Kortizol Fazlalığı Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey

Kortizol stresli durumlar sırasında vücudumuzda çok önemli olan bir hormondur. Bu durumlarla yüzleşebilmek için gerekli olan enerjiyi sağlar. Ancak, fazlalığı zarar verici olabilir.

Hiç kortizol fazlalığı hakkında bir şey duydunuz mu? Bu, atalarımıza tehlikeden kaçmak zorunda kaldıklarında yardım eden bir dalgalanmadır. Ancak, stresin rolü artık aynı amaca hizmet etmiyor, ve bu hormonun işlevi de aynı durumdan muzdarip.

Kortizol, her böbreğin üzerinde bulunan adrenal bezler adlı bezler tarafından üretilir ve salgılanır. Vücut stresli durumlarda belirli görevleri yerine getirebilmek için daha fazla enerjiye ihtiyaç duyduğunda beyin bu bezlere kortizol salgılamaları için bir sinyal gönderir.

Hepimizin kanında belirli düzeylerde kortizol vardır ve bu yüzleştiğimiz durumlara bağlıdır. Ancak, kortizol fazlalığı sağlığımız için zararlı olabilir.

Vücutta Kortizol Fazlalığı Yaşanmasına Ne Yol Açar?

Kortizol stresli bir durumu her yaşadığımızda vücudumuzun salgıladığı stres hormonudur, bunlar uzun bir oruç süreci ya da tehlikeden kaçmak gibi şeyler olabilir.

Dahası, kortizol hiperglisemik bir hormondur. Yani, vücudu glikoz üretmeye ve salgılamaya zorlar. Bir kere kana girdiğinde, dokular bu şekeri stres altında ihtiyaç duydukları enerjiyi üretmek için kullanabilirler.

Kortizolün nihai amacı vücut için daha fazla enerji üretmektir. Buna ek olarak, kortizol kan basıncı seviyelerinin yanı sıra vücuttaki su ve mineral dengesinde de bir rol oynar.

Ayrıca, stresli durumlarda hızlı bir şekilde hareket etmemiz gerektiği için beyindeki uyku-uyanıklık döngüsünü de düzenler. Benzer şekilde, hafıza ve konsantrasyon süreçlerine de katkı sağlar.

Kortizol Fazlalığı Hakkında Ne Yapılmalı?

Uzun süreler boyunca oruç tutmak ya da bizleri yemek isteyen hayvanlardan kaçmak günümüzde pek çok insan için bir problem değil. Ancak farklı stres türleri ile başa çıkmak zorundayız ve bunların pek çoğu psikolojik, işte ya da okulda.

Beyin bu stres türleri arasında ayrım yapmaz ve hepsine aynı şekilde tepki verir, bundan dolayı da kortizolü aktif hale getirir. Ancak, kortizolün aksiyonu, yani bir enerji yükselmesi, psikolojik stres durumlarında artık gerekli değildir.

Kortizol fazlalığı vücudumuzu glikoz ile doldurur ve yağlar ile proteinleri hızlı bir şekilde harekete geçirir. Bunun yanı sıra, hücreleri glikoz ile doldurmakla görevli bir hormon olan insülin üretimini de engeller.

Yüksek kan şekeri ve insülin direnci diyabete ve kardiyovasküler hastalıklara neden olabilir. Benzer şekilde, yağlar direkt olarak karın bölgesine gider ve obeziteyi teşvik eder.

Kortizol Fazlalığının Diğer Nedenleri

Aşırı kortizol üreten şey sadece stres değildir. Daha fazla kortizol üretmek üzere böbreküstü bezini uyaran diğer hastalıklar da vardır, bunların arasında aşağıdakiler bulunabilir:

• Cushing hastalığı. Beyin, bazen bir beyin tümörünün varlığı dolayısıyla, böbreküstü bwzine kortizol salgılamasını “söylemekten” sorumludur.
• Böbreküstü bezinin hiperfonksiyonu. Yani, bu bez ya dış uyarımlar dolayısıyla, ya da iç hücresel mekanizmalar dolayısıyla olması gerekenden daha fazla çalışır.
• ACTH’nin ektopik sentezi. Bu, adrenal bezlerde kortizol üretimi ve salınımını harekete geçirmek için beynimize verilen sinyaldir. Bazı akciğer kanserleri gibi belirli tümörler bu hormonu sentezleyebilir ve salgılayabilir.
• İatrojenik Cushing. Burada kortizoldeki artış farmakolojik kortikosteroidlerin kronik bir şekilde alınmasına bağlı olabilir.

Bu Konu İle İlgili Ne Yapılmalı?

Günlük yaşamın stresi kortizol seviyelerini arttırır; ancak, durum patolojik hale gelmediği sürece tedavi için herhangi bir gereklilik söz konusu değildir. Bu durumlarda stresi azaltmak önemlidir. Bunu rahatlama egzersizleri ile ya da kortizol dalgalanmasının yarattığı aşırı enerjiyi harcamanızı sağlayan herhangi bir aktivite ile yapabilirsiniz.

Benzer şekilde, eğer bir kortikoseroid tedavisi alıyorsanız, ya da diyabet veya osteoporoz teşhisi aldıysanız, ya da bariz bir sonucu olmamasına rağmen çok fazla kilo alıyorsanız o halde kortizol seviyeleriniz aşırı olabilir. Bundan dolayı, bu durumların altında bu problem yatıyor olabilir.

Bu durumların herhangi birinde bir doktora danışmalısınız. Çünkü, kortizol fazlalığı belirli koşullar altında kolayca düzeltilebilir. Doktor ayrıca bu maddenin farklı kaynaklarını tümörler ya da bozukluğu olan organlarda da arayacaktır. Bu amaç için de tamamlayıcı yöntemler önereceklerdir.

Bu yazımızı beğendiğinizi umuyoruz.