Farklı Uykusuzluk Türleri Nelerdir Biliyor Musunuz?
Uyuma ya da uykuda kalma güçlüğü, bugünün dünyasında çok sık karşılaşılan bir sorundur. Nedenine, süresine ya da sonuçlarına bağlı olarak, farklı uykusuzluk türleri olduğunu söyleyebiliriz. Bu yazıda, sizinle en önemli olanlar hakkında konuşacağız.
Uykusuzluk ve Farklı Uykusuzluk Türleri ?
Endişeli olduğumuz için bir gece uyuyamamak normaldir. Büyük bir olaydan (gezi, taşınmak, düğün vb.) önceki gece uyumayacak olursanız endişelenmeniz gerekmez.
Sorun, uykuyla ilgili sorunlar bir alışkanlık haline geldiği, istisna olmadıkları zaman ortaya çıkar.
Uykusuzluk, dünya nüfusunun büyük bir bölümünü etkilemekte ve yatmaya hazırlanırken ya da sabahın erken saatlerinde (uyanmak ve tekrar uykuya dalamamak) ortaya çıkabilir.
Süreye bağlı olarak kategorilere bölünmüştür:
- Eğer bir aydan az sürerse, akut.
- Dört ila altı hafta arası sürerse, sabakut.
- 6 aydan fazla devam ediyor ve çözülmemişse, kronik.
Uykusuzluğun birçok nedeni vardır. Ancak, özellikle stres, depresyon ya da anksiyete gibi psikolojik değişikliklere bağlıdır.
Bazı insanlar için, bu durum hormonal bir dengesizlikten kaynaklanmaktadır. Ayrıca belirli günlük ritim problemleriyle de (uyku ve uyanıklıkla düzenlenen) ilgili olabilir.
Bununla birlikte, uykusuzluk aşağıda verilenler gibi farklı kaynaklara sahip olabilir:
- Uyuduğunuz yerdeki kötü koşullar
- Düzensiz uyku alışkanlıkları
- Büyük bir porsiyon yemek
- Uyarıcılar almak (kahve, alkol, uyuşturucu vb.)
Aynı zamanda, ameliyat sonrasında uykusuzluk yaşayan bazı kişiler vardır. Ayrıca, alkolden, Travma Sonrası Stres Bozukluğundan ya da bir ilacın yan etkisinden kaynaklanabilir.
Uykusuzluğu kontrol edebilen nedir?
Bu sorunun ortaya çıkmasını önleyebiliriz ve eğer sağlıklı alışkanlıklara sahipsek, kronikleşmesini önleyebiliriz:
- Uyarıcıları gece kullanmayın.
- Hafif bir akşam yemeği yiyin.
- Akşam egzersiz yapın.
- Odanızın ortamını kontrol edin; ışıkları ve sesi azaltın.
- Uyku ve uyanma saatleriniz için bir rutin belirleyin.
- Gece rahatlatıcı bir banyo yapın.
- Yatakta televizyon izlemeyin ya da akıllı telefon kullanmayın.
- Uzun şekerlemelerden kaçının.
Uyku vücudunuz için esastır çünkü onu onarır ve yeniler. Ayrıca, vücudunuzu ertesi günün faaliyetleri için hazırlar ve ısıl düzenini sağlar.
Bu nedenle, uykusuzluk birçok olumsuz sonuçlara neden olabilir. Bunların arasında aşağıdakiler göze çarpar:
- Konsantrasyon ya da ezberleme sorunu
- Yorgunluk, isteksizlik, uyku hali
- Trafik ya da iş kazaları
- Sinirlilik, depresyon ve kötü ruh hali
- Yönsüzlük ve varoluşçu krizler
Ayrıca bakınız: Baş Ağrısına İyi Gelen Yiyecekler
Farklı Uykusuzluk Türleri
Uykusuzluk türleri üç büyük gruba ayrılmıştır: süreye, yoğunluğa ve zaman periyoduna bağlıdırlar.
Geçici ya da akut
Hastalık en fazla 4 hafta sürer. Örneğin, çalışma şekliniz ya da coğrafi konumunuz (“jet lag” olarak bilinir) gibi uyku düzeninizde meydana gelen değişiklikler nedeniyle olabilir.
Ayrıca, bu tür bir uykusuzluğa başka şeyler de neden olabilir. Stres, kişisel sorunlar ya da çok fazla kahve veya alkol bunların içinde yer alır.
Kısa süreli ya da sabakut uykusuzluk türleri
Bu, 4-6 hafta arasında sürer. Büyük bir kaza geçiren ya da sevilen birini kaybeden insanlar arasında daha sık görülür. Ayrıca, Travma Sonrası Stres Bozukluğunun bir sonucu olarak bunu deneyimlemek de çok yaygındır.
Uzun süreli ya da kronik uykusuzluk türü
Bu, 3 aydan daha uzun bir süreye sahiptir ve kişi sorunu tedavi ettirinceye kadar devam edebilir. Çoğu durumda, bunun nedeni kronik bir fiziksel veya zihinsel hastalıktır.
Hafif
Bu en yaygın uyku hastalığıdır. Bunun nedeni kişinin yaşam kalitesi üzerinde olumsuz sonuçlar doğurmamasıdır. Kişiler, ertesi gün daha fazla yorgun uyanıp daha az çalışmak isterler fakat sağlıkları tehlike altında değildir.
Orta
Uykusuzluk daha yaygın bir hale geldiği zaman, etkiler daha görünür haldedir ve önemlidir. Bireydeki günlük bozulmalar birçok şeyle bağlantılıdır. Bunlara sinirlilik, anksiyete ve iş yerinde başarı eksikliği dahil edilebilir.
Kötü bir ruh haline sahip olmak yaygındır ve bu durumdan muzdarip kişiler, bilgiyi akılda tutmakta da sorun yaşarlar.
Şiddetli uykusuzluk türleri
Bu durumda, uyku hastalığı daha büyük bir yoğunluğa sahiptir. Ayrıca muzdarip kişinin yaşamını da belirgin şekilde etkiler. Günlük faaliyetlerinden hiçbirini yerine getiremezler. Bunun nedeni, yataktan çıkmak için bile yeterli enerjiye sahip olmamalarıdır.
Ayrıca, ruh hallerinde meydana gelen değişiklikler daha düzensizdir. Durumu tersine çevirmek için ilaçlar ya da bazı maddeler alınabilir.
Ayrıca bakınız: Dinmek Bilmeyen Baş Ağrıları İçin 7 Doğal Çözüm
Başlangıç ya da en başta
Öyle görünüyor ki zorla uykuya dalıyorsunuz. Bu, sabahın erken saatlerine kadar uyumakta zorlanma ile karakterize edilir.
Kişi uyku için etkili bir yol bulamaz (koyun sayma, okuma, meditasyon yapma, dinlendirici müzik dinleme, vb.). Çoğu zaman, bu tür uykusuzluğa anksiyete ya da problemler neden olur ve beyninizin yeterince sakinleşmesine izin vermezler.
Gelişme ya da ortada
Bu durumda, sorun sabahın erken saatlerinde gelişir. Uyuduğunuz halde, sabahın erken saatlerinde uyanırsınız ve uykuya geri dalamazsınız. Ayrıca gece boyunca birkaç kez uyanabilirsiniz.
Sonunda
Buna erken sabah uyanışı da denir. Bu durumda, kişi çalar saatlerini ayarladığı saatten önce uyanır. Bunun nedeni, odanızın tamamen karanlık olmaması olabilir. Güneşin ilk ışınlarıyla gözlerinizi açabilirsiniz ya da o gün önemli bir olay yüzünden yaşanan anksiyete yüzünden olabilir.
Ana görsel referansı: © wikiHow.com
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Levenson, J. C., Kay, D. B., & Buysse, D. J. (2015). The pathophysiology of insomnia. Chest. https://doi.org/10.1378/chest.14-1617
- Tang, N. K. Y., Goodchild, C. E., Hester, J., & Salkovskis, P. M. (2012). Pain-related insomnia versus primary insomnia: A comparison study of sleep pattern, psychological characteristics, and cognitive-behavioral processes. Clinical Journal of Pain. https://doi.org/10.1097/AJP.0b013e31823711bc
- Alonso, F., Esteban, C., Montoro, L., & Tortosa, F. (2014). Psychotropic drugs and driving: Prevalence and types. Annals of General Psychiatry. https://doi.org/10.1186/1744-859X-13-14