Penisilin: Kullanım Alanları ve Yan Etkileri
Penisilin, penisilyum mantarından türetilen bir antibiyotik ilaçtır. İlaç dünyasındaki bu harika keşif, İskoçyalı bir bakteriyolog olan Alexander Fleming’e atfedilir. 1928 yılında penisilini keşfetmiştir. Ancak uzmanlar penisilini büyük miktarda üretmeye ancak 10 yıl sonra başlayabilmişlerdir.
Bu görevden sorumlu olanlar ise, diğer profesyonellerin yanı sıra biyokimyacı Ernst Boris Chain ve patalog Howard Florey’di.
Penisilin, beta-laktamlar (β-laktamlar) ailesine ait bir antibiyotiktir. Bu antibiyotiğin geniş bir aksiyon spektrumu vardır ve diğerlerinin yanında pnömokoklar, streptokokuslar, clostridium tetani (tetanosu tetikleyen) ve meningokoklar gibi farklı pek çok bakteriye karşı etkilidir. .
İlaç dünyasından çıkan mükemmel bir keşif olduğunu söylüyoruz çünkü keşfedildiğinde o dönemdeki hastalar için ölümcül olan pek çok hastalığın kökünü kurutmaya yardımcı oldu. Sepsis, belsoğukluğu ve hatta kızıl hastalığı bu hastalıklar arasındadır.
Ancak medikal profesyoneller hem penisilin kullanımını hem de zaman içinde keşfedilen sentetik ve yarı sentetik türevlerin kullanımını çok sömürmüşlerdir.
Sonuç olarak bakteriler, bu antibiyotiklere karşı direnç kazanmaktadırlar. Bu, global bir sağlık sorunudur. Günümüzde uzmanlar, bu dayanıklı bakterilerle savaşmak için yeni aksiyon mekanizmalarını ve terapatik alternatifleri araştırmaya devam ediyorlar.
Beta-laktam antibiyotikleri nelerdir?
Genellikle bu tür antibiyotikler, yalnızca gram-pozitif bakterilere karşı etkili olduklarından dar spektrumludurlar ve bakterileri öldürürler. (Ancak penisilin, geniş spektrumludur).
Bu ilaçlar ağızdan veya parenteral yolla alınırlar. Ayrıca olası yan etkiler aşırı duyarlılık reaksiyonlarıyla sınırlı olduğu için çok güvenlidirler. Ancak anafilaktik şoka sebep olabilecekleri için bu reaksiyonların kontrol edilmesi zorunludur.
Üstelik plasental bariyeri geçebilmelerine rağmen doktorlar, klinik testlerde gösterdikleri iyi güven profili nedeniyle hamile kadınlara da yazabilirler.
Kapsamlı şekilde bakılacak olursa bu antibiyotiklerin pek çok kullanım alanı vardır.
Beta-laktam antibiyotiği türleri
Bu antibiyotik ailesine dahil olan gruplar arasında aşağıdakileri bulabiliriz:
- Penisilin,
- Sefalosporin,
- Gram negatif bakterilerle savaşan monobaktamlar,
- Carbapenem.
Aksiyon mekanizması: Penisilin vücutta nasıl işlev yapar?
Penisilin, bakteriyel büyümeyi öldüren ve baskılayan bir ilaçtır. Bu nedenle uzmanlar onu bakterisit (bakteri yok edici) bir ilaç olarak görürler. Ancak yalnızca büyümekte ve çoğalmakta olan mikroorganizmaları öldürebilir, hareketsiz olanları öldüremez.
Üstelik yukarıda bahsettiğimiz gibi penisilin, β laktam antibiyotikler grubuna aittir. Bu ailedeki ilaçlar, bu mikroorganizmaları öldürmek için bakterinin yaşamı için çok önemli olan bakteriyel hücre duvarı yapısını baskılarlar.
Bu amaçla transpeptidasyon sürecini baskılar ve sonuçta peptidoglikan sentezi engeller. Kapsamlı şekilde bakılacak olursa, antibiyotik hücrenin içine girmeli ve oraya girdiğinde penisilinin proteinlerine bağlanmalıdır.
Ters reaksiyonlar: Penisilin alerjisi
Penisilin nispeten güvenli olsa da pek çok yan etkiye yol açabilir. Bunların arasında aşırı duyarlılık veya penisiline karşı bir alerji vardır. Bu en önemli yan etki olsa da, şiddeti hastadan hastaya değişir. Semptomlar arasında şunlar vardır:
- Aralıklı olarak ciltte kızarıklık oluşumu,
- Ürtiker,
- Anaflaktik şok.
Bu ilacın tetikleyebileceği diğer reaksiyonlar ishal, mide bulantısı ve kusma gibi mide bağırsak bozuklukları ve kandidiyaz gibi ek enfeksiyonlardır.
Bunu da okuyun: Geniş Kullanım Alanlı Antibiyotikler
Sonuç
Penisilinin keşfi tıpta bir dönüm noktasıydı. Bu ilaç dönemin pek ölümcül hastalığının kökünün kurutulmasına yardımcı oldu.
Ancak diğer keşifler gibi bu ilacın sömürülmesi, antibiyotik direncinin gelişmesine yol açtı. Böylece bu antibiyotikler etkinliklerini önemli ölçüde kaybettiler. Bu nedenle yeni antibiyotiklere ihtiyaç var.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Ligon, B. L. (2004). Penicillin: Its Discovery and Early Development. Seminars in Pediatric Infectious Diseases, 15(1), 52–57. https://doi.org/10.1053/j.spid.2004.02.001
- Kardos, N., & Demain, A. L. (2011, November). Penicillin: The medicine with the greatest impact on therapeutic outcomes. Applied Microbiology and Biotechnology. https://doi.org/10.1007/s00253-011-3587-6
- Lobanovska, M., & Pilla, G. (2017). Penicillin’s discovery and antibiotic resistance: Lessons for the future? Yale Journal of Biology and Medicine, 90(1), 135–145.
- Gaynes, R. (2017). The discovery of penicillin—new insights after more than 75 years of clinical use. Emerging Infectious Diseases, 23(5), 849–853. https://doi.org/10.3201/eid2305.161556
- Macy, E. (2018). Penicillins. In Drug Allergy Testing (pp. 103–113). Elsevier Inc. https://doi.org/10.1016/B978-0-323-48551-7.00010-9
