Piloereksiyon: Tüyleriniz Diken Diken Olacak

Piloereksiyon, kedi ve şempanze gibi tüylü hayvanlar için harika bir fizyolojik mekanizmadır. İnsanlarda da hala bu mekanizma vardır ama bizim pek işimize yaramaz. 

Piloereksiyon, çoğumuzun “tüylerin diken diken olması” olarak bildiği duruma verilen teknik isimdir. Üşüdüğümüzde, heyecanlandığımızda, şaşırdığımızda veya korktuğumuzda kıl foliküllerinin kabarmasıdır. Ayrıca bu durumu ifade etmek için kullanılan bir de yeni Latince bir tıp terimi vardır: Cutis Anserina.

Bilim adamları, piloereksiyonun, bize, yolunma sonrası bir kuşun cildinin dokusunu hatırlatan evrimsel bir kalıntı olduğunu söylüyorlar. Bu özellik, insanlar olarak bize, ekstrem hisler yaşadıklarında tüyleri diken diken olan atalarımızdan miras kaldı.

Örneğin, kedilerde de benzer bir reaksiyon vardır. Bir tehlike hissettiklerinde ve savaşmaya ya da kaçmaya hazırlandıklarında tüyleri diken diken olur. Onlar da kabarırlar ve daha agresif hale gelirler. Bu, bir şekilde diğer hayvanların verdiği tepkiye benzer.

Piloereksiyon tam olarak nedir?

Piloereksiyon, sempatik sinir sisteminin hareketi tarafından tetiklenen istemsiz bir fizyolojik fenomendir. Tüy erektör kasları kasılır ve böylece tüyler ayağa kalkar. Sonunda da cilt karakteristik yolunmuş kuş görünümünü alır.

Bu durumun gerçekleşmesinin sebebi, her bir tüyün tabanındaki küçük kaslarda bir kasılma olmasıdır. Bu, onları açar. Böylece tüyler ayrılır ve ayağa kalkarlar. Sonuçta ciltte kumlu gibi bir görünüm oluşur. Bu genellikle kolların ön kısmında, bacaklarda, boyunda ve başta görülür.

Bu durum, şunlar gibi her tür uyaran nedeniyle gerçekleşebilir:

• Şok
• Korku
• Duygu
• Heyecan

Tüylerimiz diken diken olduğunda her zaman değil ama çoğu zaman vücut sıcaklığımızda hafif bir düşme olur.

Anatomik ve biyolojik yönleri

Yukarıda da belirttiğimiz gibi, piloereksiyon, bir sempatik sinir sistemi yanıtıdır. Bu, adrenerjik veya noradrenerjik sistem olarak da bilinir. Bu isim, burada noradrenalinin ana sinir taşıyıcısı olması nedeniyle verilmiştir.

Sempatik sistem kaçış, stres, egzersiz ve acil durum gibi şeyler sırasında aktif hale gelir. Adrenal bezleri adrenalin salgılar.  Bu tür durumlarda adrenalin, kan dolaşımına gider. Böylece piloereksiyon gerçekleşir. Ayrıca kas aktivitesini artırır ve bizi titretir ki bu durum soğuk nedeniyle oluştuğunda ısınabilelim.

Tüyler korku nedeniyle diken diken olduysa o zaman piloerektör refleks kalp ritminde bir artış ile birlikte oluşur. Bu durum, büyük kasların içine daha fazla kan pompalanmasına yol açar ve görüşümüzün keskinleşmesi göz bebeklerimizi genişletir. Başka şokların ve güçlü duyguların yaşanması halinde de benzer bir şey oluşur.

Piloereksiyonun fonksiyonu

Pek çok tüylü hayvanda piloereksiyon mekanizması mevcuttur. Soğuk havaya tepki olarak tüylerin diken diken olması sadece bir reflekstir. Havaya kalkmış olan tüyler havanın sıkışmasını sağlar ve düşük sıcaklıklara karşı korunmaya yardımcı olan bir yalıtım tabakası oluşturur.

Tüyler, korkuya yanıt olarak diken diken olduklarında rolleri vücudun hacmini genişletmektir. Bir başka deyişle, tüyler kabarık olduğunda daha heybetli görünürüz ve böylece daha korkutucu bir görüntüye kavuşuruz. Gördüğünüz gibi, bu, tehdit altında hissettiğimizde aktifleşen biyolojik bir savunma mekanizmasıdır.

Kirpiler, piloereksiyonun fonksiyonlarını göstermek için en iyi örneklerdir. Bu hayvanlar tehlikeyi hissettiklerinde dikenlerini kaldırırlar. Aynı şey, şempanze, fare, kedi gibi diğer birçok memelide de gerçekleşir.

İlginizi çekebilecek diğer bilgiler

Sonuç olarak, insanlarda piloereksiyon temelde faydasızdır. Vücudumuzda gerçek anlamda yalıtım tabakası görevi görecek kadar tüy yoktur. Benzer şekilde, tüylerimiz de diken diken olduğunda bizi olduğumuzdan daha büyük gösterecek kadar uzun değildir.

Bu yüzden bilim adamları, bu fenomenin sadece bize evrimsel süreçten kalan bir şey olduğunu düşünüyorlar. Yani, bu savunma mekanizmasını atalarımızdan miras aldık ama diğer memelilerin kullandığı gibi kullanamayız.

Bir insanın beyni diğer türlerden çok daha karmaşıktır ve piloerektör refleksi, psikolojik faktörlerin aracılık ettiği bir şeydir. Limbik sistemimiz, beğendiğimiz bir şarkıyı ya da seksi olduğumuz birinin sesini duyduğumuzda tüylerimizi ayağa kaldırır.