Diyabetik Ayak Bakımı: Genel İpuçlar
Diyabetik ayak bakımı çok önemlidir, çünkü bu durum hastanın ister içsel ister dışsal olsun, bazı yaralanma türlerine yatkın olduğu anlamına gelir. Bu nedenle, riskli bir durumdur.
Diyabet, dünya çapında 400 milyondan fazla insanı etkileyen kronik bir hastalıktır. Bu durum kan şekeri (şeker) seviyelerinde önemli bir artışa neden olur. Bu, vücut yeterince ya da hiç insülin salgılamadığında ortaya çıkar.
İnsülin, pankreasın salgıladığı bir hormondur. Gıdalardan elde edilen glikozun enerji sağlamak için hücrelere girmesine izin verir. Yeterli insülin yoksa, glikoz kanda kalır ve zamanla ciddi sağlık sorunlarına neden olur.
Diyabetik ayak, hipergliseminin (yüksek kan şekeri seviyeleri) neden olduğu nöropatik (sinir tutulumu) klinik bir hastalıktır. İskemi (kan akışının eksikliği) ile bir arada ya da tek başına ortaya çıkabilir. Travmatik bir tetikleyiciden sonra oluşan ayak yaralanmasına veya ülserasyona neden olur.
Günümüzde, travmatik olmayan amputasyonların ana nedenlerinden biridir, çünkü hastalar ülser ve nöropatiler (duyu kaybı) gibi komplikasyonlara maruz kalmaktadır. Dünya Sağlık Örgütüne göre, diyabet 2030 yılına kadar 330 milyondan fazla insanı etkileyecektir.
Manchester Üniversitesi Profesörü ve Manchester Royal Danışmanı Doktor Andrew Andrew revire “Diyabetik ayak ülserleri (DFU) yaşam kalitesinde belirgin bozulma, artmış morbidite ve mortalite ile ilişkilidir ve sağlık kaynakları üzerinde büyük bir drenajdır” diyor.
Bu yazımız da ilginizi çekebilir: Diyabetin Belirtileri, Nedenleri ve Komplikasyonları
Genel diyabetik ayak bakımı ipuçları
- Asla çıplak ayakla yürümeyin. Sinir hasarı hissi azaltır, yani ayağınıza sıkışmış taşları veya küçük nesneleri hissetmeyebilirsiniz.
- Ayaklarınızı her gün yumuşak sabun ve ılık su ile yıkayın. Ayaklarınızı suda bekletmeyin. Ayaklarınızı kurularken, her birini kuvvetlice ovmak yerine bir havluyla hafifçe bastırarak nemini alın. Ayak parmaklarınızın arasını kurularken çok dikkatli olun.
- Ayaklarınızın derisini yumuşak ve nemli tutmak için losyon kullanın. Bu derinizin kurumasına engel olarak derideki çatlamaları önler ve enfeksiyon riskini azaltır. Ayak parmakları arasına losyon uygulamayın.
- Ayak tırnaklarınızı eğim vermeden kesin ve köşeleri kesmekten kaçının. Bir tırnak törpüsü veya ponza taşı kullanın. Batık bir ayak tırnağı tespit ederseniz, doktorunuza danışın.
- Ayaklarınızda antiseptik solüsyonlar, reçetesiz satılan ilaçlar, ısı yastıkları veya keskin aletler kullanmayın. Ayrıca, ayaklarınızı radyatörlere veya sobanın önüne koymayın.
- Sigara içmeyin. Sigara içmek kan damarlarına zarar verir ve vücudun oksijen taşıma yeteneğini azaltır. Diyabetle birlikte sigara içmek ampütasyon riskini önemli ölçüde artırabilir (sadece ayaklardan değil, eller gibi vücudun diğer bölümlerinden de).
Ayakkabı ipuçları
- Günün geç saatlerinde, ayaklarınız daha geniş olduğunda yeni ayakkabılar satın alın. Ayrıca, rahat olduklarından ve ayaklarınızın ayakkabı içinde rahat hareket ettiğinden emin olun.
- Ayakkabınızın ayaklarınızın genişliğine, uzunluğuna, sırtına, topuğuna ve tabanlarına uygunluğunu kontrol edin. Her yeni ayakkabı aldığınızda ayaklarınızı yeniden ölçün.
- Sivri burunlu ve yüksek topuklu ayakkabılardan kaçının. Üst kısmı deri olan ve burnu ile sırtı geniş bir ayakkabı almaya çalışın.
- Yeni aldığınız ayakkabıları her seferinde sadece iki saat veya daha az süre boyunca giyin. Her gün aynı çift ayakkabıyı giymeyin.
- Giymeden önce her ayakkabının içini kontrol edin. Ayakkabılarınızı çok sıkı veya çok gevşek bağlamayın.
- Mola vermeden uzun yürüyüşler yapmaktan kaçının, organize olun, böylece ayakkabılarınızı ve çoraplarınızı çıkarabilir ve basınç belirtilerini (kızarıklık) veya ülserleri kontrol edebilirsiniz.
Gitmeden önce şu yazıyı da okuduğunuzdan emin olun: Diyabetik Ayaktan Korunmak İçin Evde Neler Yapılabilir
Son düşünceler
Gördüğünüz gibi, yüksek kan şekeri seviyesine sahip tüm hastaların diyabetik ayak bakımı için önlemler alması önemlidir. Tıbbi kontrollere ek olarak, bu alışkanlık komplikasyonları önlemenize yardımcı olacaktır.
Daha fazla bilgiye ihtiyacınız varsa, İspanyol Diyabet Derneği (SED) okuyabileceğiniz çok eksiksiz bir rehber yayınladı.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Diabetic foot ulcers: prevention and treatment. A coloplast quick guide. 2012. https://www.coloplast.us/Global/US/Wound%20Care/Diabetic%20Foot%20Ulcers%20Quickguide_M4007N.pdf
- Inlow, S. et al. Best practices for the prevention, diagnosis, and treatment of diabetic foot ulcers,
Ostomy/Wound Management 2000, Vol. 46(11): 55-68. - International Working Group on the Diabetic Foot, International Consensus on the Diabetic Foot, 2007,
2011. - Bakker, K. et al. The year of the diabetic foot, Diabetes Voice, March 2005, Vol. 50(1): 11-14.
