Proteinler: Vücuttaki Fonksiyonlarıyla İlgili Her Şey
Vücuttaki proteinler nasıl işlev gösterir, bunu biliyor musunuz? Bu moleküller, tıpkı diğer besinler gibi, çeşitli hayati süreçler için gereklidirler. Bu yüzden herkesin beslenme programına onları dahil etmeleri gerekir.
Benzer şekilde, proteinler de amino asit adı verilen yapısal birimlerden oluşurlar. Bazıları insanlar tarafından sentezlenemez ve bu nedenle gerekli oldukları kabul edilir. Onları almak için tek yol, herkesin beslenme programına bu proteinleri dahil etmesidir.
Bunu da okuyun: Soya Proteini: Sağlığınız İçin İyi mi Kötü mü?
Proteinler: Vücuttaki fonksiyonlarıyla ilgili her şey
Genel olarak proteinler, 4 temel elementten oluşan moleküllerdir: Karbon, hidrojen, oksijen ve azot. Bunların yanı sıra kükürt, demir, bakır veya diğer mineralleri de içerebilirler.
Proteinler, vücudun, optimal bir şekilde işlev göstermesi için gereken makrobesinler oldukları için canlılarda temel bir rol oynarlar. Fonksiyonları çok yönlü ve çeşitlidir. Başlıca fonksiyonları doku ve kas kütlesi oluşumuna yardımcı olmaktır. Ancak özellikleri bununla sınırlı değildir.
Şimdi, gerçekleştirdikleri birçok aksiyondan bahsedeceğiz.
- Yapı ve plastisite. Proteinlerin vücuttaki önemli işlevlerinden biri de hücre yapılarını oluşturmaktır. Dokuları onarır, destek sağlar ve elastikiyet ve direnç verirler. Bunun iki klasik örneği vardır. İlki, kemiklerde ve tendonlarda bulunan kollajen. İkincisi saçta, ciltte ve tırnaklarda bulunan keratin. Hatta çalışmalara göre, protein alımı kas kütlesi elde etmek için temel bileşenlerden biridir.
- Regülasyon. İnsülin ve glukagon gibi bazı hormonlar, proteinli bir doğaya sahiptirler. Bu iki hormon, kandaki glikoz konsantrasyonunun düzenlenmesini sağlar. Bir başkası da kalsiyumu metabolize etmekten sorumlu olan kalsitonindir. Bunun yanında, işlevi, hücre bölünmesini ve genlerin ekspresyonunu yönlendirmek olan proteinler vardır.
- Savunma. Proteinler, immünoglobulinlerin oluşmasına yardımcı olur. Bunlar vücudu yabancı ajanlara karşı koruyabilen antikorlardır. Örneğin musinler, mukoza zarlarını korurlar ve mikrop öldürücü bir etkiye sahiptirler. Bir de kan pıhtılaşmasına katkıda bulunan ve böylece kanamayı önleyen fibrinojen ve trombin vardır.
- Homeostaz. Proteinler, homeostaz denilen bir süreç aracılığıyla iç ortamın istikrarını sürdürme becerisine sahiptirler. Vücudun, asidite ve ozmotik dengesi olan pH’ın her zaman normal değerler içinde olmasını sağlar.
- Enzimler. Birçok protein aslında enzimdir. Bu da vücudun uyaranlara daha hızlı tepki göstermesini sağladıkları anlamına gelir. Substratlarla etkileşime girebilme becerileri sayesinde bu süreci hızlandırabilirler. Örneğin, amilaz, lipaz ve proteaz gibi gıda bozulmasına yol açan enzimler vardır.
- Taşıma. Oksijen (hemoglobin ve miyoglobin aracılığıyla) ve yağ (apoproteinler yoluyla) gibi maddelerin taşınmasına yardımcı olurlar. Hücresel düzeyde, bunların, hücre zarlarından bileşiklerin girmesini ve çıkmasını sağlayan kanallar ve reseptörler olduğu söylenebilir.
- Rezerv. Proteinler aynı zamanda yakıt olarak kullanılması gerekmeleri durumunda enerji rezervi görevi de görürler. Vücudun onları bu şekilde kullanması optimal bir durum olmasa da, vücutta karbonhidrat olmadığında böyle bir olasılık vardır.
Farklı protein kaynakları
Protein sağlayan gıdalar hayvansal ve bitkisel kökenlidir ancak hepsinin kalitesi birbirinden farklıdır. Vücut için gerekli olan tüm amino asitleri içerdikleri için hayvansal kaynakların biyolojik değeri yüksektir. Öte yandan bitkisel kaynaklarda bu maddelerin bazıları bulunmaz.
Bilimsel çalışmalara göre, soya fasulyesi dışındaki bitkisel proteinleri tüketirken, en iyi kaliteyi elde etmek için yiyecekleri kombine etmeye çalışmalısınız. Aksi takdirde, her zaman bazı anahtar bileşenler eksik olacaktır.
Aşağıdaki yiyeceklerde iyi proteinler mevcuttur:
- Kırmızı ve beyaz et
- Yumurta
- Süt ürünleri
- Baklagiller: Özellikle soya fasulyesi, nohut ve mercimek
- Sert kabuklu yemişler ve tohumlar
Farklı bilimsel araştırmalar, kilogram başına 0,8 gram protein tüketmenizi tavsiye eder. Bu gereksinim her bireyin günlük ihtiyaçlarına göre değişir. Örneğin, hamile kadınların, çocukların, ergenlerin ve yaşlıların buna ek bir miktar daha tüketmeleri gerekir.
Yaptıkları fiziksel aktivite düzeyiyle yakından ilgisi olduğundan, sporcular için durum farklıdır. Hatta Uluslararası Spor Beslenme Derneği Dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre, her gün en az 2 gram protein tüketmeleri gerekir.
Proteinler: Vücuttaki fonksiyonları hakkında bilmeniz gerekenler
Bu besin birçok hayati fonksiyon için gereklidir. Bu nedenle, tüm bireyler protein tüketmeye dikkat etmelidir. Daha önce de belirttiğimiz gibi, kaliteli protein, hayvansal kökenli gıdalar yoluyla elde edilebilir. Bu nedenle vejetaryen beslenenler bir beslenme uzmanına danışmalıdır.
Gördüğünüz gibi, vücuttaki proteinlerin işlevi hakkında bilgi edinmek önemlidir. Ne de olsa bu moleküllerin tek işlevi doku yapmak değildir. Vücutta gerçekleşen birden fazla işlemi etkileme becerileri nedeniyle vazgeçilmezdirler. Sağlığımız onlara bağlıdır. Bu nedenle onları, beslenme programımıza dahil etmemiz hayati önem taşır.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Wolfe, R. R. (2017). Branched-chain amino acids and muscle protein synthesis in humans: myth or reality?. Journal of the International Society of Sports Nutrition, 14(1), 1-7.
- Amador-Licona, N., Moreno-Vargas, E. V., & Martinez-Cordero, C. (2018). Ingesta de proteína, lípidos séricos y fuerza muscular en ancianos. Nutrición Hospitalaria, 35(1), 65-70.
- Guerra, M., Hernández, M. N., López, M., & Alfaro, M. J. (2013). Valores de referencia de proteínas para la población venezolana. Archivos latinoamericanos de nutrición, 63(4), 278.
- Guillén, M. V. L. (2009). Estructura y Propiedades de las Proteínas. Obtenido de http://www. uv. es: http://www. uv. es/tunon/pdf_doc/proteinas_09. pdf. 34p.
- Miyahira, J. (2016). Importancia de mantener constante el medio interno. Revista Medica Herediana, 27(4), 197-198.
- González-Torres, Laura, et al. “Las proteínas en la nutrición.” Revista salud pública y nutrición 8.2 (2007): 1-7.
- de Luna Jiménez, Alfonso. “Valor nutritivo de la proteína de soya.” Investigación y Ciencia: de la Universidad Autónoma de Aguascalientes 36 (2006): 29-34.
