Epilepsi ve Hamilelik: Bilmeniz Gereken Her Şey

Epilepsi sorunu yaşamanın ve aynı zamanda hamile olmanın taşıdığı riskler vardır. Bu nedenle, bu hastalığı olan kadınların ilgili sorunlarla ilişkili riskleri azaltmanın yollarını öğrenmeleri çok önemlidir. 

İster inanın ister inanmayın, birçok kadın aynı anda epilepsi ve hamilelik ile başa çıkmak zorundadır. Gerçekten de bu durum her 1000 vakanın 3’ünde gerçekleşir. Elbette en yaygın durumlardan biri değildir ancak, gördüğünüz gibi, düşündüğünüzden çok daha yaygındır.

Neyse ki gebelik, epileptik nöbet riskini artırmaz. Ayrıca bu durumu yaşayan anne adaylarının bebeklerinin çoğu tamamen sağlıklı bir şekilde doğar. Hatta iki durumu aynı anda deneyimleyen kadınların yüzde 96’sı herhangi türde bir komplikasyon olmadan normal bir doğum yapabilir.

Epilepsisi olan bir kadın hamile kaldığında ne olur?

Epilepsi, kişinin nöronları nedeniyle çok büyük senkronize deşarjlar yaşadığı nörolojik hastalıktır. Bir başka deyişle, beynin büyük bölgelerindeki sinir hücrelerinin hepsinde aynı anda elektriksel aktivite vardır.

Bu durum, nöbetlere yol açabilir de açmayabilir de. Epileptik nöbetler ile nöbet durumu arasında fark olduğunu açıkça belirtmeliyiz. Sanılanın aksine, her zaman birlikte seyretmezler. Durum ne olursa olsun, elektrik şokları her zaman bir semptoma yol açar. Bu semptom birçok durumda, küçük lokalize bir harekettir.

Hamilelik sürecinde, hormonların, özellikle de progesteronun eylemleri nedeniyle kadının vücudunda değişiklikler vardır. Genel olarak genital dokularda, üreme dokularında, kardiyak dokularda ve yumuşak dokularda değişiklikler olur. Öyle ya da böyle bir şekilde, neredeyse hücrelerin tamamının etkilendiğini söyleyebiliriz.

Bununla birlikte, nöbetlerin gebelik sırasında artış veya azalma eğiliminde olup olmadığını gösteren veriler yoktur. Bu konuda yapılan epidemiyolojik çalışmalarda, fetüsün buna etkisi olmadığı sonucuna varılır.

Aslında araştırmalar, hamilelik sırasında yaşanan sorunların en büyük nedenlerinden birinin uyku eksikliği olduğunu göstermektedir. Bu, epilepsi ve hamilelik arasındaki ilişkide bir değişikliğe yol açar.

Çünkü genel olarak, kadın, son üç aylık dönemde iyi uyumazsa nöbetler artar. Ancak kimse bunun iyi dinlenmemekten ve stresten mi yoksa hormonal değişikliklerden mi kaynaklandığını kesin olarak bilmiyor.

Bununla beraber epilepsi tedavisinde kullanılan ilaçlarla ilgili sorunlar vardır. Bir kişinin epilepsi sorununu yönetilebilir hale getirmesi için ilaç alması gerekir. Ancak hamilelik, dolaşımdaki toplam kanın hacmini ve bu kanın dokulara dağılımını değiştirdiği için, bu dönemde bunu yapmak sağlıklı bir fikir değildir.

Epilepsi ve hamilelik: Antiepileptik ilaçların uygulanması

Antikonvülzan ilaçların başlıca yan etkilerinden biri konjenital (doğuştan) malformasyonlardır. Bu, epilepsisi olan bir kadının gebelik sırasında takibi ve bakımı söz konusu olduğunda bir ikilem yaratır.

Araştırmacılar, epilepsisi olan annelerin doğurduğu çocuklarda doğum kusurlarının görülme sıklığını, epilepsisi olmayan annelerin doğurduğu çocuklarınkiyle karşılaştırdılar. Kayda değer farklılıklar bulduklarını söylenebilir.

Doğrusunu söylemek gerekirse, genel nüfusta doğuştan gelen kusurlara her 100 doğumdan birinde rastlanır. Ancak antiepileptik ilaçları kullananlarda, doğum kusuru riski bunun üç katına kadar çıkıyor.

Anne, birden fazla reçeteli ilaç kullanıyorsa karmaşık bir doğum yaşanma olasılığı artar. Bu, her zaman uygulanan tedavilere iyi yanıt vermeyen epileptik hastalarda sık görülen bir durumdur. Sonuç olarak, doctor, nöbetleri azaltmak için farklı dozları combine etmeye başlar.

Ayrıca araştırmalar, kadının, valproat ve karbamazepin gibi ilaçlar alması durumunda, fetüsün doğuştan gelme kusurlara sahip olma ihtimalinin daha yüksek olduğunu göstermiştir. Bu durumda fetüsün en çok etkilenen bölgesi merkezi sinir sistemidir.

Doktorlar genellikle hamilelik sırasında antiepileptik ilaçların dozajını düşürmeyi önerirler. Kadın, 9 aydan fazla süredir nöbet geçirmemişse, bir ilacı çok küçük miktarlarda alabilir.

Her halükarda, bir tıp uzmanının veya uzmanın ilaçlarda yapılan azalmayı onaylaması şarttır. Ne hasta, ne yakınları, ne de gerekli eğitime sahip olmayan biri bu kararı veremez. Aksi takdirde, bu, hem anne hem de fetüs için ciddi sonuçlar doğurabilir.

Hamilelik sürecinde nöbet geçirme riski var mıdır?

İstatistikler, hamilelik sırasında nöbetlerde bir artış veya azalma olup olmadığını açıkça rapor etmese de, gerçek şu ki nöbetler görülür. Hasta sık sık nöbet geçirme eğilimindeyse, hamilelik sırasında da nöbet geçirmeye devam etme ihtimali yüksektir.

Nöbet durumlarının hem anne hem de fetüs için riskleri vardır. En büyük sorunlardan biri hipoksidir (olay meydana gelirken dokularda oksijenlenme eksikliği). Plasentaya yeterli miktarda gaz ulaşmazsa, bebeğin organlarının işleyişi ve gelişimi etkilenebilir.

Ayrıca nöbetlerin bir komplikasyonu olarak travma gelişebilir. Elbette hamile bir kadında bu, çok sorunlu olabilir. Atak sırasında bilincini yitiren hasta, düşüp kafatası ve karın – artık rahim tarafından büyütülmüş olan- gibi hassas bölgelerini yaralayabilir.

Epilepsisi olan hamile kadınlarda ölüm oranı diğer hamilelerden daha yüksektir. Yaklaşık 1.000 gebelikte 1 gerçekleştiği tahmin edilen bu ölümlerin çoğu, epilepsi hastalarındaki ani beklenmeyen ölümden (SUDEP) kaynaklanmaktadır.

‘SUDEP’, epilepsi hastalarında görülen açıklanamayan ölüm anlamına gelir. Burada açıklanamayandan kasıt, herhangi bir boğulma ya da travma olmamasıdır. Bu sendromun neden kaynaklandığını kimse bilmiyor. Ancak kişinin, bu durumun ortaya çıkma ihtimalini azaltmak için değiştirebileceği risk faktörleri olduğunu biliyoruz.

Temel olarak, epilepsisi olan hamile kadınlar hiçbir zaman yalnız ya da yüzükoyun uyumamalıdırlar. Ayrıca, aileleri veya arkadaşları, ona yardımcı olmak durumunda kalabileceklerini düşünerek ilk yardım hakkında bilgi edinmelidirler.

Epilepsi ve hamilelik hakkında unutmamanız gerekenler

Gördüğünüz gibi, epilepsi ve hamilelik karmaşık bir kombinasyondur. Sonunda her şey iyiye gidebilir. Ancak tedavi eden hekim her zaman durumu takip etmelidir. Bunun yanı sıra, kadın, durumla ilişkili riskleri azaltmak için tüm önlemleri almalıdır.

Ayrıca hamile kadının, sadece danıştığı profesyonelin öyle söylemesi sonucunda ilaç almaya devam edebileceğini unutmayın. Doktor, miktarı ayarlamak için kadının kanındaki ilaçların konsantrasyonunun dozajlarını isteyebilir. Hiçbir hamile kadın ilaçlarını askıya almaya veya dozunu değiştirmeye tek başına karar vermemelidir.

Doğum, bu konuda uzmanlaşmış yerlerde, alanında deneyimli bir sağlık ekibiyle birlikte gerçekleştirilmek üzere önceden planlanmalıdır. Sezaryen seçeneği mümkündür ve karar, doğum uzmanı ile müstakbel anne arasında gerçekleşen samimi bir diyalog sonrasında verilmelidir.

Aralarındaki iletişim ne kadar iyi olursa, hamilelik de o kadar sağlıklı ve kolay olacaktır.