Sersemliğe Neden Olabilen İlaçlar
Gün içerisinde kendinizi yorgun hissetmeniz oldukça normaldir ve bu yüzden endişelenmenize gerek yoktur. Ancak, bu durumu eğer bir ilaç tedavisi görüyorsanız göz ardı etmemelisiniz. Çünkü bazı ilaçlar sersemlemeye neden olabilir.
Çoğu sağlık uzmanı hastalarını bu yan etkiye karşı uyarsa da, tedavinizde kullanılan yeni bir ilaç hakkında detaylı bir şekilde bilgi edinmeniz önemlidir. İlaç hakkında detaylı bir şekilde bilgi edinmeniz, olası komplikasyonları önlemenize yardımcı olur.
Örneğin, benzodiyazepinler yaygın kullanılan ve aşırı uyku haline sebep olan ilaçlardır. Bu ilaçlar, kullanan hasta yan etkilerinden haberdar değilse iş veya trafik kazalarına neden olabilir. Bu yüzden, olası kazaları önleyebilmek için aldığınız ilaçların yan etkilerini bilmelisiniz.
Sersemliğe neden olabilen ilaçların genel karakteristikleri
Sersemlik, ilaç aldığınızda ortaya çıkabilen yaygın bir yan etkidir. Hatta, gelişmiş ülkelerdeki yetişkinlerin yaklaşık %20’sini etkilemektedir. Sersemlik, trafik kazaları, iş kazaları veya ileride başka sağlık sorunlarına neden olabilir. Bu nedenlerden dolayı, bir çocuğun okul performansını da kötü etkileyebilir.
Gündüz vakti aşırı uyku gelmesinin başlıca nedenleri:
- Uyku yoksunluğu: Uyku yoksunluğu, sersemliğin en yaygın nedenidir. Yapılan çalışmalar 14 günlük bir periyotta sadece 6 saat uyumanın, nörobiyolojik işlevlerde ciddi oranda bozulmaya neden olduğunu göstermektedir.
- İlaçlar: Sersemlik, çeşitli ilaç tedavilerinin en yaygın görülen yan etkisidir ve merkezi sinir sistemini etkileyebilir.
- Yasadışı madde kullanımı
- Obstrüktif uyku apnesi
Şimdi de sersemliğe neden olan bazı ilaçlardan bahsedeceğiz. Bu ilaçlara dair tüm sorularınızı doktorunuza sorabilirsiniz.
Alfa blokerler
Bu ilaçlar hipertansiyon, prostat hiperplazisi ve Raynaud hastalığı tedavisinde kullanılır.Alfa blokerler gece uykusunda azalma, sersemlik ve gündüz vakti uyku haline neden olabilirler.
Bu yazımızı da okuyun: Antabuz: Kullanımları ve Etkileri
Benzodiyazepinler sersemliğe neden olabilir
Anksiyolitik, hipnotik ve kas gevşetici olarak pazarlanan yaklaşık 30 bileşiğin 90’dan fazla kayıtlı markası vardır. Benzodiyazepin ailesine ait ilaçlar bromazepam, klonazepam, klorazepat, midazolam ve lorazepamdır.
Bu ilaçlar anksiyeteyi azaltır ve GABA olarak da bilinen, merkezi sinir sisteminde nöron aktivitesini azaltarak nörotransmitter görevi gören amino asidin etkisini arttırır. Bu yüzden, bu ilaçlar aşırı uyku haline neden olabilir.
Birinci kuşak H1 antihistaminikler
Bu ilaçlar H1 histamin reseptörlerini bloke ederler. Böylece, histaminin H1 yapılarına bağlanmasını ve etkilerini önlerler.
Histamin alerjilerle alakalı bir kimyasaldır. Yani, bir kişi alerjik olduğu bir madde ile temas ettiğinde, o kişinin bünyesindeki histamin seviyeleri aşı yükselir ve bildiğimiz alerji reaksiyonları ortaya çıkar. Ancak, difenidramin gibi ilaçlar, merkezi sinir sistemini de baskılayarak ciddi sersemliğe neden olabilir.
Antidepresanlar
Yapılan çalışmalara göre, sedatif antidepresanlar, depresif insomni hastalarının uyku düzenlerine yardımcı olur.
Bu nedenle, insomni olan ancak klinik depresyonu olmayan hastalarda hipnotikler gibi düşük doz sedatif antidepresanların kullanımı son yıllarda önemli ölçüde artmıştır. Trazodon ve mirtazapin, bu sersemliğe neden olan antidepresanlar arasındadır.
Sersemliğe Neden Olabilen Diğer İlaçlar
Yukarıda bahsettiğimiz ilaçlara ek olarak, pek çok başka ilaç da bu yan etkiye neden olur. Aşağıda sersemliğe neden olan diğer ilaçlardan bahsedeceğiz. Ancak, bunun kısa bir liste olduğunu ve başka ilaçların da sersemliğe neden olabileceğini unutmayın.
- Antiemetikler
- Aşırı miktarda A vitamini alımı
- Kas gevşeticiler
- Antiepileptikler
- Uyku ilaçları
Sonuç
Uyku haline neden olabilecek ilaçlar hakkında yeterince bilgili olmazsanız, farkında olmadığınız bu yan etki çeşitli kazalara neden olabilir. Bu konuya dair herhangi bir sorunuz varsa, mutlaka doktorunuza veya eczacınıza danışın.
Her şeyden önemlisi, bir sağlık uzmanına danışmadan ve onun onayını almadan, kendi kendinize ilaç almayın!
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- MJ. Barbanoja, RM. Antonijoana, C. García-Geaa, S. Closa, E. Grasaa, S. Giméneza, Fármacos que pueden producir somnolencia excesiva, Elsevier, https://www.elsevier.es/es-revista-vigilia-sueno-270-articulo-farmacos-que-pueden-producir-somnolencia-13109171
- F. Cañellasa, Uso de los antidepresivos en el tratamiento del insomnio, Elsevier, https://www.elsevier.es/es-revista-vigilia-sueno-270-articulo-uso-los-antidepresivos-el-tratamiento-13062068
- Benjamín Valente-Acosta, Paul David Uribe Jaimes, Fármacos inductores del sueño, https://www.researchgate.net/publication/311675265_Farmacos_inductores_del_sueno
- Goel N, Rao H, Durmer JS, Dinges DF. Neurocognitive consequences of sleep deprivation. Semin Neurol. 2009;29(4):320–339. doi:10.1055/s-0029-1237117