Karaciğer Yetmezliği: Nedenleri ve Semptomlar
Karaciğer yetmezliği, karaciğerinizin düzenli ve doğru bir şekilde işlevini yerine getirememesi durumunda ortaya çıkar. Karaciğerde ciddi hasara neden olan ilerleyici bir sorundur.
Bununla birlikte, gelişimi derhal olmaz. Bunun yerine, aylar ve yıllar boyunca gelişimini sürdürür. Genel olarak iki tür karaciğer yetmezliği vardır: akut ve kronik.
- Akut formda, karaciğerin işlevleri oldukça hızlı etkilenir.
- Kronik karaciğer yetmezliğinde, sorunlar çok daha yavaş ortaya çıkar ve siz durumu fark etmeden önce çok zaman geçebilir.
Karaciğer yetmezliği nedenleri
Tıpkı ciddi hastalıkların çoğunda olduğu gibi, karaciğer yetmezliğinin birçok nedeni vardır. Temel olanları not edin ve bu durumdan muzdarip olma riskiniz olup olmadığını tespit edin. Eğer öyleyse, herhangi bir şüpheyi ortadan kaldırmak için doktorunuzla görüşün. En yaygın nedenler şunlardır:
1. Bazı virüslerin varlığı
Gün boyunca, karaciğerimize zarar verebilecek çok miktarda element ve toksinler ile temas halinde oluruz. Bu elementlerden bazıları, farklı kaynaklardan yakalanabileceğimiz virüslerdir. Karaciğer sağlığımıza en çok zarar verenler basit herpes virüsü ve hepatit A, B ve E’dir.
2. Aşırı ilaç kullanımı
Kuşkusuz ki, doğru zamanda alınan doğru ilaçlar vücudumuza sağlıklı olmak konusunda ihtiyaç duyduğu bileşenleri verir. Bununla birlikte, uygun olan dozu aşmak ya da ihtiyacınız olmayan ilaçları almak karaciğer yetmezliğine neden olabilir. Özellikle dikkatli olmanız gereken ilaçlar arasında şunlar bulunur:
- Steroid yapıda olmayan anti-enflamatuvarlar
- Antikonvülsanlar
- Antibiyotikler
- Doğum kontrol hapları
Bazı insanlar, kullandıkları ilacın istedikleri kadar etkili olmadığını hissettikleri zamanlarda, ilaç dozajlarını ya da kullanım sıklığını artırırlar ve bu çok yaygın görülen bir durumdur.
Ancak bu kararı vermeden önce, bir şeyi değiştirmenizin gerekli olup olmadığını ya da söz konusu etkiyi fark edenin sadece siz olup olmadığını öğrenmek adına doktorunuza danışın.
3. Zararlı Gıdalar Tüketmek
Düzenli olarak yediğimiz gıdalar arasında bazıları az miktarda toksin içerebilir. Bu nedenle, hangi gıdaların kendinizi kötü hissettirdiğine dikkat etmeli ve dengeli bir beslenme planını takip etmeye çalışmalısınız.
- Mantar, beslenme düzenimize sıklıkla dahil ettiğimiz, az miktarda toksin içeren en yaygın gıdalardan biridir.
- Eğer sık sık mantar tüketirseniz ve kendi kendinize ilaç kullanmanız ya da daha önceden de bahsedilen virüslerden birinin taşıyıcısı olmanız durumunda, sizin için karaciğer yetmezliği olasılığı artar.
4. Çok fazla alkol tüketmek
Karaciğer yetmezliğinin son nedeni de aşırı alkoldür. Alkol tüketimimizi mümkün olduğunca sınırlamanın en iyisi olduğunu hali hazırda biliyorsak da, bunu genellikle gerçekleştirmeyiz. Bununla birlikte, haftada birkaç kez alkol tüketen biri kuşkusuz karaciğerini riske atmaktadır.
- Yapılması gereken en iyi şey asla günde iki bardaktan daha fazla alkol tüketmemektir.
- 2 bardağa kadar alkol almışsanız ya da bundan fazlasını içeceğinizi düşünüyorsanız, her alkollü içki için iki bardak su için.
Karaciğer Yetmezliğinin Semptomları
Karaciğer yetmezliğinin en yaygın nedenlerini zaten bildiğinize göre, onun semptomlarının ne olduğunu öğrenmenin zamanı geldi. Semptomların, karaciğer hali hazırda hasar gördükten sonra ortaya çıktığını akılda tutmak önemlidir. Bu nedenle, sorunun erken aşamalarında teşhisi genellikle zordur.
Bu makalemiz de ilginizi çekebilir: Karaciğer İltihabı: Semptomlar, Uygun Diyet
1. Cilt renginin değişmesi
Karaciğer yetmezliğiniz olduğu zaman, cildiniz açık sarı renge döner. Bunun nedeni ciltte aşırı miktarda bilirubin birimidir. Karaciğer bilirubini işleyemediği için, kanda ve cildin altındaki pigmentte birikir.
2. Karın ağrısı
Hasarın nedeni ne olursa olsun, en yaygın semptomlarından biri karın ağrısıdır. Bu genellikle karaciğerde meydana gelen iltihaplanmadan kaynaklanır ve karaciğer hassaslaşır.
3. Hazımsızlık
Karaciğer hasarı meydana gelmeye başladığı ve karaciğerde ciddi zararlara neden olduğu zaman, karaciğer safra üretimini durdurur. Bu durum oldukça önemlidir.
Çünkü safra, sindirim sürecinde temel bir rol oynar. Safra düzgün bir şekilde üretilmediği zaman gıdalar olması gerektiği gibi sindirilmez ve hazımsızlık yaratır.
4. Soluk renkli dışkı
- Safra sindirim sistemi ile ilgilidir ve ayrıca dışkıya kahverengi rengini verir. Dışkının kahverengi bir renge sahip olması normaldir.
- Bununla birlikte, eğer dışkınız beyaz ya da çok açık renkli görünüyorsa, karaciğerinizin düzgün çalışıp çalışmadığını kontrol etmeniz gerekir.
- Karaciğeriniz sorun yaşadığı ve bu sıvının üretimini sınırladığı zaman, dışkının renginde değişiklikler görülebilir.
5. Sarılık
Sarılık, karaciğerinizin düzgün çalışıp çalışmadığı sorusunu ortadan kaldıran bir hastalıktır. Bu hastalığa sahip olduğunuz zaman cildinizin rengi sarıya kayar ve gözlerinizin beyazı sarımsı bir renk halini alır.
Karaciğer yetmezliği, komplikasyonlardan kaçınmak adına bu durumdan muzdarip olduğunuzu fark ettiğiniz anda tedavi edilmelidir. Tedavi, hastalığın nedenine ve gösterdiğiniz semptomlara bağlıdır. En önemli şey, doktorunuz sizden ne yapmanızı isterse tam olarak onu yapmanızdır.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Shah NJ, John S. Acute Liver Failure. [Updated 2019 Nov 1]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2019 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK482374/
- Rodés Teixidor, Joan (2007). Ictericia y colestasis. Síntomas gastrointestinales frecuentes, capítulo 10, 183 – 194. aegastro.es/sites/default/files/archivos/ayudas-practicas/10_Ictericia_y_colestasis.pdf
- Stanford Children’s health. Características comunes de las enfermedades hepáticas. stanfordchildrens.org/es/topic/default?id=caractersticascomunesdeenfermedadeshepticas-85-P03757
- J. Jiménez Gómez., M. Begoña Polo, E. Donat Aliaga. Fallo hepático agudo. aeped.es/sites/default/files/documentos/fallo_hepatico.pdf
- P. Salinas. Acolia: Causas, Fisiopatología y Tratamiento. lifeder.com/acolia/
- Manka P, Verheyen J, Gerken G, Canbay A. Liver Failure due to Acute Viral Hepatitis (A-E). Visc Med. 2016;32(2):80–85. doi:10.1159/000444915
- Lee WM. Drug-induced acute liver failure. Clin Liver Dis. 2013;17(4):575–viii. doi:10.1016/j.cld.2013.07.001
- Mellinger JL. Epidemiology of Alcohol Use and Alcoholic Liver Disease. Clin Liver Dis (Hoboken). 2019;13(5):136–139. Published 2019 May 31. doi:10.1002/cld.806