Bunama ve Alzheimer Arasındaki Farklar

Bunama ve Alzheimer, oldukça benzer olan iki terimdir. Bununla birlikte, pek çok kişi bunların ne anlama geldiğini bilmediğinden bu yazımızda size ikisinin arasındaki farkları açıklayacağız.

Bunama ve Alzheimer’ın farklı hastalıklar olduğunu biliyor muydunuz? Bununla birlikte, iki hastalıkta da bunama semptomlarının olduğu doğrudur. Bu yazımızda, bunama ve Alzheimer arasındaki benzerliklere ve farklılıklara göz atacağız. İlk olarak, bunama nedir?

Bunama

Bunama, düşünme, hatırlama ve akıl yürütme becerileri gibi bilişsel işlevlerin kaybolmasıdır.Bazı davranış yeteneklerinin de kaybolmasına sebep olabilen bunama, kişinin günlük hayatına ve aktivitelerine de önemli ölçüde müdahale eder.

Hafıza, dil becerileri, görsel algılama, problem çözme, öz yönetim ve odaklanma, bunamanın zarar verdiği fonksiyonlardan bazılarıdır. Bunamadan etkilenen diğer fonksiyonlar ise, görev planlama ve bunu uygulamada zorluk çekme, yorgunluğa direnç gösterme, soyut düşünme ve duygusal düzendir.

Genellikle, bunama semptomlarına sahip kişiler artık duygularını kontrol edemezler ve kişilikleri sürekli değişir. Bambaşka biri olurlar.

Bunamanın şiddeti değişiklik gösterir. Orta aşamada sadece kişinin bazı fonksiyonlarını etkilerken, en şiddetli noktaya ulaştığında kişi gündelik aktivitelerini gerçekleştirebilmek için tamamen başkalarına bağımlı hale gelir.

Bunamanın pek çok muhtemel sebebi vardır. Bunlardan bazıları Alzheimer, vasküler hastalıklar ve merkezi sinir sistemi hastalıklarıdır.

Bunama ve Alzheimer

Aralarındaki farkı belirtebilmek için, aşağıda bu iki hastalığı tanımlayacağız. Bunama bir hastalık değildir. Hafıza ve diğer düşünme kabiliyetlerinin zarar görmesine neden olan semptomlardır. Bu semptomlar, kişinin günlük hayatına müdahale edebilecek kadar şiddetlidir.

Bunama, çeşitli hastalıkların bir sonucu olabilir. Alzheimer’dan, vasküler hastalıklardan veya merkezi sinir sistemi ile ilgili bir sorundan kaynaklanabilir. Bunama yaşlılarda daha çok görülse de, uzmanlara göre her yaştan insanı etkileyebilir.

Alzheimer

Alzheimer, bunamanın başka bir türüdür. Bununla birlikte, bu hastalık nöron kaybıyla karakterizedir. Bunun sonucunda ise, iki nöron arasındaki bağlantıyı oluşturan sinaptik yoğunluk kaybolur.

Ayrıca, amiloid materyal gibi çeşitli maddeler, Alzheimer olan kişinin sinir dokusuna yerleşir. Nörotransmitterlerde meydana gelen değişimler, serebral korteksin körelmesine sebep olur.

Hastalığın Bulunduğu Yer

Alzheimer, bunamanın kortikal türüdür ve etkilediği bölge beynin merkezindeki gri yapıdır. Bu nedenle, gri yapı bir başka deyişle korteks tarafından kontrol edilen fonksiyonlar Alzheimer nedeniyle zarar görür. Bu fonksiyonlardan başlıcaları hafıza, dil, dikkat, konsantrasyon ve muhakeme yetisidir.

Öte yandan, bunama kortikal veya korteks altı olabilir. Yukarıda bahsettiğimiz fonksiyonları etkilemesinin yanı sıra, duygular, hafıza kaybı, hissizlik, yavaşlık ve psikomotrisite gibi korteks altı beyin tabakası tarafından yürütülen fonksiyonlara da zarar verir.

Ayrıca, korteks altı bunamanın karakteristik özelliği olan iki durum vardır:

• Apraksi: Hareket etme kabiliyetinin kaybolması.
• Agnozi: Uyarıcıları alma kabiliyetinin kaybolması.

Bunun yanı sıra, bunamanın bütün türleri ilerledikçe değişir.

Alzheimer’ın İlerleyişi

Alzheimer’ın ilerleyişinin klinik tablosu, yaklaşık olarak 5-10 yıldır. Bununla birlikte, aşama aşama ilerleyebilir:

• İlk aşamada, yorgunluğa direnmede ve belirli aktivitelere uyum sağlamada zorluk görülür. Ardından,  hafif bir unutkanlık başlar ve endişe ve anksiyete ile birlikte hastalık şüphesi oluşur.
• İkinci aşamada, belirli görevlere uyum sağlamada zorluk yaşanır. Dikkat, konsantrasyon ve hafıza kaybı yaşanır.
• Üçüncü aşamada, sıradan işleri yapma kabiliyeti azalır. Ayrıca kişi duygusal düzensizlikler yaşamaya başlayabilir.
• Dördüncü aşamada, sıradan işleri yapma kabiliyeti ciddi ölçüde kaybolur. Kişi artık hastalığının ve kişiliğindeki değişimlerin farkında olmayabilir.
• Beşinci aşamada, ciddi bir bilişsel bozukluk başlar.
• Son olarak ise, Alzheimer hastası kişi yakınlarını tanıyamaz hale gelir ve tamamen yardıma muhtaçtır.

Bunamanın İlerleyişi

Öte yandan, vasküler bunama geçici iskemik kazalara bağlı olarak gelişir. Bu, hasarın biriktiğini ve gelişim sürecinin aralıklı olduğunu gösterir. Beynin üst işlevlerindeki ani düşüşler ve ardından stabilizasyon süreleri meydana gelir.

Bu sırada, bunamanın diğer türleri sinir sisteminin daha spesifik hastalıkları sebebiyle ortaya çıkar. Bu yüzden, nasıl ilerleyecekleri genellikle sebebe bağlı olarak değişiklik gösterir. Genellemek gerekirse, Alzheimer yavaş yavaş ilerleyen bir hastalıkken, bunama aşama aşama gelişir.

Epidemiyoloji

Son olarak, bunamanın Alzheimer türü erkeklerden çok kadınları etkiler. Bununla birlikte, eğer sebep vaskülerse bunama erkeklerde daha fazla görülür.

Şu an bunamanın veya Alzheimer’ın herhangi bir tedavisi yoktur. Semptomlar için birtakım tedaviler vardır ve araştırmalar devam etmektedir.

Mevcut Alzheimer tedavileri hastalığın ilerlemesine engel olamasa da, semptomları geçici olarak yavaşlatmaya ve hastalıktan muzdarip kişinin ve yakınlarının yaşam kalitesini iyileştirmeye yardımcı oluyor.

Neyse ki, bu hastalıklara daha etkili bir tedavi yöntemi bulabilmek ve hastalıkları önleyebilmek için dünya çapında pek çok araştırma yapılmaktadır.