Gastroenterit: İlk Günde Temel Bakım

Gastroenterit, yeterince temizlenmemiş bir gıda tüketmek gibi çeşitli yollarla aktarılabilen bakteriyel bir rahatsızlıktır. Son yıllarda iyice yaygınlaşan bu rahatsızlık hakkında daha fazla bilgi almak için bu yazıyı okuyun.

Birçok insan gastroenterit (mide ve bağırsak iltihabı) rahatsızlığının ilk gününü belirtilere gerekli özeni göstermeden ve bir doktora danışmadan geçirir. Kusma, ishal, karın ağrısı gibi ara sıra ortaya çıkan belirtiler bunun basit bir mide rahatsızlığı olduğunu ve kısa zaman içinde geçeceğini düşündürebilir.

Ancak, bu semptomlar birbirini takip eden birkaç gün devam ettikten sonra, acı artık dayanılmaz bir noktaya geldiğinde bir doktor yardımı almaya karar verilir. Bu nokta hastalığın başlangıcıdır.

Enfeksiyona yakalandığınız andan gastroenterit tanısı konana kadar geçen süreye kuluçka dönemi denir. Enfeksiyon tipine göre değişiklik gösteren bu süre bir saat de olabilir birkaç hafta da devam edebilir, ancak genellikle 2-3 gün içinde kendini gösterir.

Gastroenterit nedir?

Bu rahatsızlığın en yaygın sebebi yeterince temizlenmemiş ya da bozulmuş gıdaların tüketilmesi sonucunda meydana gelen bakteriyel besin zehirlenmesidir. Bu bakteriler gastrik mukozaya (mide zarına) zarar verir, enflamasyon ve şişkinlik oluşumuna yol açar.

Bu rahatsızlık bazen analjezik ilaç, uyuşturucu veya alkol kullanımının ya da aşırı stresin bir sonucu olarak ortaya çıkabilir.

Belirtiler

Gastroenterit rahatsızlığının en yaygın belirtileri aşağıdaki gibidir:

• Mide kapakçığında yanma,
• Geğirme
• Hıçkırık
• Mide bulantısı ve kusma
• İshal
• Yemek yedikten sonra hissedilen “aşırı şişkinlik” hissi
• İştah kaybı

Bu belirtiler gastroenterit rahatsızlığının ilk gününden itibaren ortaya çıkmaya başlayabilir. Tüm belirtiler aynı anda kendini gösterebilir ya da ilk etapta yalnızca bir belirtiyle karşılaşabilirsiniz. Çok hafif hissedilen ya da dayanılmaz acı verebilen bu semptomlar hastalığın ilerlediğinin göstergesidir, bu yüzden onlara gerekli dikkati göstermelisiniz.

Rahatsızlığın ilk gününde aklınızda bulunması gereken öneriler

En önemli öneri, yukarıda bahsettiğimiz semptomlardan herhangi birini yaşadığınızda doktorunuza başvurmaktır. Ancak, doktorun teşhis koyduğu ve tedaviye başladığı an gelene kadar alınabilecek bazı önlemler de bulunmaktadır. Örneğin;

• Midenizi ve bağırsaklarınızı boş tutun. Eğer mideniz yemekle dolu olmazsa, enfeksiyon hızla çoğalamaz ve böylece iyileşme süreci başlar. Bu yüzden, hastalar iki ya da üç öğünü atlamalı ya da hiçbir şey yememelidir.
• Az az yiyin. Şekersiz yoğurt gibi doğal yiyecekleri tercih edebilirsiniz çünkü yoğurtta bulunan laktik asit bakterileri bağırsak florasının yenilenmesine yardımcı olacaktır. Şeker içermeyen yiyecekler tüketmelisiniz çünkü şekerli gıdalar enfeksiyonun yayılmasını hızlandırır. Küçük porsiyonlarda pirinç veya sade ekmek de tüketebilirsiniz.
• Bol bol su için. 5 dakikada bir 2 yemek kaşığı suyu küçük yudumlar alarak içmeniz önerilir. Küçük miktarlarda tüketilen su vücut için daha etkili bir hidrasyon yöntemidir.

Hastalık geçtikten sonra, bir süre daha az az, sık sık yemenizi öneririz. Midenizi rahatsız edecek baharatlı, asidik ya da yağlı yiyeceklerden ve alkolden uzak durmalısınız. Bitki çayları tüketmek de ağrının hafiflemesine yardımcı olacaktır. Stres yönetimi tekniği içeren meditasyon ya da yoga gibi egzersizler de destekleyici niteliktedir.

Nasıl aktarılır?

Bu rahatsızlığın gün geçtikçe daha yaygın olarak görülmesinin çeşitli sebepleri vardır:

• Yeterince temizlenmemiş yiyecekler tüketmek gastroenterite sebep olabilir.
• İnsandan insana bulaşabilir. Enfeksiyon taşıyan bir insanın tuvalete gittikten sonra ellerini yıkamadan yiyeceklere ya da diğer insanlara dokunması hastalığın aktarılmasına yol açabilir.
• Enfeksiyon taşıyan birinin hapşırması ya da öksürmesi sonucunda havaya saçılan virüs başka insanlara aktarılabilir.
• Düşük kaliteli, kirli su tüketmek gastroenterite yol açabilir.

Gastroenterit için alınabilecek önlemler

Alınabilecek önlemlerin en başında gelen faktör hijyendir. Evinizde yaşayan biri gastroenterit enfeksiyonu taşıyorsa, bakterilerin yayılmasını engellemek için alabileceğiniz hijyenik önlemlerden birkaçı aşağıdaki gibidir:

• Tuvalet ve banyoyu dezenfektan yardımıyla sık sık temizlemek.
• Gastroenterit semptomları gösteren insanlarla ortak havlu ya da mutfak gereci kullanmaktan kaçınmak.
• Sık sık el yıkamak ve diğer ev üyelerinin de sık sık ellerini yıkadıklarından emin olmak.
• Temiz ve sağlıklı olduğundan emin olmadığınız yiyecekleri tüketmekten kaçınmak.
• Her zaman şişelenmiş ya da kaynatılarak arıtılmış su tüketmek.
• Meyve ve sebzeleri tüketmeden önce iyice dezenfekte etmek.
• Peynir, tereyağı, krema ya da et gibi hayvansal gıdaları buzdolabında muhafaza etmek.

Gastroenterit rahatsızlığının ilk günlerinde gerekli temel bakımı ve doktorunuzun önerdiği tedaviyi aksatmadan uygulamak oldukça önemlidir; aksi takdirde hastalık akut gastroenterite dönüşebilir.