Radyasyon Tedavisi: Özellikleri ve Kullanımları

Radyasyon tedavisi artık daha hatasızdır ve doktorların bunu ilk kullanmaya başladıklarında olduğundan daha az negatif sonuca sahiptir. Bu tedavi, onlara yoğun radyasyon uygulamak suretiyle kanser hücrelerini yok etmeyi amaçlar.

Radyasyon tedavisi gama ışınları, protonlar ya da alfa parçacıkları formunda olan iyonlaştırıcı radyasyon kullanımına dayanan bir kanser tedavisidir. Bu teknik, kanser hücrelerini öldürmek için yüksek frekans kullanır.

Ulusal Kanser Enstitüsü, bunu tümörleri yok etmek ve küçültmek için yüksek doz radyasyon kullanan bir tedavi olarak tanımlamaktadır. Bu yerel bir prosedürdür çünkü amaç nerede olurlarsa olsunlar, kanser hücrelerini öldürmektir.

Bu tedavi yaklaşık bir asırdır kullanımdadır. Bununla birlikte; fizik, onkoloji ve bilişim teknolojileri gibi alanlardaki pek çok ilerleme bu uzmanlığı önemli ölçüde geliştirmiştir. Bu, kalite ve hassasiyet söz konusu olduğunda, ekipmanın teknolojik gelişimini yansıtır.

Radyasyon Tedavisi Nasıl Çalışır?

Radyasyon tedavisi, kanser hücrelerinin DNA’sına zarar vermek için yoğun enerji kullanarak, hücrelerin içinde küçük kırılmalara neden olur. Bu şekilde hücreler artık bölünemez ve büyüyemezler.

Bu teknik etkilidir çünkü doğrudan bir şekilde kanser hücrelerini hedef alır. Bu hücreler normal olan hücrelerden daha hızlı çoğalırlar ve bu verimli bir şekilde yapıldığında radyasyonun verdiği hasarı onaramazlar. Yakındaki normal hücreler de radyasyon terapisinden dolayı etkilense de, bu hücreler seansların arasındaki süreçte iyileşebilir.

Tek bir uygulamada hücre ölümü gerçekleşmediği için bu süreç günler ya da haftalar sürer. Kanser hücrelerinin üreme kapasitesi kaybolduğu noktada vücut onlardan doğal olarak kurtulabilir. Böylece bu hücreler bozulurlar ve vücut da onları atar.

Bu Tedaviyi Kimler Uygular?

Radyoterapi tedavisi sürecinde birkaç tıp uzmanı rol alır. Genellikle personel şu kişileri içerir:

• Radyasyon onkolojisi uzmanı. Bu, kanser için tüm radyasyon tedavisi sürecini denetlemek ile görevli olan doktordur, çünkü bunu doğru şekilde uygulamak için eğitilmiştir.
• Radyofizikçi. Bu, radyasyon konusunda uzmanlaşmış bir fizikçidir. Rolü, ışınları yayan ekipmanın düzgün çalışmasını ve uygun dozda radyasyon vermesini sağlamaktır.
• Dozimetrist teknisyeni. Bu kişi, tedavinin planlanmasında doktora ve radyofizikçiye yardımcı olur.
• Radyo teknisyeni. Bu, radyasyon ekipmanını çalıştırmaktan ve hastaya talimat vermekten sorumlu kişidir.
• Radyasyon tedavisi hemşiresi. Bu kişi radyasyon tedavisi konusunda özel bir eğitime sahiptir ve bir hastaya yardımcı olabilir ve bilgi sağlayabilir.

Tedavinin radyoterapi türüne göre değiştiğini unutmayın. En çok kullanılan radyoterapi türleri:

• Dahili: radyasyon kaynağı vücudun içinde bulunuyorsa.
• Dış: ışınlar vücudun dışından tümöre doğru yönlendirildiğinde.
• Sistemik: radyoaktif ilaçların kullanımını içeriyorsa.

Radyasyon Tedavisinin Yan Etkileri

Radyasyon tedavisi, kanser hücrelerinin yakınındaki bazı sağlıklı hücrelere de zarar verebilir. Bu hücrelerin iyileşme yeteneklerine rağmen, içlerinde bazı yan etkiler oluşmasına yol açabilir. Bu etkiler kişiden kişiye değişir ancak en sık görülenleri şunlardır:

• Kuruluk, kaşıntı veya soyulma gibi cilt problemlerinin yanı sıra blister oluşumu (bunlar birkaç hafta sonra kaybolma eğilimindedir).
• Sürekli yorgunluk hissi.

Yan etkiler, bir kişinin radyasyonu neresine almış olduğuna bağlıdır:

• Baş ve boyundan radyasyon alınması ağızda kuruluk ile ağızda ve diş etlerinde yaralara neden olabilir. Ayrıca yutma güçlüğü, çenede sertlik, mide bulantısı, diş çürükleri ya da lenf ödemi adı verilen bir tür şişlik de gerçekleşebilir.
• Göğüste yapıldığında nefes almada ya da yutmada güçlük, göğüs ya da meme başı ağrısı, omuzlarda sertlik, öksürük, ateş ve göğüs ağrısına neden olabilir. Bu durum aynı zamanda radyasyon pnömonisi ve radyasyon fibrozu olarak da adlandırılır.
• Radyasyon midede ve karında gerçekleştiğinde bulantı ve kusmaya ya da ishale yol açabilir.
• Son olarak, pelvisten radyasyon alınması ishal, rektal kanama, idrar kaçırma, mesanenin tahriş olması, erektil disfonksiyon ve erkeklerde daha düşük sperm sayısına yol açabilir; kadınlarda ise menstrüel değişiklikler ve erken menopoz semptomlarına neden olabilir.

Bu Tedaviyi Almak Hakkında Genel Öneriler

Radyasyon tedavisine başlamadan önce doktorunuza prosedürü nasıl uygulayacaklarını ve olası yan etkilerin neler olabileceğini sormalısınız. Doktorunuz muhtemelen size mide bulantısı ya da yeme güçlüğü gibi rahatsızlıklar ile başa çıkmak için özel bir diyet önerecektir.

Tedavi sırasında vücut iyileşmeye çalışmak için çok fazla enerji harcar. Bu nedenle, bir hastanın kilosunu yeterli seviyede korumak için protein ve kalori açısından zengin beslenme düzenleri önerilir. Sizin de görebileceğiniz gibi, dengeli bir beslenme planı hastaların tükenmişlik ile baş etmelerine yardımcı olacaktır.

Radyasyonu alan ilk organ olduğu için cilt özel ilgi görmelidir. Önce sizi denetleyen doktora danışmadan losyonlar ve diğer cilt ürünleri kullanmanız tavsiye edilmez. Son olarak,  radyasyon alınan bölgeyi tahriş edebilecek lastikler içermeyen bol giysiler giymeniz önerilir – bunun esas nedeni yaraları ya da ciltte pullanmayı önlemektir.