Balıktaki Cıva ve Etkileri

Cıva ve diğer ağır metaller ile kontamine edilmiş bazı balık türleri bulunmaktadır. Bundan dolayı bazı balık türlerinden uzak durmamız gerekir. Bunların hangileri olduğunu öğrenmek için okumaya devam edin!
Balıktaki Cıva ve Etkileri
Florencia Villafañe

Yazan ve doğrulayan beslenme uzmanı Florencia Villafañe.

Son Güncelleme: 09 Ağustos, 2022

Beslenme uzmanları her zaman bize balığın önemli bir temel besin kaynağı olduğunu söyler. Bununla birlikte, bize cıva gibi ağır metalleri ya da gıda kaynaklı hastalıkları bulaştırabilen bazı balık türleri vardır. Belirli balık türlerinde bulunan cıvanın etkilerini biliyor musunuz?

Bu bağlamda, Dünya Sağlık Örgütü (WHO), insanların toksik bileşiklere maruz kalmalarının ana kaynağının balık ve deniz ürünleri yemek olduğuna dikkat çekmektedir. Bu maddeler özellikle sağlığımızı etkiler ve hepsinden önemlisi hamile kadınlar ve emziren anneler için önemli bir risk oluşturur.

Neden Bazı Balık Türlerinden Kaçınmalısınız?

Yıllardır, çok çeşitli deniz türlerinin, özellikle gıda zincirinin altında yer alanların; madencilik, hayvancılık ve tarım endüstrilerinden gelen kadmiyum, kurşun ve cıva gibi metalleri biriktirebildiği bilinmektedir. Cıvanın balıktaki etkileri vücudumuz için zararlı olabilir.

Konsantrasyonlar o kadar yüksek hale gelir ki ölümcül olabilirler. Gerçekte, 1950’lerin başında Japonya’nın Minamata Körfezi’nde meydana gelen toplu zehirlenme, yüksek cıva seviyeli balık yemekten kaynaklanan en bilinen zehirlenme vakasıdır.

Bazı balıklar ve deniz ürünleri.
Kontamine balık yemenin bir sonucu olarak zehirlenme ölümcül olabilir. Bu nedenle, en büyük riski oluşturan türleri bilmek önemlidir.

Cıva ve İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri

Şili’nin tıp dergisinde yayınlanan bir çalışmaya göre, cıvanın balıktaki toksisitesi ve etkileri, kimyasal formu, türü, maruz kalma dozu ve meydana geldiği yaş ile ilişkilidir. Bu metal çevreye salındığında bir dizi dönüşüme uğrar ve atmosfer, okyanus ve kara arasındaki döngülere katılır.

Sonunda suya ulaşan (göller, lagünler, sulak alanlar, haliçler ve okyanuslar dahil) %5 temel cıvadır ve tortularda birikir. Orada yaşayan bakteriler onu sonrasında solucanların ve diğer hayvanların ekstrakte ettiği metil cıvaya dönüştürür.

Bu, balıkların yuttuğu organik maddedir ve aşağıdaki sistemlerde sorunlara neden olduğu için canlı organizmalar için en büyük toksisiteyi gösteren maddedir:

Düzenli Olarak Yememeniz Gereken Balık Türleri

Bununla birlikte, yukarıdakilere göre, 100 yıldan fazla yaşayabilen balık türleri vardır, bu nedenle bu maddeleri yaşamları boyunca almaları, toksisite potansiyellerini arttırır.

Ayrıca, alımları daha yüksek olduğu için yüksek miktarda cıva yiyen büyük balıklar da vardır. Hangi balık türlerinden kaçınmanız gerektiğini öğrenmek için okumaya devam edin.

Kral Uskumru (Scomberomorus cavalla)

Kral uskumru uzun, iğ şeklinde gövdeli bir deniz balığıdır. Sivri bir burnu ve geniş bir ağzı vardır. Ayrıca kapalı kemikli bir halka ile çevrili büyük gözleri vardır. Küçük pullar tüm vücudunu kaplar ve parlak mavi-yeşil bir sırtı, soluk yeşil yanları ve gümüşi bir göbeği vardır.

Genellikle 25 inç (65 santimetre) ölçüsündedir, ancak erkekleri 80 inç (2 metre) uzunluğa ulaşabilir. Bu tür, Kanada ve Massachusetts’ten (Amerika Birleşik Devletleri) Sao Paulo’ya (Brezilya) kadar Atlantik Okyanusunda yaşamaktadır.

Mavi Merlin Balığı (Makaira nigricans)

Bu, 160 inç (4 metre) uzunluğuna ulaşabilen bir Merlin türüdür, ancak genellikle 70 ila 120 inç (1.80 ila 3 metre) arasındadır. Sırtındaki renk nedeniyle “mavi merlin” ya da “Atlantik mavi marlini” gibi başka isimlerle de bilinir. Ancak göbek bölgesinde gümüşi bir beyaz renge sahiptir.

Uzun bir gövdesi ve iki sırt yüzgeci vardır. Üst çenesi kılıç şeklindedir. Bu balık genellikle Kanarya Adaları kıyıları da dahil olmak üzere Atlantik’in subtropikal ve tropikal sularında yaşar.

Aynı zamanda Pasifik ve Hint Okyanuslarında da bulunur. Dişileri 990 pound (450 kilogram) ağırlığındayken, erkekleri genellikle 350 pound (160 kilogram) üzerine çıkmaz.

Turuncu İmparator Balığı (Hoplostethus atlanticus)

Bu deniz balığı, Atlantik Okyanusunun doğusunda ve kuzeybatısında, Pasifik Okyanusunun güneyinde ve Hint Okyanusunda yaşar. Gövdesi ovaldir ve oldukça basıktır. Büyük bir kafası, küçük gözleri ve minik dişleri vardır. Balıkçılar genellikle bu türü koyu turuncu gövdesi ve kırmızı kafası nedeniyle tanırlar.

Turuncu imparator balığı, 600 ila 5000 fit (180 ila 1500 metre) derinliklerde yaşar ve balıkçılar onu karışık dip trolleri ile birlikte rastlantısal bir tür olarak yakalar. Turuncu imparator balığı, 180 yıla kadar yaşadığı tahmin edilen, bilinen en uzun yaşayan balıktır.

Cıva içeren çeşitli balık türleri.
Cıva ile kontamine olmuş balıklar yemek, gıda zehirlenmesinin sık görülen bir nedenidir.

Atlantik Morinası (Gadu morhua)

“Atlantik morinası” ya da “Norveç morinası” olarak da bilinen yaygın morina, 60 göçmen balık türünden biridir. İzlanda, Grönland ve Baltık Denizi suları dahil olmak üzere, Barents Denizinden Biscay Körfezine Kuzeydoğu Atlantik Okyanusunda yaşar.

Bazı örnekler 80 inç (2 metre) uzunluğa ve 220 pound (100 kilogram) ağırlığa ulaşsa da, genellikle küçüktürler. Ringa ya da sardalya gibi diğer balıklarla beslenirler. Bu tür 2000 fit (600 metre) derinlikte yaşar.

İrigöz Orkinos (Thunnus obesus)

İrigöz orkinos, önemli miktarda ağır metal içerebilecek balık türlerinden biridir. Akdeniz orkinosunda ise durumun böyle olmadığını belirtmeliyiz.

Atlantik, Hint ve Pasifik Okyanuslarının tropikal ve subtropikal bölgelerinde yaşar, ancak Akdeniz’de yaşamaz. En fazla 100 inç (2,50 metre) uzunluğa ulaşır, ancak genellikle yaklaşık 15 yaşında 70 inç’e (1,80 metre) ulaşır.

Bu yazımızı da okuyun: Bozuk Balık Nasıl Anlaşılır?

Bu Balık Türlerini Tüketmemelisiniz

Bunlar aşırı ağır metaller, özellikle de metil cıva biriktirebilen bazı türlerdir. Ağır metaller içeren başka balıkların da olduğunu belirtmeliyiz, ancak en yaygın olarak tehlikeli cıva seviyelerine sahip türlerden bahsettik.

Ayrıca üreme çağındaki kadınlar, hamile kadınlar, süt anneleri ve 2 yaş altı çocuklar cıvanın sağlık üzerindeki olumsuz etkileri nedeniyle bu toksik maddelere karşı daha savunmasızdır. Elbette bu, diğer nüfus gruplarının da bundan etkilenmeyeceği anlamına gelmez.

Anlatılan balıklardan bazılarını makul miktarda yemenin size zarar vermeyeceğini unutmayın. Yani, bunu ara sıra yapabilirsiniz ama bunu bir alışkanlık haline getirmediğinizden emin olun. Sağlığınızı riske atmadan da balıkların faydalarından yararlanabilirsiniz!


Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.


  • LICONA, S. P. V., & NEGRETE, J. L. M. MERCURIO, METILMERCURIO Y OTROS METALES PESADOS EN PECES DE COLOMBIA: RIESGO POR INGESTA Mercury, Methylmercury and other Heavy Metals in Fish in Colombia: Risk From Ingestion.
  • Chacón, Y. S., Yáñez, J. R., Gómez, H. S., Marín, G. P., & Suárez, F. C. (2016). Evaluación de los Niveles de Mercurio en Productos Pesqueros en Costa Rica, Durante 2003-2013, como insumo para recomendar una ingesta semanal tolerable. Revista Costarricense de Salud Pública25(1), 18-32.
  • González-Estecha, M., Bodas-Pinedo, A., Guillén-Pérez, J. J., Rubio-Herrera, M. Á., Ordóñez-Iriarte, J. M., Trasobares-Iglesias, E. M., … & Martínez-Astorquizd, T. (2014). Exposición al metilmercurio en la población general; toxicocinética; diferencias según el sexo, factores nutricionales y genéticos. Nutrición Hospitalaria30(5), 969-988.
  • Llop, S., Ibarlucea, J., Sunyer, J., & Ballester, F. (2012). Current dietary exposure to mercury during pregnancy and childhood, and public health recommendations. Gaceta sanitaria27(3), 273-278.
  • Lucano-Ramírez, G., Ruiz-Ramírez, S., Palomera-Sánchez, F. I., & González-Sansón, G. (2011). Biología reproductiva de la sierra Scomberomorus sierra (Pisces, Scombridae) en el Pacífico central mexicano. Ciencias marinas37(3), 249-260.
  • El mercurio y la salud. Organización Mundial de la Salud. 2017

Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.