Diyet Bağışıklık Sistemini Etkiler mi?
Bağışıklık sistemi, sağlığın korunmasında önemli bir role sahiptir ve bu da büyük ölçüde diyete bağlıdır. Savunma sisteminin düzgün çalışması için gerekli olan temel şey; makro ve mikro besinlere ihtiyaç duymasıdır. Bu yazımızdan diyetin bağışıklık sistemini nasıl etkilediğini öğrenin.
Diyet bağışıklık sistemini nasıl etkiler?
Yapılan çok sayıda çalışma yetersiz beslenme ile enfeksiyöz ve enflamatuar süreçler arasında açık bir ilişki olduğunu göstermiştir. Örneğin; annenin yanlış beslenmesi ya da aşırı tüketimi aynı şekilde karnındaki bebeğin bağışıklık sistemini de etkiler. Özellikle, çocuğun yaşamının ilk yıllarında uzun vadede ciddi metabolizma rahatsızlıklarına sebep olabilir.
“Nutrients” dergisinde yayınlanan bir makale ise bunun tam tersine çocukluk ve ergenlik döneminde doğru beslenmenin, yetişkinlikte bağışıklık sisteminin yeterli çalışmasını sağladığını ortaya koymuştur. Bundan karbonhidratların, yağların ve proteinlerin bağışıklık sistemine verdiği tepkide temel bir rol oynadığını anlamaktayız.
Karbonhidratlar
Karbonhidratlar (CO), bağışlık sistemi için önemlidir. Çünkü karbonhidratlar ve insülin arasında doğrudan bir ilişki vardır. Bu ilişki, CO’nun inflamasyon üzerindeki etkisini ile açıklanabilir.
“Kardiyovasküler Hastalıklarda İlerleme” dergisinde yayınlanan bir çalışma, basit ve inceltilmiş CO tüketiminin, inflamatuvar sitokinlerin seviyesini artırırken fagosit seviyelerini düşürdüğünü belirtmektedir. Bununla birlikte, meyve ve sebzelerde (nişastasız) bulunan kompleks karbonhidratlar lif yönünden zengindir ve bu nedenle iltihaplanma olasılığını azalttığı görülmektedir.
Bunu da okuyun: Arı Sütü Bağışıklık Sistemini Destekler Mi?
Proteinler
Proteinin kalitesi olduğu kadar miktarı da diyetin bağışıklığa olan tepkisini değiştirebilir. Protein eksikliği, hücre büyümesini ve onarımını değiştirebilir ve bu da değişmiş antikor üretimi seviyelerini etkileyerek enfeksiyon riskini artırır.
Diyette bulunan proteinin önemi, amino asit taşıma kabiliyetinden gelmektedir. Protein eksiklikleri, immünokompetan hücreleri etkileyerek yanıt verme yeteneklerini değiştirir. Triptofan ve fenilalanin amino asit bakımından düşük diyetlerde antikor sentezini azalttığı gösterilmiştir.
Yağlar
Yağların, bağışıklık sisteminin işleyişi üzerinde oynadığı önemli rol dikkat çekmektedir. Yağların ana bileşenleri olan her tür yağ asidi (FA), insanların bağışıklık sistemi üzerinde farklı işlevlere sahiptir.
Örneğin, aşırı doymuş yağ içeren obezojenik diyetler, bağışıklık sistemi üzerindeki enflamasyon oluşumlarıyla ilişkilendirilmiştir. Bu da, obeziteden bağımsız olarak enfeksiyon artışına neden olur.
Buna karşılık, omega 3 yağ asitleri ise bağırsak mikrobiyotasını iyileştirme gibi önemli inflamatuar aracılarına sahiptir. Oleik asitlerin de benzer etkilere sahip olduğu tanımlanmıştır. Enflamatuar aracıların varlığının daha az olması durumunda romatoid artrit veya enflamatuar bağırsak hastalığı gibi enfeksiyonlu hastalıkların sayısında bir azalma olur.
Bunu da okuyun: Çocuklarda Demir Eksikliği Anemisi
Diyetteki mikro besinler ve bunların beslenme düzeni üzerindeki etkileri
Vitaminler ve mineraller pek çok görev üstlenirler:
- Metabolik yolak,
- Hücre döngüsünün düzenlenmesi,
- Hücre bölünmesi ve farklılaşması süreçlerinin modülasyonu,
- Dokular, bağırsak epiteli ve bağışıklık sisteminin hücresel bütünlüğü.
E, C, A, B6, B12 vitaminleri, folik asit ve demir, bakır, selenyum ve çinko gibi mineralleri tüketmemiz daha az enfeksiyona sahip olmamızı sağlar.
- İmmünomodülatör ve immün sistemi uyarıcı etkileri,
- Serbest radikallere karşı koruması.
Bu minerallerin veya vitaminlerin herhangi birinin eksik olması, bağışıklık sistemi için önemli olan diğer lenfositlerin eksikliği ile ilişkilidir. Bununla birlikte, düşük mikro besin seviyelerine bağlı olarak gelişen bağışıklık seviyelerinin çoğu takviyelerle eski haline geri döner.
Ancak mikro besinlerin aşırı tüketilmesinin bağışıklık seviyesine zararı olacağından kullanırken dikkatli olmalıyız.
İyi bir bağışıklık sistemin için doğru beslenme
Bu nedenle, sizi enfeksiyonlara karşı koruyacak yeterince güçlü bir immün sistemine sahip olmak istiyorsanız, tüketmeniz gerekenler aşağıda olduğu gibidir:
- Vitamin ve minerallerin yanı sıra antioksidan açısından zengin meyve ve sebzeler,
- İnsülin seviyelerini kontrol altında tutmak için baklagiller ve tam tahıllar,
- Protein eksikliğini önlemek için hayvansal ve bitkisel proteinler,
- Mavi balık, fındık ve sızma zeytinyağından elde edilen yağlar.
Doğru bir beslenme şekliyle ve fiziksel egzersizle desteklenen bir diyet, bağışıklık sistemini güçlendirmenin ve performansını artırmanın en iyi yoludur.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Plaza Díaz J., Fontana L., Gil A., Human milk oligosaccharides and immune system development. Nutrients, 2018.
- DiNicolantonio JJ., Mehta V., Onkaramurthy N., O’Keefe JH., Fructose induced inflammation and increased cortisol: a new mechanism for how sugar induces visceral adiposity. Prog Cardiovasc Dis, 2018. 61 (1): 3-9.
