Yapay Kalpler Donör Bulamayan Hastalara Yardımcı Oluyor

OHSU'dan bir grup bilim adamı, yakın gelecekte kalp nakillerinde kullanılabilecek yeni bir yapay kalp geliştirmeyi başardı.

Multidisipliner bir grup araştırmacı, kalp nakline alternatif olabilecek yapay kalpler geliştiriyor. Peki bunlar neyden yapılır? Nasıl çalışır? Bu yazımızda bu soruları cevaplamaya çalışacağız.

Yapay Kalpler: Kalp Nakli

Kalp nakli, artık düzgün çalışmayan, zayıflayan bir kalbin, bir donörden alınan sağlıklı bir kalp ile değiştirildiği cerrahi operasyonlardır. Bunlar, çeşitli riskleri olan kompleks operasyonlardır.

Bu riskler donör eksikliği ile de birleştiğinde, kalp naklini son çare olarak kullanılan bir müdahale haline getirmektedir. Ayrıca, kalp nakli ilaç almak veya daha hafif ameliyatlar gibi başka türlü bir tedaviye cevap vermeyen ciddi kalp sorunlarına sahip olan kişiler içindir. 

Bununla birlikte kalp hastalıkları insanlarda çok yaygındır ve pek çok ülkede ölüme sebep olmaktadır. Son çare olarak kalp naklinin gerektiği birçok durum vardır. Aşağıdaki durumlar bunlardan bazılarıdır:

• Koroner rahatsızlıklar
• Ventriküler aritmi
• Doğuştan kalp kusurları
• Kalp kapak hastalıkları
• Kalp kaslarının zayıflaması

Bütün bu rahatsızlıklar kalbin zayıflamasına sebep olur ve bu da kalp yetmezliğine neden olabilir. Bu rahatsızlıkta kalp kan pompalamaya devam etmektedir fakat o kadar zayıf bir şekilde pompalamaktadır ki bu, kanı bütün vücuda dağıtmaya yetmez.

Kalp Nakli için Akılda Tutulması Gereken Faktörler

Nakil için organ eksikliği sebebi ile, uzmanlar mükemmel adayı seçebilmek için çok titiz çalışırlar. Bu sebepten ötürü, doktorların ideal donörü seçmek için dikkate aldığı pek çok faktör vardır.

Yaşlılık, alkolizm gibi diğer hastalıkların varlığı ve tütün bağımlılığı gibi durumlar, etkilenen kişinin kalp nakli yaptırmasını engelleyebilir. Bu vakaların çoğunda hasta, herhangi bir tedavi seçeneğinden mahrum kalır.

Yapay Kalp Kapakçıkları

Kalp nakli yaptıramayan kişiler için ventriküler yardımcı cihazların geliştirilmesi mükemmel bir seçenektir. Ventriküler yardımcı cihazlar (VYC) göğüse yerleştirilen, kalbe bağlı olan mekanik pompalardır. Bunlar, kalbin doğru ve daha güçlü bir şekilde pompalamasına yardımcı olan elektrik uyarılar vermektedir. Fakat bu tip tedavi normalde geçici bir seçenektir. Bu, genelde hasta kalp naklini beklerken uygulanan geçici bir tedbirdir.

Yapay Kalpler

Üstte bahsettiğimiz, donörden kalp alınması mümkün olmayan durumlarda, yapay kalbin hasar görmüş kalbin yerine geçme fikri çok büyük bir umut kaynağıdır.

Bu bağlamda, Oregon Sağlık ve Bilim Üniversitesi (OHSU) tarafından yapılan araştırmalar, parlak bir geleceğin aslında göründüğünden daha yakın olduğunu gösteriyor.

Bir süre önce OHSU yapay kalp kapağı geliştiren ilk yerdi. Şimdi ise, çeşitli alanlardan bilim insanlarından oluşan bir takım oluşturarak, kalp nakil alanını araştırıyorlar.

Mühendisler, doktorlar ve araştırmacılardan oluşan araştırma ekibi, umut verici sonuçlar elde etmiş gibi görünen, tamamen yapay bir protez kalp geliştirmeyi başardı.

Yapay Kalpler Neyden Yapılır?

Protezin iki adet yapay titanyum ventrikülü olacaktır. Bu ventriküllerin kanın vücuda doğru akmasını sağlayan bir mekanizması vardır. “Kalbin” bir kumandası ve bataryası olacaktır. Hasta bu kumandayı cebinde taşıyacaktır fakat gelecekte doktorların cildin altına monteleyebileceği bir versiyonu da yapılabilir.

Protezin basit tasarımı en büyük avantajıdır. Parça sayısının az olması ve valf bulunmaması nedeniyle, kırılabilecek veya arızalanabilecek daha az parça vardır.

Şu anda grup iki adet prototipe sahiptir. İlki, inekler gibi büyük hayvanlarda nakil içindir. Diğeri ise koyunlar gibi daha küçük hayvanlardaki kalp nakli içindir. İkinci seçenek insanlar için daha uygun olacaktır.

Nakillere iyi yanıt veren hayvanlarda çeşitli klinik denemeler yapmışlardır. Bu umut verici sonuçlar araştırmayı ileriye götürmüştür. Bu şekilde, kısa zaman içinde bu yapay kalpleri de insanlar için kullanabileceğiz gibi görünüyor.

Güncelleme: OHSU’daki kalp nakli programı, askıya alındığında 30 yıldır devam ediyordu. Bilimsel Nakil Kayıtlarında (Scientific Registry of Transplant) yer alan bilgilere göre 2015-2016 yılları arasında 30 adet kalp nakli yapabildiler. Ekip, 2019 yazında programı yeniden etkinleştirme olasılığını duyurdu.