Kafein Beyni Nasıl Etkiler?

Kafein beyni nasıl etkiler? Uyku ve uyanıklık ritmini değiştirir, bilişsel süreçleri etkiler ve hatta ruh halimizi bile etkiler. Makul miktarlarda büyük faydalar sağlar, ancak fazlalığı olumsuz etkilere neden olabilir. Burada her şeyi öğrenin!

Kafeinin beyin üzerindeki temel etkilerini hemen hemen hepimiz biliriz: Daha fazla konsantrasyon sağlar ve bizi canlandırır. Bu nedenle, günlük rutin için uyanmamıza yardımcı olduğu için sabahları içtiğimiz ilk içeceğin kahve olması çok yaygındır. Fakat kafein beyni başka şekillerde de etkiler mi?

Aslında, kafeinin beyin üzerindeki etkisi, dikkat durumunu artırmakla sınırlı değildir, bundan çok daha ileri gider. Uzmanlar, makul miktarlarda kahve içmenin sağlıklı bir uygulama olduğu konusunda hemfikir. Dünyadaki yetişkinlerin %80’inin kahve içtiği tahmin edilmektedir.

Ancak kahveyi çok yüksek miktarlarda tükettiğimizde çeşitli sorunlara neden olur. Aynı şekilde, kafeinin beyin üzerindeki etkilerinden bir diğeri de bağımlılık yaratmasıdır. Bu, içmeyi bıraktığımızda yoksunluk sendromu yaşayacağımız anlamına gelir.

Konuya daha detaylı bakalım.

Kafein beyni nasıl etkiler?

Bildiğimiz gibi kahvenin etken maddesi kafeindir ve bu psikoaktif bir maddedir. Aslında, dünyada en yaygın kullanılan psikoaktif maddedir. Morfin, nikotin veya kokain gibi ilaçları da içeren alkaloid ailesine aittir.

Kafeinin beyin üzerindeki etkisi çok güçlüdür. Nörobiyolojik açıdan, uyanıklık seviyesini aktive ederek veya artırarak bilinç durumunu değiştirir. Ayrıca bilişsel süreçleri etkiler ve ruh hali üzerinde psikolojik etkileri vardır.

Bunun nedeni, kafeinin beyindeki nörotransmitterlerin etkisini değiştirebilmesidir. Ayrıca, kahve ve kafein ayrıca organizmadaki sindirim, metabolizma ve görme gibi diğer önemli sayıda süreci de etkiler.

Kafein, adenozin ve adrenalin

Uyandığımız andan itibaren ve gün boyunca vücut doğal olarak adenozin adı verilen bir madde üretir. Bu, yorgunluk hissinden sorumludur ve geceleri uykulu hissetmemize neden olur. Kahve içersek bu süreç değişebilir.

Kafein, basitçe ifade etmek gerekirse, birinin diğerinin etkisini bloke ettiği anlamına gelen bir adenozin antagonistidir. Sonuç olarak uykumuz gelmez ya da doğru yoğunlukta hissedilmez. Aynı zamanda, kafein ve adenozin arasındaki bu etkileşim, hipofiz bezinin, adrenalin bezlerini adrenalin üretmesi için uyaran hormonları serbest bırakmasına yol açar.

Beynimizde kafein bulunduğunda, adenozin bloke edilmiş olur ve adrenalin üretimi de artar; bu da sanki vücuda bir uyarı mesajı gönderiyormuşuz gibi bir etkiye neden olur. Bu, kalp atış hızının artmasına ve daha fazla kan pompalanmasına ve ayrıca daha ajite bir solunuma yol açar.

Bütün bunlar birlikte bizi daha endişeli ve sinirli hissettirir. Kafeinin bir başka etkisi de, yorgunluk ve dinlenme sürecini de etkileyen bir nörotransmitter olan dopaminin yeniden emilimini engellemesidir. Yeniden emilmeyen dopamin vücuttaki toplam dopamin konsantrasyonunu arttırır ve bu, kahveye neden bağımlı hale geldiğimizin açıklamasının bir parçasıdır.

Kafein beyindeki ön lobları etkiler

Avusturya Innsbruck Tıp Üniversitesinden Dr. Florian Koppelstaetter ekibi konuyla ilgili bir çalışma sundu. Bu çalışmada kafeinin beynin ön loblarını aktive ettiğini belirtiyorlar. Bu alan dikkat ve kısa süreli hafıza gibi süreçleri düzenler.

Diğer araştırmalar, kafeinin beyni etkileyebileceği başka bir yolun da anıları daha kolay düzeltmeye yardımcı olmasıyla gerçekleştiğine işaret ediyor. Ancak bu etki sadece kahveyi çok sık tüketmeyen kişilerde görülür.

Kafein, özellikle kendimizi yorgun hissettiğimizde konsantre olma kapasitemizi de artırır. Ancak eldeki bilgiler, aşırı tüketildiğinde tüm alanlarda performansı azalttığını ve büyük bir sinirlilik hali oluşturduğunu gösteriyor.

Kafeinin vücut üzerindeki diğer etkileri

Kafein ayrıca ibuprofen, parasetamol veya aspirinde olduğu gibi bazı ilaçların daha hızlı ve etkili hareket etmesine yardımcı olur. Aslında, kahve, özellikle hipotansiyon baş ağrılarında hafif bir analjezik görevi gördüğü için oluşan sağlık durumları vardır.

Kahve ayrıca iştahınızı da azaltır, ancak bu duygu ne uzun sürelidir ne de kilo verme planı açısından anlamlıdır. Bazı araştırmalar, düzenli kahve içenlerin kalp hastalığı, kanser ve diyabet gibi sorunlar nedeniyle ölme olasılığının daha düşük olduğunu bulmuştur.

Kafein vücutta uzun süre kalır. İlk etkileri, tükettikten on beş dakika sonra hissedilir ve beş veya altı saat sonrasına kadar devam eder. İşte bu yüzden öğleden sonra bir kahve içmek geceleri dinlenmenizi mahvedebilir!