Kemik Dansitometrisi Nedir?

Kemik dansitometrisi, kemik yoğunluğu kaybı nedeniyle kırılma riskini tahmin etmeyi mümkün kılar. Bu yazımızda, bu tanı testi ve takip yöntemleri hakkında bilmeniz gerekenleri açıklayacağız.

Kemik dansitometrisi, kemiklerin mineral yoğunluğunu belirlemek ve bozulup bozulmadığını öğrenmek için yaygın olarak kullanılan bir testtir.

Bu prosedür aynı zamanda çift enerjili x-ışını absorpsiyometrisi olarak da bilinir. Bunun nedeni, normal bir x-ışını uygulamasına benzer olmasıdır. Osteoporozun ilerlemesini teşhis etmek ve izlemek için özellikle yararlıdır.

Genellikle ileri yaştaki kadınlar için reçete edilen basit bir testtir.

Bu yazımızda, kemik dansitometrisi, prosedürü ve doktorların sonuçlarını nasıl yorumladığı hakkında bilmeniz gereken her şeyi açıklayacağız.

Kemik dansitometrisi nasıl çalışır?

Bir kemik dansitometrisi (DEXA veya DXA kısaltmasıyla bilinir), kemik mineral yoğunluğunu belirlemek için yapılan bir testtir. Kemik dokusunda bütünlük veya mineralizasyon kaybı olup olmadığını belirlemeye yardımcı olur.

RadiologyInfo.org’daki bir makaleye göre, küçük dozda iyonlaştırıcı radyasyon kullanır. Bu sayede kemiklerin görüntüleri elde edilir. Test, basit ve noninvaziv bir testtir.

Genellikle kalça, omurga ve ön kol kemiklerine odaklanır. Ancak topuk, parmaklar veya bilek gibi diğer kısımlar da incelenebilir.

Prosedürü yürütmekten bir görüntüleme teknolojisi uzmanı sorumludur ve daha sonra bir doktor görüntüleri analiz eder. Ana kullanımı, bir kişinin osteoporoz ile ilişkili kırık geliştirme riskini değerlendirmektir.

Doktorlar ayrıca bir hastanın osteoporoz tedavisine ihtiyacı olup olmadığını belirlemek için de kullanır. Ayrıca, tedavinin etkilerini takip etmek için de iyidir. Bir kemik dansitometrisinin sonuçları, tedavi işe yarıyorsa aylar içerisinde iyileşmelidir.

Ayrıca, hastada radyasyon izi bırakmama avantajına sahiptir ve yan etkilere yol açmaz. Örneğin, hamile kadınlar için belirli bir kontrendikasyon vardır.

Bu test neden uygulanmalı?

Bir kemik yoğunluğu ölçümü, kemik yoğunluğu kaybı olup olmadığını belirleyebilir. Bu çok sayıda faktöre bağlı olabilir, ancak yoğunluk kaybı kesinlikle kırılma riskini artırır.

Bu nedenle, görüntüleme kırık riskinin tahmin edilmesi açısından faydalıdır. Centro Diagnostico de Granada‘daki bir makaleye göre, bu prosedür esas olarak özellikle de herhangi bir hormonal tedavi izlemeyen şiddetli semptomları olanlar menopoz dönemi ve sonrası kadınlar için gereklidir.

Bunun nedeni, menopozun osteoporoz için ana risk faktörlerinden biri olmasıdır. Ayrıca, kadın sigara içiyorsa veya geçmişte içtiyse kemik dansitometrisi daha da gereklidir.

Bu test ayrıca kemikleri etkileyen ortikosteroidler gibi belirli ilaçları alan kişiler için de gereklidir. Paratiroid hormonunun (PTH) artan salgılanmasından oluşan bir patoloji olan Hiperparatiroidizm de başka bir durumdur.

Bu hormon, kalsiyum ve fosfor metabolizmasını düzenlemekten sorumludur. Bunun nedeni, bunların kemik yapısı ve yoğunluğundaki en önemli minerallerden ikisi olmasıdır. Bu nedenle, ailede veya kişisel kalça veya omurga kırığı veya çatlağı öyküsü olması, testi yaptırmanın başka bir nedenidir.

Kemik dansitometrisi testine hazırlık

Kemik dansitometrisi, önceden hazırlık gerektirmeyen basit bir testtir. Herhangi bir rahatsızlığa neden olmaz ve fazla zaman gerektirmez. Clínica Universidad de Navarra, testin yaklaşık yarım saat sürdüğünü belirtiyor.

İdeal olarak, rahat kıyafetler giyin ve aksesuar veya takı kullanmayın. Testten önce üzerinizdeki tüm metal nesneleri çıkarmalısınız. Hasta işlem sırasında hareketsiz şekilde yatmalıdır.

Testten bir gün önce her zamanki gibi yiyebilirsiniz. Ancak 24 saat öncesinden kalsiyum takviyesi almayı bırakmalısınız.

Yukarıda belirttiğimiz gibi, bu prosedür hamile kadınlar için iyi bir fikir değildir. Bu nedenle, bir hamilelik ihtimali varsa doktora bilgi vermek önemlidir. Ayrıca, CT taraması gibi bir kontrast madde ile yakın zamanda bir testten geçtiyseniz bunun hakkında da doktorunuzu bilgilendirin.

Bu testin sonuçları neyi gösterebilir?

Kemik dansitometrisinin sonuçlarını doktorlar yorumlar. Sociedad Española de Geriatría Gerontología, test sonucu olarak bir dizi sayısallaştırılmış ve renkli görüntü elde ettiğinizi açıklar. Doktorların bunları hastanın ait olduğu yaş grubu ve cinsiyet için normal olarak belirlenen değerlerle karşılaştırmaları gerekir.

Bu şekilde iki değer veya puan elde ederler.

• Birincisi, maksimum kemik kapasitesine sahip aynı cinsiyetten bir yetişkine kıyasla kemik yoğunluğunun miktarını bildiren T-skorudur. -1.1’in altındaki bir T skoru düşüktür, yani osteopenidir. Osteoporozun olması için T skorunun -2.5’in altında olması gerekir.
• Diğer puan ise Z’dir. Bu, hastayı aynı yaş, cinsiyet ve benzer fiziksel durumdaki bir grup insanla karşılaştırır. Tedavi sürecinin takibi için faydalıdır

Kemik dansitometrisi hakkında başka ne bilmelisiniz?

İşlemden önce aldığınız tüm ilaçlar ve diyet takviyeleri hakkında doktorunuzu bilgilendirmelisiniz. Testten önce uzun süreli açlık gerekli değildir ancak, en az bir gün kalsiyum almamış olmanız gereklidir.. Mücevher ve metal nesnelere ek olarak, gözlük ve takma dişlerin de çıkarılması gerekecektir.

Akılda tutmanız gereken şey, kemik dansitometrisinin kırığın nerede oluşabileceğini tahmin edemeyeceğidir. Ancak, risk altında olan kemikler hakkında bir fikir edinilmesini sağlar.

Omurga veya kalça üzerinde yapılan analizler tedaviye yanıtı kontrol etmek için faydalıdır. Ancak topuğa veya bileğe yapılanlar bu amaç için kullanışlı olmasalar da kırık riskini tahmin etmek için kesinlikle faydalıdırlar.

Kemik dansitometrisi basit, zararsız bir testtir

Bu tür bir test, X-ışınlarını kullandığı için kemik mineral yoğunluğunu incelemeyi mümkün kılar. Osteoporozla ilgili bir sorun olup olmadığını kontrol etmeye yardımcı olur ve hatta tedavisinin takip edilebilmesini sağlar.

Bu sayede kişinin kemiklerinin kırılma ve çatlama riskinin ne kadar olduğunu tahmin etmek mümkündür. Bu nedenlere ek olarak güvenilir ve basit bir test yöntemi olduğundan günümüzde doktorlar tarafından düzenli olarak kullanılmaktadır.