Deri Döküntüsü: Ona Yol Açan 10 Sebep ve Türleri

Farklı deri döküntüsü türleri deride enflamasyona ve iritasyona yol açar. Ancak her birinin klinik göstergeleri arasında bazı farklar vardır. Daha fazlasını öğrenmek için yazımızı okuyun! 

Pek çok farklı deri döküntüsü türü vardır. Ancak hepsi enflamasyona ve iritasyona  neden olur. Bazıları bulaşıcı değildir ancak tüm türleri, bu sorunla karşılaşan kişilerde utanç veya rahatsızlık gibi duygulara neden olabilir.

Hem farklı şekillerde kendilerini gösterirler hem de çeşitli nedenleri vardır. Bu yüzden farklı belirti ve semptomlarla gelişirler ve farklı tedaviler gerektirirler.

Peki, aralarında nasıl ayrım yapabilirsiniz? Aşağıda size onların başlıca özelliklerinden bahsedeceğiz.

Başlıca deri döküntüsü türleri

Isı, enfeksiyonlar, alerjenler, ilaçlar ve bağışıklık sistemi bozuklukları da dahil olmak üzere birçok farklı faktör deri döküntülerine neden olabilir. Bu yüzden uygun tanıyı ve tedaviyi almak için bir uzmana danışmalısınız.

Tıp uzmanı, sizi muayene ettikten sonra ilaçlı şampuanlar, kremler, merhemler veya semptomlarınızı kontrol etmek için diğer ürün türlerini kullanmanızı söyleyebilir.

Peki, deri döküntüsünün en yaygın türleri nelerdir?

1. Atopik dermatit

İlk olarak, en yaygın deri döküntüsü türlerinden biri atopik dermatittir. Bu durum, gelip giden aralıklı alevlenmelerle kendini gösterir.

Genellikle yoğun kaşıntıya ve kızarıklığa neden olur. Hatta içinde bulunduğu evreye göre, kırmızı plaklara, işaretli deri kıvrımlarına ve soyulmaya neden olabilir.

Ne yazık ki, uzmanlar hala bu cilt durumuna yol açan şeylerin neler olduğunu bilmiyorlar. Ancak ‘International Journal of Health Sciences’da yayınlanan bir çalışmada, mevsimsel alerji aile öyküsü ile genetik yatkınlık veya astımı olan kişilerde daha yaygın olduğu belirtiliyor. Ayrıca çevresel ve besinsel faktörler de rol oynuyor.

2. Deri döküntüsü türleri: Psoriasis (Sedef hastalığı)

Sedef hastalığı, güçlü bir genetik yatkınlık ve otoimmün patojenik özellikleri olan kronik enflamatuvar deri hastalığıdır. ‘International Journal of Molecular Sciences’ tarafından yapılan çalışmalara göre, global yaygınlık oranı yaklaşık yüzde 2’dir. Ancak bölgeye göre değişir.

Genelde sedef hastalığının dermatolojik belirtileri çeşitlidir. Kaşıntılı, eritematöz ve pullarla kaplı sınırlanmış plaklara neden olabilir. Plaklar birleşebilir ve cildin geniş alanlarını kaplayabilir.

Genellikle, aşağıdaki alanları etkiler:

• Gövde
• Kafa derisi
• Kolların ve bacakların ekstansör (kas) yüzeyleri

3. Kontakt dermatit

Alerjenlerle doğrudan temas etmek, alerjik kontakt dermatite neden olur. Genellikle yalnızca alerjen ile temas eden bölge etkilenir. Parfüm, kostüm, takı, saç boyaları ve kozmetik ürünleri yaygın alerjenlerden bazılarıdır.

Genellikle aşağıdakiler en yaygın belirtilerdir:

• Deri döküntüsü
• Şişme ve kaşıntı
• Sıvı deşarjı, kabarcıklar ve kabuklar

4. Tinea versikolor

Tinea versicolor, ‘malassezia spp’ denilen bir lipofilik mantarın yol açtığı bir deri pigmentasyon bozukluğudur. Biraz pullu ve rengi değişiklik gösteren iyi tanımlanmış deri lezyonları ile karakterize yüzeysel bir mikozdur.

Brezilya Dermatoloji Derneği tarafından yapılan çalışmalarda, çoğunluğu kadın olan ergenlik çağındaki gençlerde daha yüksek bir yaygınlık olduğu sonucuna varılmıştır. Hipokromik deri lezyonları en yaygın görülen ve vücudun üst kısmında hakim olan lezyonlardır.

5. Deri döküntüsü türleri: Seboreik dermatit

Seboreik dermatit, en yaygın deri döküntüsü türlerinden biridir. En yüzeydeki deri tabakalarının iltihabından kaynaklanır. Genellikle birçok yağ beziyle bölgeleri etkiler.

Uzmanlar bu duruma neyin yol açtığını bilmiyorlar. Ancak bir P&T yayınında bunun Malassezia mantarının varlığıyla ilişkili olabileceği belirtiliyor. Obezite, ekstrem iklim koşulları, nörolojik bozukluklar ve stres risk faktörleridir.

Genelde neden olduğu belirtilerden bazıları şunlardır:

• Kırmızı cilt
• Ayrıca yüzde, kafa derisinde veya vücudun diğer kısımlarında sarı kabukları veya pullar
• Kaşıntı ve dirençli kepek

Herpes zoster (Zona hastalığı)

“Zona hastalığı” olarak da bilinir. Bu viral hastalık, daha önce geçirilmiş su çiçeği enfeksiyonundan sonra duyusal sinir gangliyonunda saklı kalan varisella-zoster virüsünün reaktivasyonuna neden olur.

Virüs, deride lokal iltihaba ve kabarcıklara neden olur. Bu durumun neden olduğu ağrı, virüsten etkilenen sinirlerin enflamasyonundan kaynaklanır.

Genel olarak zona hastalığının tetikleyicilerinden bazıları şunlardır:

• Öncelikle stres.
• İmmünsupresif ilaçların kullanımı.
• Ayrıca akut veya kronik hastalıklar.
• Kötü huylu bir tümörün varlığı.
• Virüse maruz kalma.
• Son olarak herpes zoster.

7. Deri döküntüsü türleri: Dermatofitozis

Dermatofitozis “mantar hastalığı” olarak da bilinir. Bu enfeksiyona cildi ve tırnakları etkileyebilen mantarlar neden olur. Soyulma, kaşıntı ve deri döküntüleri mantar hastalığının işaretleri ve belirtileri arasındadır.

Genellikle, aşağıdaki alanları etkiler:

• Kafa derisi
• Ayaklar
• Kasık
• Sakal bölgesi

Ancak dermatofitlerin farklı türleri farklı koşullara neden olur. Bu nedenle hasarın bulunduğu yer, buna yol açan mantarın sınıflandırmasını ve türünü belirler.

8. Rosacea (Gül hastalığı)

Rosacea, en görünür cilt bölgelerinden biri olan yüzü daha sık etkileyen bir kronik enflamatuvar deri hastalığıdır. Kızarıklığa, sivilcelere, püstüllere ve genişlemiş kan damarlarına neden olur.

Genellikle gözleri etkiler. Ayrıca bazı insanlarda, rinofima olarak bilinen kırmızı, genişlemiş buruna neden olabilir. Dermatoloji Raporları (Dermatology Reports) tarafından yapılan bir incelemede hastaların yüzde 15-40’ında aile öyküsü olduğu sonucuna varılmıştır.

9. Pitriazis rosea

Pitriazis rosea, kendi kendine çözülen akut papuloskuamöz bir hastalıktır. Önce haberci bir yamaya neden olur. Daha sonra onu karakteristik “noel ağacı” dağılımı ile gövde ve ona yakın uzuvlar üzerinde pullu oval şekilli yamalar takip eder.

Kesin nedeni bilinmemektedir. Ancak öncesinde görülen üst solunum yolu enfeksiyonları, streptokokusun rol oynadığını düşündürmektedir. Her iki cinsi de etkiler. Görülüş sıklığı yaklaşık yüzde 0.5-2 arasındadır. Haberci yamanın ortaya çıkmasından sonra, deri döküntüsü genellikle altı ile sekiz hafta arası sürer.

10. Scabies (Uyuz hastalığı)

Son olarak, uyuz hastalığı, akar ‘Sarcoptes scabiei’nin neden olduğu bir deri enfeksiyonudur. Yoğun kaşıntı (ağırlıklı olarak geceleri), küçük oyuklar (parazit tarafından yapılan) ve sekonder deri lezyonları ile karakterize bir deri döküntüsüne neden olur.

İletimi akarın 2 – 5 gün arasında canlı kaldığı dönemde doğrudan temasla gerçekleşir. Akarların başka bir konakta yayılabilmesi için cilt cilde on dakika temas edilmesi gerekir.

Bu durum 2009 yılında Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından ihmal edilmiş bir cilt hastalığı olarak ilan edilmiştir ve gelişmekte olan birçok ülkede önemli bir sağlık sorunudur.

Deri döküntüsü sorununuz varsa ne yapmalısınız?

Genel olarak her bir deri döküntüsü türüne özel bir tedavi vardır. Bu nedenle bu belirtilerden herhangi birinden muzdaripseniz, bir dermatoloğa görünmeniz en iyisidir. Orada klinik tablonuza göre tedavi seçeneklerinizi keşfetmenize yardımcı olacaklardır.

Buna karşılık doktorunuz, size, rahatsızlığı kontrol altında tutmak için ne yapmanız gerektiğini söyleyecektir. Bazı durumlarda topikal ürünlerin kullanımı yeterli olacaktır. Ancak bazen hastaların ilaca ve diğer müdahalelere başvurmaları gerekebilir.