de önemlidir. Özellikle kişi bilincini geri kazanmazsa veya herhangi bir yaralanması varsa, acil desteğe ihtiyacı olacaktır.

Doktorlar ayırıcı tanıyı nasıl koyarlar?

Senkop veya bayılmanın ortaya çıkmasının pek çok nedeninin olması, bazen ayırıcı tanı koymanın zor olduğu anlamına gelir. Vakaların büyük çoğunluğunun iyi huylu ve geçici olduğu doğru olsa da, çok sık meydana geldiğinde sebebini bulmak esastır.

Bu nedenle doktor, özellikle de herhangi bir hastalıktan muzdaripse ya da belli bir ilaç kullanıyorsa, hastanın tam tıbbi geçmişini bilmelidir. Ayrıca muayenenin doğru yapılması önemlidir.

En sık kullanılan tamamlayıcı testler elektrokardiyogram ve ekokardiyogramdır. İlki, kalbin elektriksel aktivitesini gözlemlememizi sağlar. Basit, zararsız ve düşük maliyetli bir testtir. Ekokardiyogram ise kalp morfolojisinin ayrıntılı bir görüntüsünü sağlar.

Doktorlar ayrıca bir stres testi de reçete edebilir. Karotis sinüs masajı, senkop olup olmadığını kontrol etmek için karotis artere masaj yapmaktan oluşur. Doktor, manyetik rezonans görüntüleme veya bilgisayarlı tomografi ile tanı sürecini tamamlayabilir.

Bazı senkop veya bayılma durumları önlenebilir

Senkop genellikle kolayca tanımlanabilen belirli tetikleyicilere yanıt olarak ortaya çıkar. Örneğin, genellikle düşük kan şekeri seviyeleri veya dehidrasyon olduğunda ortaya çıkarlar.

Bu nedenle, bayılmayı önlemenin basit bir yolu, daha küçük miktarlarda olsa bile günde birkaç kez yemek yemektir. Benzer şekilde, yeterince su için. Alkol ve uyuşturuculardan kaçınmak da riski azaltır.

Kalkmanız gerektiğinde, uzmanlar bunu yavaş ve aşamalı olarak yapmanızı önerir. Bu, uzun süredir yatıyorsanız daha da önemlidir. Ancak, sık sık bayılıyorsanız, doktorunuzu ziyaret etmelisiniz.