Beslenme ve Böbrek Yetmezliği: Bilmeniz Gereken Her Şey
Böbrek yetmezliğinden muzdarip olan insanlar, özellikle de böbrek yetmezliği kronik formdaysa, sağlıklı kalabilmek ve böbreğin süzemediği zehirli maddelerin birikimini azaltabilmek için beslenme konusunda bazı değişiklikler yapmalıdır. Bu yazımızda beslenme ve böbrek yetmezliği hakkında bilmeniz gereken her şeyden bahsedeceğiz.
Beslenme ve Böbrek Yetmezliği
Kronik böbrek yetmezliği olan hastalarda protein-kalori kötü beslenmesi yaygındır. Ayrıca bu, ölüm ve hastalık oranının da iyi bir öngöstergesidir. Bundan dolayı, böbrek yetmezliği olan hastaların besinsel ihtiyaçlarını karşılamak yetersiz beslenmeyi engellemek açısından önemlidir.
Öncelikle bu hastalığın farklı dereceleri olduğunu bilmelisiniz. Akut böbrek yetmezliği, kronik böbrek yetmezliği ve renal replasman terapisi (hemodiyaliz ve periton diyalizi) gibi farklı aşamalar söz konusudur. Bu yazımızda sizinle bu hastalık için takip edilmesi gereken genel beslenme rehberlerini paylaşacağız. Bununla birlikte, bu rehberler hastanın durumuna uyarlanmalıdır.
Bu yazımız da ilginizi çekebilir: Böbrek Yetmezliği ile İlgili Bilmeniz Gereken 7 İşaret
Beslenme Düzeni ve Böbrek Yetmezliği
Böbrek yetmezliği durumunda takip edilmesi gereken beslenme düzeni katı bir düzendir çünkü bu hastalar birkaç yiyecek grubunu tüketimlerini sınırlandırmak ya da tamamen bırakmak durumundadır. Ancak, eğer hasta sürekli diyalizde ise, o zaman beslenme düzeni o kadar kısıtlayıcı değildir.
Protein Miktarınızı Kontrol Edin
Orta derecede böbrek yetmezliği olan birinin tükettiği protein miktarını kısıtlamak hastalığın ilerleyişini yavaşlatır. Protein böbrekleri çalıştıran bir madde olsa da bütün insanlar protein tüketmeye ihtiyaç duyar. Günümüzde uzmanlar eğer hasta diyalizde değilse düşük proteinli diyetleri önermektedir. Diğer bir deyişle, günlük bir bazda, kişinin kilosu başına 0.8 gram (yüksek biyolojik değerin %60’ı). Eğer hasta diyalizde ise o zaman daha fazla proteine ihtiyaç duyacaktır.
Potasyum ve Fosfor Alımınızı Azaltın
Eğer kanınızda potasyum birikirse bu durum kalp anormallikleri riskini arttırır. Tubbi profesyoneller plazmadaki potasyum düzeylerine dikkat etmelidir.
Aynı zamanda, kandaki fosfor seviyelerinin sürekli bir şekilde yüksek olması kemikleri hatırı sayılır derecede etkiler. Protein kısıtlaması fosforda da bir azalmayı temsil eder. Bundan dolayı eğer böbrek problemleriniz varsa ve doktorunuz önerirse fosfor tüketiminizi kısıtlamanız önemlidir.
Kalsiyum ve D Vitaminini Doğru Şekilde Aldığınızdan Emin Olun
Tipik olarak D vitamininin azalması dolayısıyla bağırsaktaki emilimde bir kalsiyum eksikliği olacaktır. Bunun için D vitamini desteği alınmalıdır çünkü bu vitamindeki bir eksiklik aterosklerosis, endotel disfonksiyonu ya da ventrikül hipertrofisine sebep olabilir. Nefroloji‘de yayınlanan bir çalışmada uzmanlar D vitamini desteğinin vasküler bir yararı da olduğunu öne sürmektedir, bundan dolayı bu vitaminin takviyesini almak böbrek problemi olan kişiler için iyi bir fikirdir.
Tuz Tüketiminizi Kontrol Edin
Beslenme ve böbrek yetmezliği söz konusu olduğunda dikkate alınması gereken diğer faktörlerden biri sodyum tüketiminizi kontrol etmektir. Bunun nedeni sodyumun böbreğin süzemediği sıvıların vücutta tutulmasını teşvik etmesidir. Eğer hasta hipertansiyon hastası değilse günde sadece 1000 ila 2000 mg arasında tuz tüketebilir.
Bu yazımızı da keşfedin: Böbrek Yetmezliğinin 10 Belirtisi
Sıvı Tüketiminizi Sınırlayın
Eğer hasta diyalizde ise sıvı tüketimlerine dikkat etmelidirler çünkü bu tedaviyi gören insanlar genellikle idrara sık çıkmazlar. Bundan dolayı, eğer kişi çok fazla sıvı alıp bu sıvıları atamazsa bu sıvı ayak bileklerinde, ve hatta akciğerler ve kalpte bile birikebilir. Ayrıca hastaların kendilerini her seferinde aynı tartıda tartmaları önerilir, bu şekilde diyaliz seansları sırasında kilo almadıklarından emin olabilirler.
Böbrek Yetmezliği Yaşarken Beslenme İle İlgili Anahtarlar
Yukarıda özetlediğimiz ana hatları takip edebilmeniz için aşağıdaki beslenme ile ilgili anahtar bilgileri akılda tutmanız önemlidir. Ancak, en iyisi doktorunuz ya da beslenme uzmanınıza direkt olarak danışmak olacaktır, zira onlar size kendi bireysel ihtiyaçlarınız doğrultusunda tavsiyeler verebilir.
- Et, balık, süt ürünleri ve yumurtalarda bulunan proteinlerin tüketimi her hasta için özel bir şekilde uyarlanmalıdır.
- Buna ek olarak hastalar baklagil, sebze, meyve, kabuklu yemiş ve kakao tüketimlerini de kontrol altında tutmalıdır. Bunun nedeni bu gıdaların çok fazla potasyum içermesidir. Hastalar bunu hiperkalemi yaşamaktan kaçınmak için yapmalıdır.
- Böbrek problemleri olan kişiler sebze, baklagil ya da patates tüketeceklerinde bu besinleri pişirmeden önce üç saat boyunca suda bekletmelidirler. Sonrasında ise bu besinleri birkaç kere kaynatmalı ve her seferinde kaynatma suyunu dökmelidirler. Ayrıca en iyisi bu besinlerin su oranı azaltıldıktan sonra sotelenmeleridir.
- Bir diğer sebze yeme metodu da sebzeleri dondurulmuş şekilde yemektir. Ayrıca bu kişiler konserve yapılmış ya da pişirilmiş meyveleri de yiyebilirler (en fazla günde iki kere).
- Ek olarak, kızarmış ekmek yemek daha iyidir, çünkü içinde daha az su bulunur.
- Ancak, hastalar tam tahılları tüketimlerini sınırlandırmalıdır, çünkü bu besinler fosfor ve potasyum bakımından zengindir.
- Hastalar, yapay olarak tatlandırılmış olsalar bile alkolsüz içeceklerden de kaçınmalıdır. Bunun nedeni bu içeceklerin susuzluk hissini düzgün bir şekilde ortadan kaldırmamasıdır. Ayrıca bu tip içecekler tipik olarak pek sağlıklı da değildir.
- Hastalar aşırı işlenmiş yiyecekler, hazır çorba ya da püreler, sosis, tütsülenmiş et ve balık ve paketlenmiş atıştırmalıklar tüketmemelidir, ki tuz oranı düşük bir beslenme düzeni takip edebilsinler.
- Hastalar içerdikleri fosfor miktarı dolayısıyla tam yağlı süt ürünlerini kontrollü bir şekilde tüketmelidir.
Sonuç Olarak
Sizin de gördüğünüz gibi, böbrek yetmezliği yaşayan hastalar sıkı bir diyet takip etmek zorundadır. Eğer siz de böbrek problemlerinden muzdarip iseniz beslenme düzeninizi ve tedavinizi ihtiyaçlarınız doğrultusunda düzenleyebilecek bir uzmanı ziyaret etmekten çekinmeyin.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Aggarwal, H. K., et al. “Assessment of Malnutrition Inflammation Score in Different Stages of Chronic Kidney Disease.” prilozi 39.2-3 (2018): 51-61.
- Assimon, Magdalene M., et al. “Nutritional vitamin D supplementation in haemodialysis: A potential vascular benefit?.” Nephrology 17.3 (2012): 237-242.
- Serván, P. Riobó, and A. Ortíz Arduán. “Nutrición e insuficiencia renal crónica.” Nutrición Hospitalaria 5.1 (2012): 41-52.
- Sociedad Andaluza de Nefrología. NEFROSAN.
