Basit Şekerler: Glikozun Fonksiyonu Nedir?

Glikoz, çoğalma gibi vücudumuzdaki hücrelerin tüm fonksiyonlarını yapmalarını mümkün kılan basit şekerlerden biridir. Ancak aşırı glikoz, kanda biriktiğinde diyabet gibi kronik hastalıklara yol açabilir. 

Herkes yalnızca diyabetle ilgili bile olsa, temel basit şekerlerden biri olan glikozu daha önce duymuştur. Ancak çok az sayıda insan bu molekülün özellikleri ve insan vücudunda glikozun fonksiyonu hakkında bilgi sahibidir.

Glikoz, vücudumuzdaki hücrelerin temel enerji kaynağıdır. Bu nedenle hayati önem taşır. Hücrelere tüm fonksiyonlarını gerçekleştirmeleri için ihtiyaç duydukları enerjiyi sağlayan besin glikozdur.

Bu basit şeker doğal olarak besinlerde ve sebzelerde bulunur. Ayrıca daha büyük moleküllerin ve polisakkaritlerin de bir parçası olarak ortaya çıkar. En iyi bilinenler, genellikle pirinç ve et gibi besinlerde bulunan nişasta ve glikojendir.

Glikoz, insan metabolizmasındaki tüm süreçlerin bir parçasıdır. Bugünkü yazımızda glikozun fonksiyonu nedir ve onunla ilgili yaygın sorunlar nelerdir, açıklayacağız.

Basit şekerler: Glikoz

Yukarıda belirttiğimiz gibi glikoz, yiyecekler aracılığıyla aldığımız bir besindir. Sindirim süreci, vücudumuzdaki hücreleri sürdürmek üzere yiyecekleri glikoza çevirir.

Yemek yediğimizde, besinler, kanımıza gider ve yağ asidi, protein veya karbonhidrat – ne oldukları fark etmez – bunların hepsi karaciğere ulaşırlar. Bu organ bir dizi karmaşık prosedür gerçekleştirir ve bahsedilen besinleri glikoza çevirir. Daha sonra glikoz kana geçer ve oradan vücudun tüm kısımlarına yayılır.

Her hücre bu molekülü enerji olarak kullanır. Bunu, metabolizmamızın temeli olan bir dizi tepkime aracılığıyla yaparlar. Böylece bu basit şeker hücre çoğalmasına, doku onarımına, kas hareketine ve sinir fonksiyonuna v.b. katılır.

Glikoz nedeniyle ne gibi sağlık sorunları ortaya çıkar?

Daha önce söylediğimiz gibi insanlar glikoz olmadan yaşayamazlar. Hatta bir şekilde bu maddeyle ilişkili olan pek çok hastalık vardır.

Örneğin diyabet, bunlardan biridir. Bu hastalıkta vücut ya insülin üretemez haldedir ya da ona karşı direnç geliştirmiştir. İnsülin, glikozun hücrelere geçmesini sağlayan maddedir. Adeta hücreye erişmek için kullanılan bir “anahtar” gibidir.

Vücudumuz onu üretemediğinde veya olması gerekenden daha hızlı kullandığında, glikozun çoğu kanda kalır. Bunun sonucunda hücreler bu molekülü yeterince alamazlar. Ayrıca bu durum pek çok vücut dokusunda hasara da yol açabilir. En çok etkilenenler kan damarları, kalp ve böbreklerdir.

Maalesef diyabet, hızla salgına dönüşmekte olan çok faktörlü bir hastalıktır. Bunun altında uyuşuk yaşam tarzı ve bugünlerde tükettiğimiz yiyeceklerin kalitesizliği gibi faktörler yatar.

Bu hastalığın yol açtığı tüm riskleri önlemek için kanınızdaki glikoz seviyesini sıkı bir şekilde kontrol etmeyi sürdürmelisiniz. Ayrıca hayatınızdaki sağlıksız alışkanlıkların farkına varın ve kendi iyiliğiniz için onları değiştirmeye çalışın.

Glikoz ölçümü

Bugünlerde kanınızdaki glikoz seviyesini gözetim altında tutabilmek için pek çok yöntem vardır. Oruç tuttuğunuzda 100mg/dl’nin altına düşmesi normaldir. Bu yüzden eğer seviye bu değerlerin üstüne çıkarsa, hücrelere giden enerjinin geçişiyle ilgili bir sorun olabilir.

Glikoz ölçerler bu maddeyi ölçen cihazlardır. Bunu, parmağınızı delerek aldığınız bir damla kan sayesinde yaparlar. Sonucu birkaç saniyede verirler. Ayrıca bir kişi idrar veya kan testi aracılığıyla, böbreklerden ne kadar glikoz atıldığını da bulabilir.

Sonuç

Glikoz, hayati bir moleküldür. Hem çok yüksek hem de çok düşük glikoz seviyesi hayatımızı riske atabilir. Bu yüzden zaman zaman glikoz seviyenizi ölçmeniz önemlidir. Diyabet hastalığınız varsa veya diyabet hastalığına yakalanma riskiniz yüksekse bu ölçümü günde pek çok kez yapmalısınız.