Uyku Apnesi ve Başa Çıkma Yolları
Güzel bir biçimde dinlendiğiniz iyi bir uyku kaliteli bir yaşantının anahtarları arasında yer almaktadır. Ancak bazı rahatsızlıklar sürekli bir biçimde bu dinlenme ihtiyacını engeller ve uzun dönemde kişinin sağlığının olumsuz etkilenmesine neden olur. Bu bağlamda, bu problemlerden biri olan uyku apnesi ile başa çıkmak için neler yapabileceğiniz konusunda bazı bilgiler vermek istiyoruz.
Uyku apnesi, kaliteli uykuyu engelleyen sorunlardan biridir. Modern tıp ve bazı doğru alışkanlar sayesinde bu rahatsızlığın etkileri daha düşük seviyelere çekilebilir. İyi ve rahat bir uyku için ilk yapmanız gereken şey uyku apnesinin ne olduğunu öğrenmek ve bu sorunla başa çıkmak için neler yapabileceğinizle ilgili bilgilenmek olmalıdır.
Uyku Apnesi Nedir?
Uyku esnasında nefes alıp verme hızı düşer ve daha sakin ve istikrarlı bir ritme kavuşur. Bu düzenli solunum vücuda ihtiyacı olan oksijeni sağlar ve tüm fonksiyonların doğru bir biçimde gerçekleşmesine yardımcı olur. Uyku apnesi, nefes alma işlevinin birkaç saniye ve hatta bazen dakikaya kadar varan süreler boyunca kesintiye uğramasına ve bu nedenle beyne oksijen ulaşımının engellenmesine neden olan bir rahatsızlıktır.
Başlangıçta kişi nefes alış verişinin kesintiye uğradığının farkına varmaz. Bu rahatsızlık daha yoğun bir hale gelince uyku bölünmeye başlar. Kişi gece boyunca birkaç kez bu nedenden dolayı uyanır. Bu uyuma düzensizlikleri ise normal uyku düzeninde bozulmaya ve kişinin sağlık durumunu olumsuz etkileyecek çeşitli zararlara yol açar.
Uyku apnesi iki türlüdür. Engelleyici (obstrüktif) apne, nefes yolları ya da boğaz çevresindeki dokularda normal dışı bir büyüme sonucu ortaya çıkar.
Bu tür uyku apnesi hemen tespit edilebilir. Çünkü engelleyici uyku apnesi genellikle kişinin uykusunda hormalasına neden olur. Uyku süresince nefes alış verişin kaç kez durduğuna bağlı olarak hafif, orta ya da ağır şiddette görülebilir. Aynı zamanda kişinin yaşının da bu hastalığın yarattığı etkiler açısından önemli olduğunun altını çizmek gerekir.
Diğer uyku apnesi türü ise çok daha ciddi bir rahatsızlıktır. Çünkü bu kez rahatsızlığın sebebi kişinin merkezi sinir sistemidir. Solunum merkezi beynin nefes alma emrine rağmen durur ve işlevsiz hale gelir. Bu tür apne derin uykudaki bir kişinin uyanmasına neden olur ve gece boyunca birçok kez ortaya çıkabilir.
Okuyun: Yaşa Göre Uygun Uyku Süresi
Uyku Apnesini Etkileyen Faktörler
Elbette kişinin uyku apnesi rahatsızlığına yakalanmasına neden olan çeşitli faktörler bulunmaktadır. Bunlar arasında öne çıkanları şu şekilde sıralayabiliriz:
- İlerlemiş yaş: Uyku apnesi cinsiyet açısından bakıldığında kadın ve erkek ayrımı yapmaz. Ancak yaşı ilerlemiş erkeklerde daha sık bir şekilde görüldüğünün altını çizmek gerekir.
- Obezite: Aşırı kilolu olmanın uyku apnesi olasılığını on kata kadar artırdığı tespit edilmiştir. Bu rakam, aşırı obez vakalarda daha da artmaktadır.
- Sigara ya da alkol kullanımı: Her iki durumda da vücudun solunum merkezi olumsuz etkilenmektedir.
- Solunum yolu hastalıkları: Özellikle çocuklarda büyük boyutlardaki bademcikler nedeniyle sık bir biçimde görülmektedir.
- Uyku ilacı ya da yatıştırıcı hapların aşırı tüketimi: Bu tür ilaçlar sinir sisteminde işlev bozukluklarına ve eksikliklerine yol açar. Bunlara alternatif olarak son derece güzel sonuçlar veren doğal ilaçlar kullanılabilir.
- Apne sorununu kötüleştiren diğer faktörler: Örnek olarak aşırı derecede çalışmak, stres, yüksek miktarlarda karbondioksite maruz kalmak, kalp rahatsızlıkları ya da kalp krizi, hipertansiyon ve yeterince uyumama gibi faktörler de uyku apnesinin kişiyi daha olumsuz bir biçimde etkilemesine yol açan faktörler arasında yer almaktadır.
Uyku Apnesi Semptomları
Bu rahatsızlığın ilk işareti gün içerisinde yaşanan uyuşukluk ve uyuklama halidir. Gece boyunca sürekli olarak uyanmak kişinin yeterli derecede dinlenmesini, rahatlamasını ve ders çalışmasında ya da diğer rutin günlük işlerinde gerektiği gibi odaklanmasını engeller.
Çok kısa süreler için bile olsa oksijen eksikliği hafıza kaybına ve sinirlilik haline yol açar. Hatta bu durum, bulantı, halüsinasyon ve bulanık görme gibi sorunlara bile neden olabilir.
Bu semptomları dikkate alan uzmanlar, hastada hangi tür apne bulunduğunu belirlemek için bir dizi tıbbi test yapılmasını isterler. Ağız ve boğazın fiziksel muayenesine ek olarak özel uyku testleri ve çalışmaları da uygulamak gerekebilir.
Hastalığın türü ve ne derece ciddi olduğu tespit edildiğinde, uzman tarafından uygulanması gereken bir tedavi önerilecektir. Doktorlar tarafından verilen tıbbi tavsiyelerin önemli bir bölümü hastanın alışkanlıklarını değiştirmesi ile ilgilidir.
Uyku Apnesi İle Başa Çıkmak İçin Ne Tür Alışkanlıklara Sahip Olmak Gerekir?
Aşağıda sizler için özetlediğimiz belli başlı faydalı alışkanlıklar sayesinde uyku apnesi ile başa çıkmak, en azından etkilerini belirli bir dereceye kadar azaltmak mümkün olacaktır.
- Apneyi önlemek için sol tarafınıza dönük bir biçimde yatarak uyumanız gerekir. Bu yatış pozisyonu, kalbin daha iyi bir biçimde kan pompalamasına ve solunum yollarının herhangi bir engelle karşılaşmadan açık olmasına yardımcı olur. Ayrıca horlama problemi de bu şekilde önlenmiş olacaktır.
- Uyku saatinden altı saat önce alkol tüketimini sonlandırmak gerekir.
- Sigara kullanmamak gerekir.
- Uyku ilaçlarının miktarını azaltmak faydalı olacaktır.
- Düzenli spor yapmak önemli bir ihtiyaçtır.
- Sağlıklı beslenme konusuna özen gösterilmelidir.
- Kiloyu normal sınırlar içinde tutmak gerekir.
- Yatmadan önce televizyon seyretmek, bilgisayar kullanmak, akıllı telefonla zaman geçirmek ya da yüksek sesle müzik dinlemek gibi alışkanlıkları terk etmek gerekir.
İşte bu son derece basit gece alışkanlıkları sayesinde uyku apnesi probleminin üstesinden başarılı bir biçimde gelmeniz mümkündür. Elbette bir doktora giderek bir uzman olarak onun vereceği tavsiyelere uymak da son derece önemlidir. Böylelikle iyi bir uyku ile yeterince dinlenebilir ve sağlıklı bir yaşantıya kavuşabilirsiniz.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- José Luis Carrillo Alduenda, Fernando Manuel Arredondo del Bosque. 2010. Síndrome de apnea del sueño en población adulta. Extraído de: http://www.medigraphic.com/pdfs/neumo/nt-2010/nt102h.pdf
- clevelandclinic.org. Apnea del sueño. Extraído de: http://www.clevelandclinic.org/health/shic/doc/s8718.pdf
- DR. HENRY OLIVI R. Apnea del sueño, cuadro clínico. 2013. Extraído de: https://www.clinicalascondes.cl/Dev_CLC/media/Imagenes/PDF%20revista%20m%C3%A9dica/2013/3%20mayo/3-Dr.Ilivi.pdf
- Sleep Foundation. Sleep apnea. (2020). Recuperado el 31 de enero de 2021. https://www.sleepfoundation.org/sleep-apnea
- Cleveland Clinic. Sleep apnea. (2020). Recuperado el 31 de enero de 2021. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/8718-sleep-apnea
- Clínica Mayo. Apnea del sueño. (2020). Recuperado el 31 de enero de 2021. https://www.mayoclinic.org/es-es/diseases-conditions/sleep-apnea/symptoms-causes/syc-20377631