Yoğun Tükürük: Neden Ortaya Çıkar?
Tükürük, ağız boşluğunun düzgün çalışması için gereklidir. Tüm dokuları nemli tutar ve ağzın temizlenmesine yardımcı olur. Yani tükürüğünüzde bir yoğunlaşma olduğunu fark ederseniz, bu, muhtemelen bir dengesizlikten kaynaklanmaktadır.
Öncelikle tükürük bezlerinin tükürük ürettiklerini bilmek önemlidir. Bu bezler, kemoterapi ve radyasyon veya başka sebeplerle değiştiğinde, tükürükte çeşitli morfolojik değişiklikler oluşur. Böylece tükürük yapışkan ve kıvamlı bir hale gelir ve sonuçta yoğunlaşmış olur.
Ortak rahatsızlıkların yanı sıra, bu durum konuşma, yutma ve hatta nefes alıp vermeyle ilgili sorunlara da yol açabilir. Peki, bu sorunu nasıl çözebilirsiniz?
Yoğun tükürüğün nedenleri
Yoğun tükürük, çeşitli koşullardan kaynaklanabilir. Örneğin:
- Arteriyel hipertansiyon
- Diyabet
- Böbrek sorunları
- Tükürük kanalı taşları veya diğer engeller
- Kanser
- Parkinson hastalığı
- HIV
- Ağız enfeksiyonları
- İnme
Ayrıca, özellikle 40 yaşın üzerindeki kadınlarda, ağız kuruluğu veya hormonal değişiklikler nedeniyle oluşan tahriş sonucu da ortaya çıkabilir. Gördüğünüz gibi, yaşlanma başlı başına bir nedendir.
Hangi sorunlara yol açabilir?
Tükürük çok yoğun olduğunda, yutma şeklinizi etkiler. Sonunda ağız boşluğundaki azalmış yağlanma nedeniyle yutma yerine besinleri emmeye başlarsınız. Bu durum zamanla, pulmoner aspirasyona neden olabilir.
Ayrıca, ağızdaki kuru ve yapışkan his, ağız kokusuna, yutmada, çiğnemede ve konuşmada zorluğa yol açar. Bunun yanında çürüklerde ve diş eti hastalıklarında artış olur. Üstüne üstlük dil de kurur. Bu, yalnızca tat alma duyunuzu değiştirmekle kalmaz, aynı zamanda çatlaklar yaratır. Ağız yaraları ve çatlamış dudaklar da çok yaygındır.
Bunu da okuyun: Ağız Bakım Suyu Kullanma Rehberi
Tanı
Tükürük akışını analiz etmek için bir yöntem vardır. Buna Sialometri denir. Bu yöntemde özellikle tükürük miktarı değerlendirilir. Doktorlar, analiz etmek ve patolojik bir sorun olup olmadığını öğrenmek için tükürük bezlerinin biyopsisini de yapabilirler.
Tedavi
Hasarlı tükürük bezlerinin tedavisi yoktur. Ancak, yoğun tükürüğün yoğunluğunu azaltmak için bazı ipuçları vardır:
- Tükürüğünüzü inceltmek için içtiğiniz su miktarını artırın.
- Yemeklerinizi soslarla, et suyuyla v.b. sulandırın.
- Odadaki havayı nemlendiren cihazları kullanın.
- Başınız yüksek bir pozisyonda uyuyun.
- Gargara yapın.
- Dişlerinizi sık sık fırçalayın.
- Sık sık sakız çiğneyin.
- Alkol ve tütün kullanımınızı sınırlayın.
- Baharatlı gıda alımınızı azaltın.
Yoğun tükürük için yapılan diş tedavileri
Ayrıca bir kişinin halihazırda kullandığı ilaçları ve varolan hastalıklarını psikolojik faktörlerle birlikte akılda tutmak önemlidir. Bazı durumlarda, doktor tükürük üretimi uyarıcılarını veya Xylitol, aloe vera ya da florür gibi tükürüğün yerine geçebilecek şeyleri önerebilir.
Ksiliktol, mineral içeriğini onarır, diş çürümesini önler. Aynı zamanda yağlama işlevi de vardır. Aloe vera, iyileşmeye yardımcı olur ve böylece hem dudaklardaki hem de dildeki yaraları ve çatlakları önler. Gördüğünüz gibi, bu maddeler semptomlarınızın iyiye gitmesini sağlayabilirler.
Son olarak, ağız hijyeni çok önemlidir. Bu yüzden bir fırça ve diş macunuyla ağzınızı iyice temizlemeyi alışkanlık haline getirin. Ayrıca ağız yıkama ve yağlama jellerini de kullanmak isteyebilirsiniz. Çünkü bu jeller, hastalara çok yardımcı olabilir.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Falcão, D. P., da Mota, L. M. H., Pires, A. L., & Bezerra, A. C. B. (2013). Sialometry: Aspects of clinical interest. Revista Brasileira de Reumatologia. Elsevier Editora Ltda. https://doi.org/10.1016/j.rbr.2013.03.001.
- Nayak PA, Nayak UA, Khandelwal V. The effect of xylitol on dental caries and oral flora. Clin Cosmet Investig Dent. 2014;6:89–94. Published 2014 Nov 10. doi:10.2147/CCIDE.S55761.
- Rudney, J. D. (2000). Saliva and dental plaque. Advances in Dental Research. https://doi.org/10.1177/08959374000140010401.
- Ligtenberg, A., Liem, E., Brand, H., & Veerman, E. (2016). The Effect of Exercise on Salivary Viscosity. Diagnostics, 6(4), 40. https://doi.org/10.3390/diagnostics6040040.
- Petrušić, N., Posavec, M., Sabol, I., & Mravak Stipetić, M. (2015). The Effect of Tobacco Smoking on Salivation. Acta Stomatologica Croatica, 49(4), 309–315. https://doi.org/10.15644/asc49/4/6.
- Rebolledo C, et al. Sialolitos en conductos y glándulas salivales. Revisión de literatura. Avances en Odontoestomatología 2009;25(6):311-317. Disponible en: https://scielo.isciii.es/pdf/odonto/v25n6/original1.pdf.
- Cersosimo MG, Raina GB, Calandra CR, Pellene A, Gutiérrez C, Micheli FE, Benarroch EE. Dry mouth: an overlooked autonomic symptom of Parkinson’s disease. J Parkinsons Dis. 2011;1(2):169-73. doi: 10.3233/JPD-2011-11021. PMID: 23939300.
- Schiødt M, Dodd CL, Greenspan D, Daniels TE, Chernoff D, Hollander H, Wara D, Greenspan JS. Natural history of HIV-associated salivary gland disease. Oral Surg Oral Med Oral Pathol. 1992 Sep;74(3):326-31. doi: 10.1016/0030-4220(92)90069-3. PMID: 1407995.
- Maciejczyk M, Gerreth P, Zalewska A, Hojan K, Gerreth K. Salivary Gland Dysfunction in Stroke Patients Is Associated with Increased Protein Glycoxidation and Nitrosative Stress. Oxid Med Cell Longev. 2020 Dec 10;2020:6619439. doi: 10.1155/2020/6619439. PMID: 33488927; PMCID: PMC7787773.
- Manley KJ. Saliva composition and upper gastrointestinal symptoms in chronic kidney disease. J Ren Care. 2014 Sep;40(3):172-9. doi: 10.1111/jorc.12062. Epub 2014 Mar 20. PMID: 24650153.
- Chimenos Küstner, E., (2014).Boca seca y boca ardiente. Avances en Odontoestomatología.
Disponible en: https://scielo.isciii.es/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0213-12852014000300003 - Mayo Clinic. Síndrome de Sjögren. (2022).
- sreebny, L., Et al., (1992). Xerostomia in Diabetes Mellitus. American Diabetes Association. Disponible en: https://diabetesjournals.org/care/article/15/7/900/17639/Xerostomia-in-Diabetes-Mellitus
- Kawamoto, Makiko, Et al. (2021). Relationship between dry mouth and hypertension. Clinical Oral Investigations. Disponible en:https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33594468/
