Deri Döküntüsü Türleri ve Nedenleri

Pek çok deri döküntüsü türü vardır. Genetik, enfeksiyon, alerji ve çevresel faktörler gibi pek çok farklı nedenle ortaya çıkarlar. Tahmin edebileceğiniz gibi tedavi büyük ölçüde durumun sebebine bağlıdır. 

Deri döküntüsü türleri çok çeşitlidir. “Efloresans” olarak da bilinir. Bu, doktorların, herhangi bir derisel lezyon için kullandıkları bir terimdir. Bir başka deyişle, vücudun herhangi bir yerindeki derinin rengini, görünümünü, şeklini veya dokusunu etkileyen epidermis (dış deri) bir değişiklik anlamına gelir.

Epidemiyolojik çalışmalar, deri döküntülerine veya atopik dermatite neden olan bir hastalığın yaygınlığının yüksek gelirli ülkelerdeki çocuklarda yaklaşık % 15-30 civarında olduğunu göstermektedir. Bu, deriyle ilgili durumların artmakta olduğu anlamına gelir.

Deri, tükürük, gözyaşı ve sümükle birlikte bizi yabancı patojenlerden koruyan ilk bariyerdir. Bu nedenle, ona zarar veren süreçleri dikkate almanız gerekir. Bugünkü yazımızda deri döküntüsü türleri ve nedenleri hakkında faydalı bilgiler vereceğiz.

Deri döküntüsü türleri

Deri döküntüsü terimi, pek çok durumu kapsar. Mayo Clinic’e göre en yaygın deri döküntüsü türleri aşağıdakilerdir:

• Atopik dermatit, deride kızarıklığa ve kaşıntıya neden olan kalıcı bir durumdur. Çaresi yoktur. Ancak tedaviler, kaşıntının ve yeni döküntülerin ortaya çıkışını azaltabilir.
• Kontakdermatit, kişinin sisteminin tolere edemediği maddelerle doğrudan temas etmesi sonucu oluşan döküntü türüdür. Tahriş (genellikle) veya alerji olarak kendini gösterebilir.
• İsilik (miliaria) terin cilt kanallarında birikmesi nedeniyle ortaya çıkar ve genellikle son derece sıcak bir iklimde görülür. Kaşıntılı kabarcıklar şeklinde kendini gösterir.
• Intertrigo, obez kişilerde yaygındır. Deri kıvrımlarının birbirine sürtünmesinden ve bakteri ve ter birikiminden kaynaklanır.
• Sedef hastalığı, otoimmün kökenli enflamatuvar bir deri hastalığıdır. Pullu lezyonlara yol açar.

Bunlar deri döküntüsü türlerinin bazı örnekleridir ancak bunlardan çok daha fazlası vardır: Ringworm (mantar hastalığı), rosacea (gül hastalığı) ve herpes zosterin neden olduğu zona. Doktorlar hala bu durumların nedenlerini bilmiyorlar.

Başlıca sebepleri

ABD Ulusal Tıp Kütüphanesine göre, basit deri döküntüleri (özellikle kontakt dermatit) cilde zarar veren şeylere – kimyasallar, kozmetik, boyalar, ve bazı toksik bitkiler – dokunulması nedeniyle ortaya çıkar.

Benzer şekilde, döküntülerin diğer türleri, viral, mantar veya bakteriyel intra-epidermal invazyon nedeniyle oluşur. Bunun bir örneği çocuklarda Streptococcus pyogenes bakterisi nedeniyle oluşan impetigodur.

Ayrıca ringworm veya dermatofitler gibi mikroorganizmalardan da kaynaklanabilir. Bunlar derinin üzerine mantar kolonileri olarak yerleşirler ve keratin ile beslenerek cilt düzeyinde hasara neden olurlar. Ayrıca pek çok deri döküntüsü alerjilerden kaynaklanır.

Çeşitli deri döküntüsü türleri için bakım prensipleri

Tedavi elbette büyük ölçüde deri döküntüsünün neden kaynaklandığına bağlıdır. Ringworm için mantar karşıtı ilaçlar, zona için aşılar ve antiviraller ve impetigo için antibiyotik merhemler gerekir. İşgalci patojenin doğası her durumda izlenecek protokolü belirleyecektir. Bu nedenle kendi kendine ilaç almak söz konusu bile olamaz.

Ayrıca atopik dermatit veya sedef hastalığı gibi kronik hastalıklar için hiçbir tedavi yoktur. Bu durumlarda, Amerikan Astım ve İmmünoloji Akademisi aşağıdaki önerileri verir:

• Cildi aşırı ovalamamaya çalışın
• Rahat giysiler giyin
• Kaşıntıyı gidermek için kremler, solüsyonlar ve losyonlar (bir dermatolog tarafından reçete edilmiş) kullanın
• Deri döküntüsünü mümkün olduğunca havalandırın
• Sabundan kaçınmaya çalışın ve yerine nötr pH jellerini deneyin

Genel olarak 1% oranında hidrokortizon içeren krem kızarıklığı, şişliği ve ağrıyı etkili bir şekilde iyileştirir. Bu ilaç ailesi genellikle reçete olmadan kullanılabilir.

Ne zaman doktora gidilmeli?

Deri döküntülerinin bazı türleri belirli bir tedaviye gerek kalmadan kendi kendine yok olur. Ancak eklem ağrısı, nefes almada zorluk, yüzde şişkinlik, aşırı hassas ve ağrılı alanlar ya da kızarıklık çizgileri gibi başka semptomlar varsa doktora danışın.

Yukarıda da belirttiğimiz gibi birçok deri döküntüsü dermatit gibi büyük bir sorun teşkil etmeyen kronik bozukluklardan kaynaklanır. Ne yazık ki çözüm, tetikleyicinin viral, mantar veya bakteriyel olduğu durumlarda kadar basit değildir ve acil tedavi gerektirir.

Döküntülerle ilgili hatırlanması gerekenler

Deri döküntüsünün nedeni genetik durum, enfeksiyonlar, çevre koşulları, alerji ve diğer birçok faktör olabilir. Hatta birkaç faktörün bir araya gelmesi de deri döküntülerine yol açabilir.

Genel olarak herhangi bir sorunuz veya endişeniz varsa bir doktora danışmak iyi bir fikirdir. Unutmayın bu durumun altında yatan birçok sebep vardır. Bu yüzden kesinlikle kendi kendinizi tedavi etmeye kalkışmayın.

Yalnızca bir profesyonel deri döküntünüzü değerlendirebilir ve sizin özel durumunuza göre hangi tedavi seçeneklerinin uygun olacağını belirleyebilir. Ayrıca herhangi bir komplikasyonu önlemek için yapabileceğiniz diğer şeyler hakkında da size bilgi verebilir.