Hafıza Kaybı ve Unutkanlık: Normal Midir?

Hafıza kaybı ve unutkanlık birçok farklı şekilde ortaya çıkabilir. Bunlar zaman zaman normal yaşlanma süreci dolayısıyla gerçekleşir. Ancak, diğer durumlarda dejeneratif durumlar ile ilgili olabilirler.

Ara sıra hafıza kaybı ve unutkanlık gibi semptomlar görülmesi, onları deneyimleyen kişilerde, özellikle de bu kişiler yaşlı ise, endişeye neden olsalar da normaldirler. Çoğu durumda endişelenmek için hiçbir sebep yoktur çünkü semptomlar çoğunlukla tamamen idare edilebilir, ve hatta geri çevrilebilirdir.

Birçoğumuz hafıza kaybı ve unutkanlık söz  konusu olduğunda neyin normal olup neyin olmadığını merak etmişizdir. Bunu belirlemek kolay değildir, çünkü sık sık bir şeyleri unuturuz ve bu Alzheimer hastalığı gibi bir problem dolayısıyla gerçekleşmek zorunda değildir. Çoğu zaman, bu genellikle aşırı strese ya da diğer geçici faktörlere bağlıdır.

Elbette, hafıza kaybının Alzheimer hastalığı başlangıcında gerçekleşme ihtimali de olan bilişsel bozulmalara işaret edebileceği zamanlar da vardır. Herhangi bir şüpheyi giderebilmek için bu konuda bilgilenmek ve doktorunuza danışmak önemlidir.

Bu yazımızda bu konuya biraz daha detaylı bir şekilde göz atacağız.

Hafıza Kaybı ve Unutkanlık

Hepimiz 20 yaşımızdan itibaren beyin hücrelerimizi kaybetmeye başlarız. Bu kayıp biz yaşlandıkça artar. Benzer şekilde vücudumuz da nöronların olması gerektiği şekilde hareket etmeleri için ihtiyaç duydukları çeşitli kimyasal bileşenlerin üretimini yavaş yavaş azaltmaya başlar.

Tüm bu değişiklikler beynimizin anılarımızın bilgilerini saklama şeklini değiştirir. Ve biz yaşlandıkça hafıza kayıpları daha yaygın hale gelir ve yeni şeyler öğrenme becerimiz azalır. Ancak bu ciddi bir sağlık problemini varlığını göstermez.

Bu hafıza değişiklikleri genellikle çok az önemi olan belirli sorunlar ile ilgilidir. Örneğin, gözlüklerinizin nerede olduğunu ya da yarın yapmaya söz verdiğiniz şeyleri unutabilirsiniz. Ancak bu tip hafıza kayıpları karakteristik olarak yaşlı insanlarda görülür ve çalışma, bir sosyal hayat sürdürme ya da bağımsız bir şekilde yaşama becerilerini etkilemez.

Geri Dönüşümlü Hafıza Kaybı

Hafıza kaybının daha ciddi sağlık problemleri ile ilgili olduğu zamanlar da vardır, ancak bunlar tedavi edilebilir ve geri döndürülebilirdir. Bazı faktörler hatırlamada sık görülen zorluklara neden olabilir ancak bir kalıcı hafıza kaybı sürecini içermez. Bu faktörlerden bazıları şunlardır:

• Tümör ya da enfeksiyon gibi beyin hastalıkları
• Tiroit problemleri
• kafa yaralanmaları
• Yüksek ateş ve dehidrasyon
• Alkol tüketimi ya da alkolizmin sonuçları
• Bir ilaca gösterilen reaksiyon
• B12 vitamini eksikliği
• Yetersiz beslenme

Tüm bu durumlarda yapılabilecek en iyi şey doktora gitmektir, ki takip edilmesi gereken en iyi tedavi belirlenebilsin. Benzer şekilde, hafıza kayıplarının stres, keder, anksiyete gibi diğer duygusal durum ve problemlere bağlı olması da yaygındır. Böyle bir durumda bir psikoterapist önemli ölçüde yardımcı olabilir.

Geri Döndürülemez Hafıza Kaybı ve Unutkanlık

Hatırlama güçlüğü hafif bir bilişsel bozukluğun, Alzheimer hastalığının ya da diğer demans formlarının bir işareti de olabilir. Hafif bilişsel amnezi yaşayan insanlar normalden fazla hafıza problemine sahip olabilir. Ancak bunlar çok şiddetli değildir ve nadiren kişinin bağımsız bir yaşam sürmesini engellerler.

Kişi önemli olayları sürekli unutuyorsa bu tip bir bozulmadan şüphelenilebilir. Mesela bu sebepten dolayı kişi kendisini ifade ederken doğru sözcükleri bulması zor olabilir. Böyle bir probleme sadece bir doktor tanı koyabilir.

En ciddi durumlarda hafıza kayıpları Alzheimer hastalığı ya da vasküler demans dolayısıyla gerçekleşebilir. Bu tip demansların semptomları arasında şunlar bulunmaktadır:

• Bir şeyleri hatırlamakta genel bir zorluk.
• Aynı soruyu tekrar tekrar sormak, ya da sürekli aynı hikayeyi anlatmak.
• Kişinin kolayca hatırlaması gereken normal durumlar ya da tanıdık yerlerde kaybolmak.
• Zaman-mekan karmaşaları.
• Para ve banka hesapları ile ilgilenmek konusunda problemler.
• Anksiyete ve saldırganlıkta artış.

Dikkate Alınması Gereken Diğer Bilgiler

Hafızalarının işleyişi hakkında endişe duyan herkes bir doktora danışmalıdır. Sadece bir doktor bunun olası nedenlerini belirleyebilir ve eğer gerekli ise altta yatan sağlık problemlerine mümkün olan en kısa sürede tanı koyabilir. Bunun nedeni erken teşhisin prognozu hatırı sayılır miktarda iyileştirmesidir.

An itibariyle hala Alzheimer hastalığı için bir tedavi bulunamamıştır ancak ilerlemesini durdurabilecek birçok tedavi vardır. İyi haber şu ki, şu an devam etmekte olan birkaç araştırma, bu hastalığın tedavisinin önümüzdeki 10 yıl içerisinde bulunabileceğini göstermektedir.