FODMAP Diyeti Hakkında Bilmeniz Gerekenler

FODMAP diyeti, kısa zincirli karbonhidrat içermeyen bir diyettir. Bağırsaklar tarafından kolayca emilmeyen veya tamamen sindirilemeyen yiyecekler bu diyette bulunmaz. Peki, faydaları nelerdir? Öğrenmek için yazımızı okumaya devam edin. 

Yazan ve doğrulayan beslenme uzmanı Marta Guzmán.

Son Güncelleme: 09 Ağustos, 2022

Bağırsak hastalığınız mı var? FODMAP diyeti, semptomlarınızı iyileştirmeye ve hatta ortadan kaldırmaya yardımcı olabilir. Genel olarak, bu diyet, sindirimi zor olan belli yiyecek türlerinden kaçınmayı içerir.

Bu diyetin ne olduğunu ve size nasıl yardımcı olabileceğini bilmek ister misiniz? O halde yazımızı okumaya devam edin!

FODMAP diyeti

Düşük FODMAP diyeti, Avustralya’da Monash Üniversitesindeki araştırmacılar tarafından desteklenmektedir. Kısaltma “fermente edilebilir oligosakkaritler, disakkaritler, monosakkaritler ve poliyoller” anlamına gelir.

Bunun nedeni bu yiyeceklerin, bağırsaklar tarafından emilimi zor olan ve bazı insanların sindirmekte zorlandığı kısa zincirli karbonhidratlar grubuna ait olmasıdır.

Bu diyetin amacı nedir?

Bu diyet türü temelde, aşağıdakiler gibi belli bağırsak semptomlarına yol açan yiyecekleri kısıtlar:

• Karın şişliği
• Karnın alt kısmında ağrı
• Gaz
• İshal
• Karında gerginlik
• Bozulmuş bağırsak alışkanlığı

Ayrıca bu diyeti aşağıdaki sorunları iyileştirmek için kullanabilirsiniz:

• Huzursuz kolon
• Huzursuz bağırsak sendromu
• Ülseratif kolit
• Crohn hastalığı

FODMAP diyeti nedir?

FODMAP bileşenleri fruktoz, laktaktan, fruktan, galaktan veya poliyol içeren gıdalarda bulunur. Temelde aşağıdaki yiyeceklerde yer alırlar:

• Buğday, çavdar, soğan ve sarımsak, fruktooligosakkaritler açısından zengindir.
• Baklagiller, galaktooligosakkaritleri içerirler.
• Süt ürünleri (özellikle süt) laktoz içerir.
• Bal, şuruplar, elma ve diğer meyveler fruktoz içerir.
• “Light” gıda ürünleri genellikle tatlandırıcı içerirler.
• Armut ve erikte poliyoller (sorbitol, ksilitol, maltitol ve mannitol) vardır.

Kaçınılması gereken, FODMAP miktarı yüksek yiyecek türleri:

• Esmer pirinç, yulaf, arpa, çavdar, darı ve tam buğday gibi tahıllar;
• Fasulye, nohut, bezelye, fasulye ve mercimek gibi baklagiller;
• Sarımsak, enginar, patlıcan, brokoli, soğan, Brüksel lahanası, karnabahar, hindiba, kuşkonmaz, marul, biber, pırasa, pancar ve mantar gibi sebzeler;
• Kiraz, erik, ahududu, çilek, elma, şeftali, kavun, böğürtlen, karpuz, armut, üzüm, zeytin, kayısı, kızılcık, incir, avokado, hurma ve mango gibi taze ve kurutulmuş meyveler;
• Badem, kaju fıstığı, fındık, yer fıstığı, kestane, ceviz, çam fıstığı, kabak çekirdeği ve antep fıstığı gibi kuru yemişler;
• Süt ve türevleri;
• İşlenmiş etler;
• Sosis ve işlenmiş paketli etler;
• Rafine şeker;
• Kahve, bira, alkollü içecekler, alkolsüz içecekler, çay, şarap, paketlenmiş meyve suyu gibi içecekler;
• Şeker, fruktoz, agave şurubu, akçaağaç şurubu ve bal gibi doğal tatlandırıcılar;
• Eritritol, izomalt, lakititol, maltitol, mannitol, sorbitol ve ksilitol gibi yapay tatlandırıcılar.

Nasıl uygulanmalıdır?

FODMAP diyeti 3 aşamada uygulanır:

1. Kısıtlama aşaması genellikle 6-8 hafta arası sürer ve FODMAP açısından zengin tüm gıdalardan kesinlikle kaçınılması gerekir. Burada amaç, mide ve bağırsakla ilgili sorunları iyileştirmektir.
2. Yeniden tanışma aşamasında, yavaş yavaş bir önceki aşamada kaçındığınız gıda türlerini tekrar beslenme programınıza eklemeye başlarsınız. Bunun amacı her bir bireyin toleransını belirlemektir. Bu dönem, genellikle 8-12 hafta arası sürer.
3. Yeniden tanışma aşaması sona erdiğinde, gıda çeşitliliğini korumak ve gereksiz kısıtlamalardan kaçınmak için diyetinizi kişiselleştirebilir ve semptomlarınız üzerinde kontrol sağlayabilirsiniz.

Faydaları nelerdir?

Daha önce de belirttiğimiz gibi, bu diyet türü, bağırsak hastalıklarının tedavisi için önerilir. Gastroenteroloji isimli yayında çıkan bir araştırmaya göre, bu diyetin, huzursuz bağırsak sendromu olan insanlar için birçok kanıtlanmış faydası vardır. Bunun nedeni semptomları yüzde 76 oranında azaltabiliyor olmasıdır.

Genel olarak, bu durumla ilgili semptomları iyileştirir ve bağırsak bakterilerinin fermente edilebilir alt maddelerini azaltarak enflamasyonu ve karın ağrısını azaltır. Aynı zamanda gaz konusunda da yardımcı olur ve bağırsak hareketlerinin oranını normalleştirir.

Aynı zamanda fonksiyonel bağırsak bozukluğu olan veya mide ve bağırsaklarla ilgili organik sorunları olan hastalarda sindirimle ilgili semptomları iyileştirir.

Bir çalışmada bu diyete bağlı kalan hastaların yüzde 84’ünün sindirim semptomlarında bir iyileşme görüldüğü gösterilmiştir. Ayrıca yeniden tanışma diyetinden sonra, hastaların yüzde 80’inden fazlası buğdayı ve tam yağlı sütü, yüzde 70’inden fazlası baklagilleri ve iki porsiyon düşük fruktozlu meyveyi aynı öğünde tolere edebilmiştir.

Bu diyetin sağlık açısından pek çok faydası vardır ama aynı zamanda bazı dezavantajları da mevcuttur. Bu nedenle kabızlık sorunu yaşıyorsanız bu diyet konusunda dikkatli olmalısınız. Diyetteki lif miktarı düşüktür ve bu, semptomlarınızı ağırlaştırabilir.

Bu nedenle günden günden yeniden tanıştırma ve bazı gıdaların alımıyla ilgili özelleştirme gerektiren çok katı bir diyet olduğundan, bir diyetisyen veya beslenme uzmanı ile birlikte çalışmalısınız. Daha fazla bilgi için doktorunuzla konuşun.