Psikotik Bir Kriz Geçirmek Ne Anlama Geliyor?

Psikotik bir krizin tipik belirtilerini ve aşamalarını bilmek, kişinin bunu daha hızlı tespit etmesine ve yardım almasına yardımcı olabilir.

Yazan ve doğrulayan psikolog Maria Fatima Seppi Vinuales.

Son Güncelleme: 06 Kasım, 2023

Akıl sağlığı, hakkında konuşmakta her zaman çok rahat olduğumuz bir şey değildir. Akıl sağlığı hakkında konuşmaya adanmış bir ay olan Ekim, akıl hastalıklarının bir tabu ve ayrımcılık nedeni olmaktan çıkması için acilen ele alınması gerektiğini gösterdi. O halde psikotik bir krizin neyle ilgili olduğunu görelim.

Ancak özelliklerine geçmeden önce psikozun ne olduğunu anlamakta fayda var.

Psikoz, gerçeklik duygusunun kaybıyla karakterize edilen bir akıl hastalığıdır. Genel olarak, başlangıcı 20 yaşından önce ortaya çıkar ve diğerlerinin yanı sıra genetik, biyolojik, çevresel ve strese karşı artan hassasiyet gibi birçok faktörden kaynaklanabilir.

Psikotik bir kriz geçirmek ne anlama geliyor?

Psikotik bir kırılma sırasındaki en belirgin değişiklikler düşünce, algı, davranış ve duygular düzeyinde ortaya çıkar. Kendini gösterme şekli kişiden kişiye değişir ve zamanla da değişebilir.

Psikotik bir kırılmanın genellikle önceden bazı uyarı işaretleri taşıdığını bilmek çok önemlidir. Bunların birçoğu spesifik olmaması nedeniyle kafa karıştırıcı olabilse de, üyelerine psikoz teşhisi konmuş aileler bu konuda erken bir şeyler yapmak için hastalığın başlangıcına daha yakından bakabilir.

Psikotik bir kırılmayı tanımlamak için en yaygın semptomlar, pozitif ve negatif olarak sınıflandırılabilir. Öncekiler aşağıdaki gibidir:

• Düşünme biçimindeki değişiklikler: bir soru ile yanıtı arasında hiçbir bağlantı yoktur; kişinin kafası karışmış veya kaybolmuş görünüyor.
• Halüsinasyonlar: var olmayan bir şeyin algılanması anlamına gelir. En sık görülen şekli seslerin işitilmesidir.
• Sanrılar: Kişi, olmayan bir şeyin gerçek olduğunu algılar veya buna inanır. Örneğin birisinin kendisini kaçırmak için izlediğini düşünebilir.

Negatif belirtiler aşağıdaki gibidir:

• Uykudaki değişiklikler.
• Kişisel hijyenin ihmal edilmesi.
• İlgisizlik, motivasyon eksikliği.
• Gariplik hissi veya gerçeklikle kopukluk.
• İlgi kaybı ve daha önce zevk alınan şeylerden zevk alma kapasitesinde değişimler.
• Konsantre olma ve bir göreve başlama ve bitirme zorlukları.

Psikotik krizlerin nedenleri

Psikotik bir kırılmanın birden çok nedeni vardır. Ana olanlar arasında şizofreni, bipolar bozukluk ve diğer psikotik bozukluklar gibi önceki hastalıklarla bağlantılı olanları buluyoruz. Özellikle halüsinojenik maddeler söz konusu olduğunda, madde kötüye kullanımından da kaynaklanabilir.

Psikotik bir kırılmanın aşamaları

Semptomları tanımlayarak, genel olarak psikotik kırılma gelişiminin nasıl olduğunu da anlayabiliriz. Gerçeklik algısının geçici ama aniden değiştiğini anlamalıyız.

Kişinin kendisinin ve çevresinin farkındalığı etkilendiği için bu riskli bir durumdur. Bu anlamda davranış da öngörülemez hale gelir.

Evreler genellikle şu şekildedir:

• Prodromal aşama: Belirtileri, mutlaka bir salgını hesaba katmayan diğer durumlara benzer.
• Akut faz: Psikoza işaret eden belirtiler ortaya çıkar.
• Emisyon aşaması: Yavaş yavaş semptomlar kaybolur ve kişi iyileşmeye başlar.

Psikotik bir mola ile nasıl başa çıkılır?

Genel olarak, psikotik krizler genellikle çok uzun sürmez. Ancak, bir acil servisten yardım istemek en iyisidir.

Kişiyi dizginlemek genellikle zordur ve bunu yapmaya çalışmak da tehlikelidir. Örneğin, bazı durumlarda, acil durum personeli psikoz krizi geçiren kişiyi hareketsiz kılmak zorunda kalabilir. Bu, kendilerini veya başkalarını vurmalarını veya incitmelerini önlemek için alt ve üst uzuvlarına hareket etmeyi gerektirir.

Her zaman sakin kalmaya çalışmak ve tartışmaktan veya yüzleşmekten kaçınmak önemlidir. Durumu hafife almanız da önerilmez.

Öte yandan, etkilenen kişiye çevreleme ve destek sağlamak önemlidir. Birey olarak haklarına saygı duymak ve onların adına karar vermemek, yaşamları tehlikede olmadığı sürece zorunludur.

Tekrarlamalar üzerine bir not

İlaç tedavisi ve uygun bir psikolojik yaklaşımla, psikotik krizlerde bir miktar istikrar sağlamak mümkündür. Bununla birlikte, hastayı, aileyi ve onların destek ve bakım ağlarını nükslere hazırlamak da gereklidir.

Nüksler genellikle büyük bir duygusal ve psikolojik etkiye sahiptir, çünkü birçok insan onları genellikle “sıfıra dönüş” olarak görür. Zamanla ve gelişmeler kanıtlandıkça, yapacak bir şeyleri olması ve kendilerini yararlı hissetmeleri için onları faaliyetlerine yeniden entegre etmeleri tavsiye edilir.

Gruplara katılım da çok faydalı çalışıyor.

Psikotik salgınların görünüşünü beklendiği gibi “normalleştirmek” ve kişinin güveni üzerinde orantısız bir etki yaratmasını önlemek gerekir. Aynı zamanda koruyucu faktörlere (örneğin bir aktivite ve rutine sahip olmak, alkol tüketiminden kaçınmak ) öncelik vermek ve risk faktörlerine (sürekli stres, uykusuzluk) dikkat etmek önemlidir.

İyi niyetli de olsa kişiyi geçersiz kılan ve özerkliğini geliştirmesine engel olan aşırı korumacı davranışlardan kaçınılırken aile dinamiklerinde bir denge aranmalıdır. Aksi halde, bakımı üstlenenleri de bunaltır. Daha sonra, stres ve tükenmişliğin bir sonucu olarak, bu kişiler zamanında ve empatik bir yanıt verecek durumda olmazlar.