Yenidoğanlarda Gastroşizis: Doğuştan Gelen Tehlikeli Bir Bozukluk

Gastroşizis, hayatı tehdit eden ölümcül bir sağlık durumudur. Bebeğin organlarının gelişebilmesi için doğumdan sonra mümkün olan en kısa sürede tedavi şarttır. Bu yazıda yenidoğanlarda görülen gastroşizis hakkında bilgi edineceksiniz.

Yenidoğanlarda gastroşizis en sık görülen konjenital (doğuştan gelen) sakatlıklardan biridir, ancak nüfusun çoğunluğu bu konuda pek bir şey bilmemektedir. Bu doğuştan gelen kusur, hamileliğin erken döneminde bebeğin karın duvarındaki kasların düzgün bir şekilde oluşmamasından kaynaklanır.

Sonuç olarak, yenidoğanlarda gastroşizis, karın duvarında bebeğin bağırsakları ve diğer organlarının çıktığı bir delik olduğu anlamına gelir. Bu açıklık genellikle göbeğin sağ tarafında bulunur. Bağırsaklar amniyotik sıvıya maruz kaldığı için tahriş olabilir. Bu nedenle kısaltılabilir, şişebilir veya bükülebilirler.

Doğumdan hemen sonra bebeğin organlarını karın boşluğuna yerleştirmek ve karın duvarını onarmak için ameliyat yapılması gerekir. Cerrahi işleme rağmen, gastroşizisi olan bebeklerin beslenme, sindirim ve besin emilimi ile ilgili sorunları olabilir.

Yenidoğanlarda gastroşizis: Nedenleri ve risk faktörleri

Yenidoğanlarda görülen bazı gastroşizis vakaları genetik mutasyonlardan kaynaklanmaktadır. Öte yandan bu durum, genetik faktörlerin ve hamilelikte meydana gelen olayların birleşimine bağlı olarak da gelişebilir. Gastroşizis olma riskini artırabilecek faktörler şunlardır:

• Erken yaşta anne olmak: Genç annelerin yaşlı annelere göre gastroşizis sorununa sahip bir bebek doğurma olasılığı daha yüksektir.
• Tütün ve alkol kullanımı: Sigara içen ve alkol kullanan kadınların, diğer ciddi hastalık ve rahatsızlıkların yanında, gastroşizisli bebeklere sahip olma riski daha yüksektir.

Teşhis ve tedavi

Teşhis doğumdan önce veya bebek doğar doğmaz gerçekleşebilir. Uzmanlar hamilelik sırasında malformasyon (sakatlık) tespit testleri yapabilir. Özel analiz türleri sayesinde, henüz hamileyken gastroşizis sorunu tespit edilebilir. Buna ek olarak, gastroşizis ultrason yardımı ile de teşhis edilebilir. 

Gastroşizis, hayati tehlikesi olan ölümcül bir durumdur. Karın içinde yer alan organların gelişmesi ve korunması için bebeğin doğumdan sonra mümkün olan en kısa sürede tedavi edilmesi gerekir.

Doğuştan gelen sakatlığın daha az ciddi olması durumunda cerrahlar tek bir müdahale ile bu sorunu tedavi edebilirler. Bununla birlikte, eğer ciddi bir sakatlık varsa, yani birçok organ karnın dışında yer alıyorsa, birden çok cerrahi müdahaleye ihtiyaç duyulabilir. Böyle bir durumda bebek ameliyattan sonra yenidoğan yoğun bakım ünitesine yerleştirilir.

Ameliyatın riskleri

Anestezi ve genel cerrahi riskleri şunlardır:

• Kullanılan ilaçlara karşı alerjik reaksiyonlar
• Solunum problemleri
• Enfeksiyon ve kanama

Ek olarak, gastroşizis ile ilgili diğer riskler ise şunlardır:

• Solunum sorunları: Bebeğin karın boşluğu normalden daha küçükse solunum sorunları ortaya çıkabilir. Yenidoğanın ameliyattan birkaç gün veya birkaç hafta sonra bir solunum tüpüne ve solunum cihazına ihtiyacı olabilir.
• Karın duvarını kaplayan dokunun iltihaplanması
• Organ yaralanması
• İnce bağırsakta geçici felç
• Karın duvarı fıtığı

Yenidoğanlarda gastroşizis: Ek tedaviler

Cerrahi müdahaleye ek olarak, gastroşizis hastası olan bebeklerin sıklıkla başka tedavilere de ihtiyacı vardır:

• Mideyi boşaltmak ve bu şekilde tutabilmek için buruna yerleştirilen bir tüp ile nazogastrik beslenme
• Damardan alınan sıvı ve besinler
• Oksijen
• Enfeksiyonları önlemek için antibiyotikler
• Analjezikler

Ameliyattan sonra bebeğin bağırsak işlevi yeniden başlar başlamaz, nazogastrik bir tüple beslenme süreci başlar. Ancak ağızdan beslenmeye geçiş son derece yavaş olacaktır.

Gastroşizis nasıl önlenir?

Yenidoğanlarda gastroşizisi önlemek için doğum öncesi bakım ve hamilelikte benimsenen sağlıklı alışkanlıklar önemli bir yer tutar. Bunlara ek olarak, herhangi bir komplikasyonu önlemek için gerekli tüm tavsiyeler için doktorunuzu ziyaret etmeniz oldukça önemlidir. Doktorunuz teşhisi koyduktan sonra, hastalığı takip edebilmeniz için özel ilgiye ihtiyacınız olacaktır.

Bu noktada ultrason önemli bir rol oynayacak. Gebeliğin 30. haftasından itibaren haftalık ultrason muayenelerine ihtiyacınız olacak. Genelde gastroşizisli bebeklerin doğum kiloları düşüktür ve en az %10’u bağırsak problemi ile doğar. Bununla birlikte, bebeğin iyileşme süreci büyük ölçüde bağırsakların durumuna bağlı olarak değişir.

Bu durumdan muzdarip bebeklerin hayatta kalma oranı son yıllarda önemli ölçüde artmıştır. Erken teşhis ve doğum öncesi izleme protokollerine ek olarak doğum sonrası yoğun bakım süreci bebeklerin hayatta kalma oranını olumlu yönde etkiliyor.