Fibromiyalji Bozukluğu İle İlgili Bilmeniz Gerekenler

Fibromiyalji, kronik ve genel olarak ağrıya karşı aşırı hassasiyetle kendini belli eden bir rahatsızlıktır.

Fibromiyalji bozukluğu, herhangi bir organik sebep olmaksızın vücudun belirli bölgelerinde ağrıya karşı aşırı duyarlılıkla kendisini belli eden kronik bir kas-iskelet sistemi rahatsızlığıdır. Kas ağrısı, aşırı yorgunluk, uyku bozuklukları ve ruh hali değişikliklerini de içeren çok çeşitli belirtiler gösterebilir.

Fibromiyalji bozukluğu, 90’lı yıllarda bir rahatsızlık olarak kabul edilmiştir. O zamandan beri, bunun bedensel bir rahatsızlık olduğunu düşünenler olmuştur. Diğer bir deyişle, hastalar fiziksel nedenleri olmayan belirtilerden şikayetçi olabilirler.

En son yapılan çalışmalar bu rahatsızlığın nörolojik olduğuna işaret etmektedir. Daha detaylı belirtmek gerekirse, bu rahatsızlık merkezi sinir sistemi dengesizliklerinden kaynaklanmaktadır.

Fibromiyalji kimleri etkiler?

Fibromiyalji bozukluğu, nüfusun % 2-5’inde görülmektedir. İtalya, Almanya, Portekiz ve İspanya gibi ülkelerde daha yaygın ortaya çıkmaktadır. Bu rahatsızlıkta en büyük risk altındaki grup, çoğunlukla kadınlardır. Hatta, kadınlar, erkeklerden 10 kat daha fazla etkilenmektedir. Yüksek riskli gruplar arasında aşağıdakiler bulunmaktadır:

• Romatizmal eklem ihtilabı hastaları.
• Bağışıklık sistemi rahatsızlıkları olan hastalar.
• 20-50 yaş grubundaki insanlar.

Ana Etken

Fibromiyalji rahatsızlığının merkezi sinir sistemindeki değişikliklerle ilişkili olduğu düşünülmektedir. Bununla birlikte, rahatsızlığa neden olan mekanizmanın tümü bilinmemektedir. Ayrıca nöro-hormonal değişiklikler, genetik faktörler, diyet veya stres de olası sebepler arasındadır.

Ana etken, merkezi sinir sistemindeki aşırı aktif ve aşırı duyarlı nosiseptif yollardır. Başka bir deyişle, merkezi hassasiyettir. Ve, hassasiyet genellikle tekrarlayan, ağrılı uyarılma ile sonuçlanır. Maalesef bu da daha fazla acıya yol açabilir.

Belirtiler

• Baş ağrısı.
• Depresyon.
• Allodinili.
• Kaslarda sertlik.
• Uyku bozuklukları.
• Hiperaliezi.
• Paroksismal hareketler.
• Yorgunluk ve aşırı bitkinlik.
• Dokunmaya karşı duyarlılıkta artış.
• Spesifik olmayan, gergin kas-iskelet sistemi.
• İşitme (kulak çınlaması) ve görme değişiklikleri (fosfin).

İlişkili Hastalıklar

Bu rahatsızlık, romatizmal hastalığı olanlarda daha sık görülür. Örneğin, romatizmal artrit veya ankilozan spondilit bu hastalıklardandır. Ayrıca, sistemik lupus eritematozus gibi bağışıklık sistemi hastalıklarıyla da bağlantılıdır. Buna ek olarak, fibromiyalji çölyak hastalığı veya gluten intoleransı için risk faktörü oluşturur.

İlişkili Bozukluklar

Bu rahatsızlıktan şikayetçi hastaların çoğu uyku güçlüğü de çekmektedir. Veya, diğer belirtileri de kötüleştiren huzursuz ve dinlendirmeyen uykulardan şikayetçilerdir. Ayrıca, bu hastalar gündüz uyuşukluk haline ve ağrılı gece kramplarına da eğilimlidirler.

Aynı zamanda ruh hali değişiklikleri, depresyon ve anksiyete krizleri de fibromiyaljinin sonuçlarından bazıları olabilir.

Teşhis ve Tanı Kriterleri

Fibromyalji bozukluğunun saptanması için somut veya kesin bir tanı kriteri yoktur. Normalde, teşhis, bir eleme sürecinin sonunda konulur. Diğer bir deyişle, teşhisi koyabilmek için, mümkün olan diğer tüm bozukluk ihtimalleri bir hekim tarafından elenmelidir.

Fibromyalji bozukluğunun saptanmasını sağlayan belirli testlerin olmaması tanıyı engelleyebilir. Bu arada, fibromyalji bozukluğunun gerçek bir bozukluk mu yoksa sendrom mu olduğu profesyoneller tarafından tartışılmaya devam edilmektedir. Ya da çeşitli belirtilerin sonucu da olabilir.

Fibromiyalji tanısı koyabilmek için bir hastanın 18 ağrılı basınç noktasından en az 11 tanesinden şikayetçi olması gerekir. Bu ağrı noktaları, bu bozukluğa sahip olan hastalar arasında yaygın olduğundan tanıya yardımcı olurlar. Bozukluk için bir başka tanı kriteri ise en az 3 ay süren genel ağrıdır.

Bununla birlikte, kriterler oldukça hassas ve spesifiktir. Örneğin, bu bozukluğa sahip hastaların % 85’inden fazlasına, diğer romatizmal hastalıklardan birinin tanısı da koyulabilir. Ayrıca şundan da bahsetmek gerekir ki, bu bozukluğu tecrübe eden fakat tanı koyulamayan kişilerin yüzdesinin bu kadar yüksek olması, tanı sürecinin zorluğundan kaynaklanmaktadır.

Tedavi

Günümüzde, beslenme tedavisi ve kilo verme stratejileri, fibromiyaljinin tedavisinde en etkili yöntemleri oluşturmaktadırlar. Örneğin, glutensiz diyetlerin belirtileri yok etmekte etkili olduğu kanıtlanmıştır.

Ve ilaç desteği olarak da çeşitli antidepresanlar, steroid içermeyen anti-inflamatuarlar (NSAIDS) ve kas gevşeticiler fibromiyaljiyi tedavi etmekte kullanılabilirler. Ayrıca, transkraniyal manyetik uyarılma tedavisi de olumlu sonuçlar vermektedir. Bu tedavi, ağrıyı önemli ölçüde azaltmayı amaçlamaktadır. Ve sağlık durumunun iyileşmesini sağlayabilir.