Tiroit Bezi İltihabı: Nedenleri ve Tedavisi

Yazan ve doğrulayan doktor Gilberto Adaulfo Sánchez Abreu.

Son Güncelleme: 16 Eylül, 2022

Tiroit bezi iltihaplanması tiroidit adıyla da bilinir. Troit beziyle ilgili sorunlar bizi hem fiziksel hem de psikolojik olarak etkilerler. Tiroit vücudumuzdaki en önemli salgı bezlerinden birisidir. Bedenimizin verimli bir şekilde çalışması için gerekli önemli hormonların bazılarını tiroit bezi salgılar.

Boynumuzda yer alan tiroit bezi, kalori yakış hızımızı, kalp ritmimizi, vücudumuzdaki diğer ritmik aktiviteleri ve en önemlisi de hücrelerimizin enerjiyi nasıl kullandığını belirler.

Hipertiroidizme neden olan ‘de quervain tiroiditi’ veya diğer adıyla subakut tiroidit dışındaki neredeyse tüm tiroidizm türlerinde, hipotiroidizm yani tiroid büyümesi belirtileri görülür. Hepsi de tiroid bezinin iltihaplanmasına sebep olur.

Tiroidit tedavisi ile ilgili genel bilgiler

Uygulanacak olan tiroidit tedavisi, hastalığınızın türüne göre belirlenir. Genel olarak tüm tedavilerde amaç iltihabı ortadan kaldırarak tiroidin normal çalışma ritmini geri kazanmasını sağlamaktır.

Alopatik ilaçlar, hipotiroidzm durumunda tiroid hormonları içerebilecekleri gibi, ağrı ve acı için ateş düşürücüler de içerebilirler (aspirin’den tutun ibuprofen, prednizon gibi ilaçlara kadar).

Çin tıbbında tiroidi tetikleyip tiroit fonksiyonlarını kontrol altına almada iyi sonuçlar veren ginseng, zencefil ve nane gibi bitkilere başvurulabiliyor.

Hipotiroidizm için, doğal tıpta tiroidin hormon üretmesine yardımcı olan hint ginsengi ve hint gül ağacı gibi bitkilerden yararlanılabiliyor. Menopoz durumunda ise maca turbu tercih edilebiliyor.

Tiroidit ve beslenme eksikliklerinde, tiroidin işlevselliği iyota dayalıdır. Avrupa’da genelde iyodize deniz tuzu kullanılır ancak Amerikan beslenme tarzında bu önemli besin göz ardı edilir. Gerekli dozda iyot tüketebilmeniz için, iyodize edilmiş deniz tuzu veya yosun gibi deniz yeşillikleri yemeniz tavsiye edilir.

Unutmayın, iyotu destekleyici ilaç olarak almaktansa yiyeceklerle doğal yoldan almak çok daha iyi olacaktır. Ancak doğal besinlerle yeteri miktarda alamadığınız zaman destekleyici ilaçlara başvurmak söz konusu olabilir.

Tiroidit türleri

Hashimoto tiroiditi

Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik birikme yüzünden olduğu düşünülür.

Vücudun kendi tiroidinin hücrelerine saldıran antikorlar ürettiği bir bağışıklık sistemi problemidir. Ardından tiroit bezi iltihaplanır ve yavaş yavaş hücreler yok olmaya başlar. Bu da tiroit hormonunun azalmasına ve hipotiroidizme neden olur.

Başlangıçta hipotiroidizm ile aynı belirtileri gösterir: Soğuğa karşı hassasiyet, kabızlık, sersemlik veya bitkinlik hissi, soluk ve kuru cilt, güçsüz ve kolay kırılan tırnaklar ve saçlar, sebepsiz yere kilo almak ve çok ağır ve sancılı adet kanamaları.

Hashimoto tiroiditinin tedavisi

Hastalığa doğrudan tedavi uygulamak yerine vücudun bu hastalıkla savaşmasına yardımcı olacak bir yaşam şekli benimsenmesi sağlanır.

1. Bağışıklık sistemimizin %70’i bağırsaklarımızda bulunur. Bağırsak floramız ne kadar sağlıklıysa, bağışıklık sistemi hipotiroiditine karşı o kadar güçlü olabiliriz. Bu nedenle bağırsak florasını güçlendiren probiyotikleri tüketmeliyiz. Bu sayede hipotiroiditin beslediği, bağışıklık sistemini daha da zayıflatan Candida mantarını da önleyebiliriz.

2. Bazı kişilerin 3 – 6 aylık bir süreçte buğday, çavdar ve arpa tüketmeyip, gluteni beslenme programlarından tamamen çıkartarak, otoantikor seviyelerini normal yüksekliğe getirdikleri kanıtlanmıştır.

3. Otoantikor seviyesi yüksekse, iyot tüketimine dikkat etmeli ve günde 1000 miligramdan daha fazla iyot tüketmemelisiniz.

4. D vitamini bağışıklık sistemini dengelemeye yardımcı olur: Güneş altında biraz vakit geçirmeniz iyi olacaktır.

5. Stres kortizol salınımını artırıp, thyroxine 5′-deiodinase isimli enzimi baskılayarak tiroit hormonlarının aktifleşmesini önler.

6. Aşırı yüklenilmiş karaciğer, hipoglisemi, insülin direnci gibi böbrek üstü bezlerinin kortizol salgılamasını artıran çeşitli hastalıklar vardır. Bu hastalıkların tedavi edilmesi çok önemlidir.

7. Bedeninizi böcek ilaçları, solventler, kimyasallar ve ağır metaller gibi toksik maddelerden arındırın.

8. Selenyum tiroide karşı çalışan antikor seviyesini azaltmaya yardımcı olur ve T4’ün (revers hormon)  T3’e (aktif hormon) dönüştürülmesini sağlar. Tiroidin çalışmasında önemli bir rol oynar, nodüllerden ve kanserden korur.

9. Eğer varsa demir, B12 vitamini ve folik asit eksikliklerini giderin. Ayrıca B2, B3, B6 ve A vitamini takviyesi alın.

10. Ayrıca kendinizi çok zorlamadan hafif veya orta zorlukta egzersiz yapıp, iyi uyumanız da önemlidir.

De quervain tiroiditi

Büyük ihtimalle viral kökenli olan bu hastalık boyunda ağrı ve birazdan bahsedeceğimiz hipertiroidizm belirtileri ile ortaya çıkar. 1-3 ay kadar sürer ve sonrasında normale döner. Ancak hastaların beşte birinde kalıcı hipertiroidizm ortaya çıkar.

Hipertiroidizm tiroid normalden daha fazla hormon ürettiğinde ve kandaki tiroid hormonu seviyeleri yükseldiğinde ortaya çıkar. Belirtileri şöyle sıralanabilir:

• Sıcağa tahammülsüzlük
• Yorgunluk, bitkinlik ve konsantrasyon eksikliği
• İştah artması
• Kilo kaybı
• Bağırsakların sürekli çalışması ve ishal
• Huzursuzluk, endişe ve gerginlik
• Aşırı terleme
• Guatr (Tiroid bezinin gözle görülür biçimde şişmesi)

Yeşil çay ve melisa ile hazırlayacağınız bir içecek, bu belirtiler ile baş etmenize yardımcı olacaktır. Günde iki defa içebilirsiniz. Antioksidan özelliği sayesinde tiroidin aşırı çalışmasını engellemeye yardımcı olur.

Postpartum tiroiditi

Bazı kadınlarda doğumdan sonra vücutta kalan antikorlar tiroide saldırabilir. Bu doğumdan sonraki 4 – 6 ay boyunca devam edebilir. Hem hipotiroidizme hem hipertiroidizme neden olabilir.

Sessiz tiroidit

Yukarıda bahsettiğimiz türe benzer, ancak iki farklı tipte görülebilir ve nedeni belirsizdir.

İlaçlar veya uyuşturucu maddeler nedeniyle ortaya çıkan tiroidit

Lityum, amiodoron, interferons ve sitokinler gibi maddeler içeren çeşitli ilaçların yan etkisidir. Hem hipotiroidizme hem de hipertiroidizme neden olurlar ve ilaçların alımı kesildiğinde geçerler.

Radyasyon kaynaklı tiroidit

Çeşitli kanser türleri için radyoterapi alan hastalarda görülebilir. Radyoaktif iyot ile yapılan tedavi nedeniyle de ortaya çıkabilir. Hipertiroidizm belirtileri görülür.

Akut veya bulaşıcı tiroidit

Bakteriler veya diğer bulaşıcı mikroorganizmalar neden olur. Belirtileri değişkendir. Ağrılı ve acılı olabilir. Hiçbir ağrı ve acı hissedilmeyebilir. Genelde kişi enfeksiyondan dolayı hasta hisseder. Enfeksiyonun tedavi edilmesiyle birlikte belirtiler (ve genelde hipotiroidit de) geçer.

Akupunktur ve tiroidit

Norveç gibi ülkelerde hastanelerde de tedavi olarak uygulanmaya başlanan Asya kökenli akupunktur tedavisi sayesinde, tiroit sorunları tedavi edilebiliyor.

Temel olarak, akupunktur metabolizmayı düzenleyip dengelemeye yarıyor. Bu da tiroid bezini düzgün çalışmak zorunda bırakıyor.

Vücudumuzdaki çeşitli noktalara akupunktur uygulandığında rahatlatıcı bir etki ortaya çıkıyor. Bu etki beynimize yansıyıp onun çalışmasını ve hormon üretimini tetikliyor.

Ayrıca tiroidit belirtilerini tedavi etmek için doğrudan akupunktur  da uygulanabiliyor.

Görsel: Akupunktur-Barcelona/Flickr.com