Reçeteli Opioidler Nelerdir ve Ne İşe Yararlar?

Doktorlar bazen güçlü ağrı kesiciler olmalarından ötürü reçeteli opioidler yazarlar. Bunlardan en bilineni morfin olmakla birlikte, başka ilaçlar da vardır.

tarafından incelendi ve onaylandı. biyoteknoloji uzmanı Alejandro Duarte.

Tarafından yazılmıştır Equipo Editorial

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Reçeteli opioidler sinir sistemindeki opioid reseptörleri ile etkileşime giren ilaçlardır. Bu etkileşimin sonunda açığa çıkan farmakolojik etki, ağrının hafiflemesini sağlar. Peki doktorların neden reçeteli opioidler yazdığını biliyor musunuz?

Opioidler güvenli ilaçlar olmalarına rağmen bağımlılığa yol açabilirler. Bundan dolayı, kişi yüksek dozda opioid aldığında vücut ilaca karşı bağımlılık edinebilir ve aynı etkinin elde edilmesi için git gide daha fazla ilaca ihtiyaç duyabilir.

Reçeteli Opioidler Ne İşe Yararlar?

İnsanlar reçeteli opioidleri ağrılarını hafifletmek ve hayat kalitelerini artırmak için tercih ederler. Bu ilaçlar opioid reseptörleri ile etkileşime girerek, sinir sisteminde ağrıya neden olan uyaranın etkisini azaltır. Bu zincirleme reaksiyon sonucunda, vücudun ağrıyı algılama yoğunluğu azalır ya da tamamen yok olur.

Bu amaçla kullanılan ilk opioid morfindi. Doktorlar başlangıç olarak morfini bir ölçekle verirler. (Bu ilk aşamada 1 değerinde morfin verilir.) Sonrasında, opioidin ağrı kesici etkisini hesaplamak için ilaçtan yüzde kaç verilmesi gerektiği ölçülür.

Yeni reseptörler, spesifik proteinin bilgisini kodlamaktan sorumlu genin aktivasyonu sayesinde, her dozda yeniden sentezlendiği için, bağımlılık mekanizması bu moleküllerle ilişkilidir. Reseptörlerin sayısı arttıkça aktivasyon sinyali azalır ve bundan ötürü aktivasyon için dozun artırılması gerekir. Dozun artırılmasının nedeni partiküllerin yüzeydeki reseptörlere bağlanması ve istenen etkinin bu sayede yaratılmasıdır.

Doktorlar Neden Reçeteli Opioid Yazarlar?

Doktorların reçeteli opioid yazmalarının temel nedeni ağrı şikayetidir. Kişinin kronik ağrı şikayeti varsa, zihinsel ve fiziksel değişimler ortaya çıkabilir ve kişinin hayat kalitesi düşebilir.

Bu gibi durumlarda yapılabilecek tek şey minör opioidlerin kullanılmasıdır. Bu maddelerin ağrı kesici etkileri hafif olsa da, kişinin bu ilaçlardan kaldırabileceği dozda alması gerekir.

Tabii yoğun akut bir ağrı söz konusu ise, majör opioidler de verilebilir. Bunlar daha etkili ilaçlardır fakat tedavisel kullanım alanları dar olduğu için bağımlılığa neden olma ihtimalleri daha yüksektir.

Hangi opioidi alıyor olursanız olun, yan etkilere maruz kalmamak adına kesinlikle doktorunuzun verdiği dozdan fazlasını almayın. Bu tarz ilaçlar tıbbi kontroller ışığında verilir. Dozun yanı sıra, aldığınız dozlar arasında ne kadar süre geçtiğine de dikkat etmelisiniz.

Reçeteli Opioidlerin Yan Etkileri

Önceden de bahsettiğimiz gibi, bu ilaçların olumsuz yanı bağımlılık yapma ihtimalleridir. Yine de ağrıyı dindirmek için başka bir alternatif olmadığında doktorlar bu ilaçları yazabilir. Diğer bir durum da bu ilaçların eğlence amaçlı kullanılması riskidir.

Bu bağlamda bazı insanlar bağımlılık yaratan “keyif verici” etkilerinden dolayı bu ilaçları kullanabilirler. Böyle durumlarda bağımlılık ciddi bir hal almıştır ve insanlar ilacı bıraktıklarında yoksunluk çekebilirler.

Son olarak, kötü bilinmelerine rağmen opioidler yalnızca ağrıyı dindirme konusundaki etkileri sayesinde değil, aynı zamanda kişinin ruh halini iyileştirmeleriyle de  oldukça fayda sağlarlar. Ağrıları dindikten sonra bireyler işlerini normal şekilde yürütmeye devam edebilirler. Özellikle kronik hastalıkları olan insanların böylelikle akıl sağlıkları da düzeleceği için, reçeteli opioidlerin bu özellikleri eğey önemlidir.