Çinko: İnsan Vücudundaki Rolü
Çinkonun vücudunuzdaki rolünün farkında mısınız? Bu mineral gereklidir ve sağlığınız için çok önemlidir, ve beslenme düzeninize yeterince çinko eklemelisiniz.
Bu mineral 300’den fazla enzimde spesifik bir role sahiptir çünkü insan vücudundaki tüm biyokimyasal reaksiyonlara katılım gösterir. Bundan dolayı çinko değerlerinin büyümeniz, gelişmeniz, nörolojik davranışlarınız ve bağışıklık sisteminiz üzerinde direkt bir etkisi bulunmaktadır.
Bu konuda da bilgi alın: Çinko Değeri Yüksek Yedi Gıda ve Faydaları
İnsan Vücudunda Çinkonun Nasıl Bir Rolü Vardır?
Çinko, bakır ve selenyum yaşamın gelişimi için gerekli olan süreçlere dahildir. Hatta, bu element vücudun tüm organlarında, dokularında, sıvılarında ve salgılarında bulunmaktadır.
Katalitik işlevi kimyasal reaksiyonların hızını arttırır ve yapısal ve düzenleyici rolleri yerine getirir. El Zinc: Oligoelemento Esencial’a göre bu mineral nöral iletişim üzerinde modüle edici bir etkiye sahiptir.
Ayrıca hücre zarlarının bütünlüğünü ve dokuların dengesini de korur. Özellikle, yeni osteoblast oluşumuna yardımcı olan kemik matriksinin bir bileşenidir.
Bu mineral antioksidan ve anti-enflamatuvar özelliklere sahiptir ve hücre hasarını engeller. Ayrıca, bağışıklık hücrelerinin aktivasyonuna, büyümesine ve işleyişine müdahale ettiği için farklı bağışıklık aracılarında da düzenleyici bir ajandır. Bu nedenle de yaraların iyileşmesini destekler.
Buna ek olarak kardiyovasküler sistemdeki kan basıncını da düzenler. Bu sebepten dolayı kardiyorespiratuvar işlevi etkiler ve sağlıklı insanlar ve sporcularda da gücü arttırır. Çinko takviyesi de tüm bu durumlarda idmanlar üzerinde olumlu etkilere sahiptir.
Çinko ayrıca tat alma duyunuzu da güçlendirir ve bu da iştahınızı arttırır. Çinko takviyeleri almak kilo alımını da teşvik eder ve anksiyete ve depresyon semptomlarını iyileştirir. Bunlar yeterli değilmiş gibi, anoreksiya nervozadan muzdarip olan hastaların iyileşmesine de yardımcı olur.
Ne Kadar Çinkoya İhtiyacınız var?
Genel olarak, vücudumuzda bulunan çinkonun %83’ü kasları ve kemikleri oluşturan hücrelerde bulunur. Besinsel eksiklikleri telafi etmenin herhangi bir yolu yoktur çünkü bu besini depolamak için özel bir yer bulunmaz.
Hatta, çeşitli çalışmalara göre bir kişinin ihtiyaç duyduğu günlük çinko miktarı kişinin yaşına bağlıdır. Bu değer, yetişkinler söz konusu olduğunda, sırasıyla kadın ve erkekler için günde 8 ila 11 miligram arasındadır. Aynı şekilde, günlük ihtiyaçların 13 miligrama çıktığı hamilelik ve emzirme dönemi gibi aşamalar da bulunmaktadır.
Bunlara ek olarak, bu mineralin bebek sütü formüllerinde daha düşük bir biyoyararlanımı olduğu için biberon ile beslenen bebekler daha yüksek bir gereksinime sahiptir.
Besinsel Çinko Kaynakları
Neyse ki bu besin farklı yiyeceklerde yaygın olarak bulunur, ancak içeriği diğer elementlerde de olduğu gibi değişiklik gösterir. Başlıca besinsel çinko kaynakları şunlardır:
- Özellikle de kabuklu deniz hayvanları (istiridye ve kabuklular) olmak üzere deniz kökenli ürünler
- Özellikle de sığır, domuz, kümes hayvanları ve balıkların organları ve kasları olmak üzere etler
- Süt ürünleri ve yumurta
- Tam tahıllar, baklagiller, kabuklu yemişler ve tohumlar gibi bitki bazlı yiyecekler
Bu mineral proteinlere ve nükleik asitlere bağlıdır, bundan dolayı biyoyararlanımı da buna koşullu olacaktır. Bundan dolayı, bitkilerden elde edilen çinko daha az emilir, bunun nedeni çinkonun bağırsak emilimini engelleyen çözünmez kompleksler oluşturan bir madde olan fitik asidin varlığıdır.
Bu konuda da bilgi edinin: Çinkonun Özellikleri ve Yararları
Yeterince Çinko Almazsanız Ne Olur?
Bu besin maddesinin pek çok gıdada mevcut olması dolayısıyla çinko eksikliği nadirdir. Ancak, bu, bunun olamayacağı anlamına da gelmez. Hatta, Ulusal Sağlık Enstitüsünün verilerine göre bu mineralin eksikliği müdahale ettiği tüm reaksiyonlarda değişikliklere neden olur. Bundan dolayı da şunları etkileyebilir:
- Bebeklerin ve çocukların gelişme hızı
- Ergenlerde uygun cinsel gelişim ve bunun gecikmesi, ayrıca erkek iktidarsızlığına neden olmak
- Saç dökülmesi ve göz ve cilt yaralanmaları
- İştah kaybı ve ishal ile kilo kaybına neden olmak
- Tat duyusu ve konsantrasyon seviyeleri
- Bağışıklık fonksiyonu
Çinkonun Rolü Söz Konusu Olduğunda Akılda Tutulması Gerekenler
Görebileceğiniz üzere bu mineralin vücutta çeşitli etkileri bulunmaktadır ve alımı yaşamın her aşamasında yeterli olmalıdır. Bundan dolayı bir beslenme uzmanına danışmalısınız, ki size günlük ihtiyaçlarınızı karşılamanız konusunda yardımcı olabilsinler.
Son olarak, çinko seviyelerine bağlı olan süreçler çok fazladır ve tat alma duyunuzu geliştirmekten bağışıklık sisteminizin aktivitesine kadar çeşitlilik gösterirler. Günlük ihtiyaçlarınızı karşılamak için dengeli bir beslenme düzeni yeterli olmalıdır.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- López de Romaña, D., Castillo, C., & Diazgranados, D. (2010). El zinc en la salud humana-1. Revista chilena de nutrición, 37(2), 234-239.
- Rubio, C., González Weller, D., Martín-Izquierdo, R. E., Revert, C., Rodríguez, I., & Hardisson, A. (2007). El zinc: oligoelemento esencial. Nutrición Hospitalaria, 22(1), 101-107.
- Datos sobre el zinc. National Institute of Heatlh. Disponible en https://ods.od.nih.gov/pdf/factsheets/Zinc-DatosEnEspanol.pdf
- Torres Acosta, R., & Bahr Valcarcel, P. (2004). El zinc: la chispa de la vida. Revista cubana de pediatría, 76(4), 0-0.
- de Burguera, Oscar Alarcón Marcela, et al. “Valoración de niveles séricos y óseos de calcio, cobre, estroncio, hierro, magnesio y zinc en pacientes con osteoporosis.” Vitae: Academia Biomédica Digital 23 (2005): 5.
- Llavero-Valero, M., and M. Currás Freixes. “Protocolo diagnóstico y terapéutico de las alteraciones del magnesio y el zinc.” Medicine-Programa de Formación Médica Continuada Acreditado 13.14 (2020): 816-818.
- Jiménez, Rafael, Mayder Martínez, and Ronoel Peñalver. “Efecto del zinc sobre el crecimiento y desarrollo del niño con bajo peso al nacer.” Colomb Med 38.1 (2007): 6-13.
- King, Janet C., David M. Shames, and Leslie R. Woodhouse. “Zinc homeostasis in humans.” The Journal of nutrition 130.5 (2000): 1360S-1366S.
