Bebeklerde Sarılık: Semptomları ve Tedavisi
Bebeklerde sarılık, cildin ve gözün beyaz kısmının sarı bir renk almasıyla karakterizedir. Kandaki bilirübin aşırı miktarda olduğunda sarılık meydana gelir.
Bilirübin, kırmızı kan hücrelerinin bir kısmı parçalandığında ortaya çıkan sarı pigmentlerdir. Bu madde karaciğere gelir ve safra olarak bağırsaklara salınır.
Sarılık bir hastalık olarak düşünülmese de, teşhisi konulmamış bir durumun habercisi olabileceğinden dikkatli olmak gerekir.
Bununla birlikte, çoğu zaman geçici ve zararsızdır ve non-invaziv tedavilerle geçer. Bebekler neden sarılık geçirir? Bunu nasıl anlayabilirsiniz?
Ebeveyn olarak, bu soruları cevaplayabilmek önemlidir. Bu yazımızda sarılığın sebeplerini, semptomlarını ve bebeklerdeki sarılığın tedavisi için mümkün olan terapileri öğrenebilirsiniz.
Bebeklerde Sarılık Sebepleri
Doğumdan sonra bebeklerde bilirübin seviyelerinin yüksek olması normaldir. Aslında, pek çok yeni doğanın cildi sarımsı bir renktedir. Bu, prematüre bebeklerin %80’inde ve normal zamanında doğan bebeklerin ise %60’ında görülen bir durumdur.
Bununla birlikte, her zaman gözle görülebilir değildir ve doğumdan sonraki iki hafta içerisinde kendiliğinden kaybolur.
Bunun en önemli sebebi, aşırı bilirübin seviyelerini düzgün bir şekilde işleyemeyen tam gelişmemiş karaciğerdir. Ayrıca, kırmızı kan hücreleri bebeklerde daha sık yenilendiği için, bilirübin seviyelerinin onlarda daha fazla olması normaldir.
Diğer olası sebepler aşağıdaki gibidir:
- Ailede sarılık öyküsü
- Anne sütüyle beslenmemek
- İç kanama
- Kanda mikrop (septisemi)
- Virüs veya bakteri enfeksiyonu
- Anne ve bebekte kan uyuşmazlığı
- Karaciğer hastalığı
- Kırmızı kan hücrelerindeki anormallik
Bebeklerde Sarılık Semptomları
Bebeklerde sarılığın en önemli semptomları cildin ve gözün beyaz kısmının sarımsı bir renk almasıdır.
Bu durum genellikle doğumdan sonraki ikinci ve dördüncü günler arasında ortaya çıkar. Renk değişikliği yüzde başlayarak, karın, bacaklar ve ayaklara kadar yayılır.
Durum çok ciddi ise, aşağıdaki semptomlar da ortaya çıkabilir:
- İştahsızlık
- Anormal derecede zayıflık
- Şiddetli bir şekilde ağlama
- Yorgun görünme
Bu yazımızı da okuyun: Ateşi Kontrol Etmek İçin Ev Yapımı Çözümler
Teşhis
Doktor, bebeğe bakarak sarılığı tespit edebilir. Bununla birlikte, kandaki bilirübin seviyesini ölçmek için başka testler yapmak da gerekebilir.
Bu yüzden, fiziksel muayenenin yanı sıra doktorlar aşağıdaki tetkikleri de isteyebilir:
- Tam kan sayımı
- “Transkutanöz bilirubinometre” cihazı ile analiz
- DAT testi
- Retikülosit sayısı
Bu yazımızı da okuyun: Yeni Doğan Bebeğin İlk Aylarda Bakımı
Bebeklerde Sarılığın Tedavisi
Sarılık, ek bir tedaviye gerek kalmadan genellikle iki üç hafta içerisinde kaybolur. Bununla birlikte, şiddetli sarılık olan yeni doğanların birkaç gün hastanede kalması gerekebilir.
Hastalığın tedavi yöntemi kandaki bilirübin seviyesine, bebeğin yaşına ve prematüre olup olmamasına göre değişiklik gösterir. Eğer yeni doğan bebeğin bilirübin seviyesi çok yüksekse ve hızla yükselmeye devam ediyorsa, acilen tedavi edilmelidir.
Tedaviler aşağıdaki şekillerde olabilir:
Işık Tedavisi
Bu tedavi yönteminde, mavimsi-yeşil bir spektrumda ışık yayan özel bir lamba ile bebeğe ışık verilir. Bu ışık, bilirübin moleküllerinin parçalanmasına yardımcı olur, böylece bu moleküller idrar yoluyla vücuttan atılır. Bu, morötesi ışık değildir ve arada filtre görevi gören plastik bir koruyucu bulunur.
Tedavi sırasında bebekte sadece bez ve koruyucu göz bandı vardır. Bazı yerlerde bu ışığı yayan bir yatak da kullanılabilir.
İntravenöz İmmünoglobulin (IVIG)
Sarılık, anne ve çocuğun kan grupları arasındaki uyumsuzluk nedeniyle ortaya çıktığında, intravenöz bir immünoglobulin transfüzyonu kullanılır. Bu yöntem sarılığı ve kan transfüzyonu gerekliliğini azaltacaktır.
Kan nakli
Diğer tedavilerin yanıt vermediği çok nadir vakalarda, kan nakli gerekebilir. Bu, anneden gelen bilirübin seviyelerini ve antikorları seyreltmek için az miktarda kanın devamlı olarak alınması anlamına gelir. Ardından bu kan bebeğe tekrar nakledilir.
Beslenme alışkanlıkları
Eğer sarılık ciddi değilse, doktor çocuğun beslenme alışkanlıklarında ufak tefek değişiklikler yapmayı tavsiye edecektir. Emzirmede sorun yaşayan annelerin destek alması gerekebilir.
Aşağıdaki tavsiyeler sarılığı azaltmaya yarayabilir:
Bebeğin bağırsak hareketlerini artırmak için daha sık emzirin.
- Emzirme ile ilgili sorun yaşıyorsanız, mama gibi diğer yöntemler kullanın. Özellikle yeni doğan bebek kilo veriyor ve sıvı kaybı yaşıyorsa, beslenme büyük önem taşır.
- Birkaç gün mama vermeyi deneyip ardından anne sütüne geri dönebilirsiniz. Ancak bunu yapmadan önce mutlaka doktorunuza danışın.
Ne Zaman Doktora Gitmelisiniz?
Sarılık olup olmadığını anlamak için, doğumdan sonraki beş gün içerisinde bebeklerin doktor kontrolüne gitmesi gerekir. Eğer sarımsı cilt rengine ateş, iştahsızlık veya uyuşukluk da eşlik ederse, mutlaka acile gitmelisiniz.
Başka bir hastalığı olmayan ve vaktinde doğmuş bebekler için sarılık ciddi bir durum değildir. Ancak bebeğiniz prematüre ise, özel bir bakım gerekebilir.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Durán, M., García, J. L., & Sánchez, A. (2014). Efectividad de la fototerapia en la hiperbilirrubinemia neonatal. Enfermería Universitaria. https://doi.org/10.1016/j.reu.2015.05.006
- Galíndez-González, A. L., Carrera-Benavides, S. R., Díaz-Jiménez, A., & Martínez-Burbano, M. B. (2017). Factores predisponentes para ictericia neonatal en los pacientes egresados de la UCI neonatal, Hospital Infantil los Ángeles de Pasto. Universidad y Salud. https://doi.org/10.22267/rus.171903.97
- Ictericia infantil – Síntomas y causas – Mayo Clinic. (2022, 6 enero). https://www.mayoclinic.org/es-es/diseases-conditions/infant-jaundice/symptoms-causes/syc-20373865
- Lozano, N. M., Díaz, C. V., Durá, J. L. Q., Muñoz, A. A., & Torcal, F. V. (2009). Ictericia neonatal: evaluación clínica de un bilirrubinómetro transcutáneo. Anales De Pediatria. https://doi.org/10.1016/j.anpedi.2009.02.006
- Mitra, S., & Rennie, J. (2017). Neonatal jaundice: aetiology, diagnosis and treatment. British Journal of Hospital Medicine, 78(12), 699-704. https://doi.org/10.12968/hmed.2017.78.12.699
- Murki, S., & Kumar, P. (2011). Blood Exchange Transfusion for Infants with Severe Neonatal Hyperbilirubinemia. Seminars in Perinatology, 35(3), 175-184. https://doi.org/10.1053/j.semperi.2011.02.013
- Omeñaca, F., & González, M. (2014). Ictericia neonatal. Pediatría Integral, XVIII(6), 367-374. https://www.pediatriaintegral.es/publicacion-2014-07/ictericia-neonatal
- Thomas, M., Greaves, R. F., Tingay, D. G., Loh, T. P., Ignjatovic, V., Newall, F., Oeum, M., Tran, M. T. C., & Rajapaksa, A. E. (2022). Current and emerging technologies for the timely screening and diagnosis of neonatal jaundice. Critical Reviews in Clinical Laboratory Sciences, 59(5), 332-352. https://doi.org/10.1080/10408363.2022.2038074
- Zwiers, C., Scheffer-Rath, M. E., Lopriore, E., De Haas, M., & Liley, H. G. (2018). Immunoglobulin for alloimmune hemolytic disease in neonates. The Cochrane library, 2018(3). https://doi.org/10.1002/14651858.cd003313.pub2