Yetenekli İnsanların 4 Türü
Yetenekli insanlar, ortalama bir insan daha zekidir. Aslına bakacak olursanız, IQ’leri oldukça etkileyici bir rakam olan 130’a varabilir.
Yine de, zeka açısından yetenekli insanlar olduğu bilsek de bu yeteneklerin ne olduğunu tam olarak bilmiyoruz.
Bu tür bir yeteneğin dört türü vardır. Bugünkü yazımızda, her birine yakından bakıp, inceleyeceğiz.
1. Yaratıcı Yetenek
Kendine has halleri ve hayal güçleri ile çocuklar, başta öğretmenleri olmak üzere, sahip oldukları yetenekler ile çevresindeki yetişkinleri şaşırtır.
Bu şekilde bir yeteneğe sahip olanlar çok yaratıcıdır.
Yine de, yetenekli insanları belli eden bir özellik varsa, o da mizah anlayışları ve oyun içeren herhangi bir etkinlik içerisinde yer alma istekleridir.
Yaratıcı ve eğlenceli bir şekilde öğrenmelerine yardımcı olan her türlü şeyi severler.
Standart IQ testleri başarılı olamadığı için şu an, bu tür bir yeteneği fark etmede sorunlar yaşanmaktadır. Yine de, Yaratıcı Düşünce için Torrance Testi adında özel bir test de mevcuttur.
2. Ayrıcalık Yeteneği
Bu tür bir yeteneğe sahip olanların, toplumun orta ya da üst sınıfına dahil olmasına ek olarak, eğitime erişim sağlayabilecekleri bir çerçevede yaşadıkları için ‘ayrıcalıklı’ yetenek diyoruz.
Zorunlu eğitimden geçmek, belirli bir eğitim sistemi ile yıldızı barışmayan gençler için bir sorun haline gelebilir.
Yine de, ders çalışmaktan başka bir çaresi olmayan öğrencilerin ‘ayrıcalık yeteneği’ vardır.
Öğrenmeyi bir eğlence aktivitesi olarak görürler. Bu öğrenciler, tüm derslerse mükemmeli yakalarlar. Üretken olup, ortalama bir insanlar daha da az uyuyabilirler.
Sorun, bazı öğrencilerin kendilerini akranlarından daha üstün gördükleri ya da dersler çok kolay olduğu için sınıfta canları sıkıldıkları zaman ortaya çıkar. Sonuç olarak, tembelleşirler.
3. Yokluk Yeteneği
Bu tür bir yetenek, ihtiyaç duydukları ekonomik kaynaklara sahip olamadıkları için başarısız olan çocuklar için geçerlidir.
Bu tür bir yeteneğin olumlu tarafı ise, bu tür insanlar alçak gönüllü, nazik ve başkaları ile uyum içerisinde hareket ettikleri için çevresi tarafından sevilirler.
Bazen bu tür bir yetenek, despot bir figür olmaktan daha ziyade, kendilerini bir rol modeli haline dönüştürebilecek bir lider olmalarına yardımcı da olabilir.
Yokluk yeteneği bulunan insanlar duyarlı olup, başkaları ile güçlü bir şekilde empati kurabilirler. Çevreleri ile uyum içerisinde hareket edebilmelerinin sebebi de budur.
Yine de bazı durumlarda, çevresinde kıyasla daha çok yeteneğe sahip oldukları için kendilerini suçlu hissedebilirler.
4. Şiddetli Zihinsel Hastalık Yeteneği
Son olarak, yeteneklilerin son grubunda, aslında yüksek IQ’su olmayan bir kitle ile karşı karşıyayız. Ama bu insanlarda ciddi bir hastalık vardır.
Örneğin, bir kişilik bozukluğu olan şizofreniden ya da psikozdan mustarip olabilirler. Bu hastalıklar, bu tür bir yeteneğe sahip insanlarda sıklıkla görülür.
İlginç bir şekilde, bu gruptaki insanlar, kendilerini boğan bu hastalıklarından kaçmak için zekayı sakin bir liman olarak görürler. Davranışları, aç olmadıkları halde, duygularından kaçmak için yemek yiyen insanların durumu ile aynıdır.
Bazı durumlarda, agresif ya da beklenmedik bir şekilde hareket edebilirler. Ek olarak, başkalarının hal ve tavırlarına karşı tahammül de gösteremeyebilirler.
Bir örnek vermek gerekirse, sınıfa gelmeyen ya da görevlerini yerine getirmeyen arkadaşlarına tahammül edemezler.
Her ne kadar zeka açısından yetenekli olmak bazı durumlarda çok parlak bir özellik olsa da, bazı durumlarda, yarardan çok zarara sebebiyet verir.
Dünyaya bakış açıları bizden farklıdır. Bazen, yetenekli olduklarını bile bilmezler. Her birinin kendine ait özellikleri, sorunları, artıları ve eksileri vardır.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Gifted Education TTCT. Scholastic Testing Service, Inc. [Online] Available at: www.ststesting.com/gift/
- Smith, J. P. (1982). GIFTED CHILDREN. Journal of Advanced Nursing. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.1982.tb00216.x
- Otey, J. W. (1978). Identification of gifted students. Psychology in the Schools. https://doi.org/10.1002/1520-6807(197801)15:1<16::AID-PITS2310150104>3.0.CO;2-L
- Veraksa, N. E. (2011). Development of cognitive capacities in preschool age. International Journal of Early Years Education. https://doi.org/10.1080/09669760.2011.571003
- No authorship indicated. (2006). Wechsler Adult Intelligence Scale (WAIS). Journal of Consulting Psychology. https://doi.org/10.1037/h0039221