Narsist Kişilik Bozukluğu Nedir?

Narsist kişilik bozukluğu olan kişilerin duygusal empatisi genellikle azdır. Ayrıca eleştiriye karşı çok hoşgörülü değillerdir ve kişiler arası konularda zorluklar yaşarlar. 

Narsist kişilik bozukluğu, bireyin abartılı bir benmerkezciliğe ve başkaları için yok denecek kadar az empatiye sahip olmasına yol açan zihinsel bir durumdur. Tipik olarak kişi genellikle ona özel davranılmasını hak ettiğini düşünür ve dikkat odağında kalmaya aşırı derecede ihtiyaç duyar.

Genellikle kişiler arası alanda eksikleri vardır. Çünkü tüm dikkatlerini kendilerine yoğunlaştırırlar ve başkalarına ne olduğunu düşünmezler. Hatta ancak sürekli yağcılık yapılması sonucu öz değerleri onaylandığında üçüncü kişilere onay verirler.

Ancak aşırı güvenli maskelerinin ardında, en ufak bir eleştiriyle paramparça olabilecek kırılgan bir öz saygı vardır. Bu nedenle, beklentilerine uyarak yaşayamadıklarında mutsuz ve hayal kırıklığına uğramış hissedip kolayca depresif duruma düşme eğilimindedirler.

Aynı şekilde genellikle ilişkileriyle ilgili de kendilerini tatmin olmuş hissetmezler çünkü kendilerini sürekli başka insanlarla karşılaştırırlar ve kimse onlar kadar harika değildir.

Bu bozukluğun sebepleri nelerdir? Nasıl tanımlayabilirsiniz?

Bugünkü yazımızda hangi faktörlerin bu bozukluğu tetikleyebileceğinden ve onu tanımlamanıza yardımcı olabilecek işaretlerden bahsedeceğiz.

Narsist Kişilik Bozukluğu: Sebepleri

Diğer zihinsel sağlık bozukluklarında olduğu gibi, narsist kişilik bozukluğunu açıklayan net bir sebep de yoktur. Ancak uzmanlar bu durumun nöro-biyolojik, genetik ve çevresel faktörlerin bir araya gelmesiyle ortaya çıkan bir sonuç olduğuna inanırlar.

Bunu göz önünde bulundurarak, bir kişide aşağıdakiler varsa, narsist kişilik bozukluğu yaşama riski yüksektir:

• Aşırı fedakarlık veya aşırı eleştiri kaynaklı zayıf aile ilişkileri.
• Kişinin davranış ve düşüncesiyle ilişkili serebral bağlantılarında değişiklikler olması.
• Kişinin ebeveynlerinden veya yakın akrabalarından bazılarının bu hastalıkla ilgili geçmişi olması.
• Kişinin görüntüsü veya yetenekleri nedeniyle aşırı övülmesi.

Narsist Kişilik Bozukluğunun Semptomları

Kapsamlı olarak bakılacak olursa, narsist kişilik bozukluğunu tanımlamamıza yardım edecek pek çok işaret vardır. Bu işaretlerin oluşma şiddeti de bize yardımcı olabilir. Sıklıkla, bu durumdan muzdarip olan kişi, benmerkezcidir, yeteneklerini abartır ve başkalarını aşağılar.

Bunların yanında, diğer semptomlardan bazıları da şunlardır:

• Abartılı bir kibir hissi.
• Sürekli hayranlık duyulmaya veya övülmeye ihtiyaç duyma.
• Başarıları buna layık olmasa bile üstünmüş gibi tanınma beklentisi.
• Başarılarını veya yeteneklerini abartma.
• Gelecekte başarı kaygısı ve mükemmel/ idealleştirilmiş eşle ilgili kaygı duyma.
• Başkalarına karşı üstünlük hissi ve kendini başkalarıyla karşılaştırma ihtiyacı.
• Yalnızca kendisi kadar harika olan insanların etrafında olma isteği.
• Sohbeti tekelleştirme
• Özel iyilikler beklemek.
• Kendi yararı için başkalarından faydalanmak, bunu genellikle onların ihtiyaçlarını veya duygularını benzersiz bir şekilde görmezden gelerek yapmak.
• Duygusal empati azlığı.
• Başkalarına karşı kıskançlık ve başkalarının kendisini kıskandığı inancı.
• Kibirli veya kendini beğenmiş davranışlar.
• Büyüklük sanrısı veya her şeyin en iyisine sahip olmada ısrar etmek.

Benzer şekilde, narsist kişilik bozukluğu olan birinin eleştiriye karşı toleransı çok azdır ve kendi fikrinin tam aksinin doğru olduğu herhangi bir durumla yüzleşmekte zorlanır.

Sonuç olarak şuna benzer işaretler de gösterirler:

• Sabırsızlık ve öfke.
• Sosyal etkileşim kurmada zorluk.
• Kendileri üstünmüş izlenimi vermek için başkalarına karşı kötü davranma ve onları değersizleştirme.
• Duygularını ve davranışlarını düzenlemede zorluk.
• Kusurlu olma nedeniyle depresyona veya anksiyeteye kapılma.
• Güvensizlik, utanç ve aşağılanma hisleri.
• Stresi yönetmede ve değişikliklere adapte olmakta zorluk.

Tanı

Genellikle narsist kişilik bozukluğunun tanısı karmaşıktır. Ne de olsa semptomlarının çoğu diğer bozuklukların semptomlarına benzer. Ayrıca aynı anda birden fazla kişilik bozukluğu tanısı konabilir.

Bu zihinsel hastalığın varlığının onaylanabilmesi için sağlık profesyonelleri, zihinsel bozuklukların tanısal ve istatiksel ölçütü kılavuzunu (DMS-5) göz önünde bulundururlar. Ayrıca fiziksel muayene ve yoğun bir psikolojik değerlendirme de yapacaklardır.

Narsist Kişilik Bozukluğunun Tedavisi

Maalesef bu bozukluğun görüldüğü kişinin genellikle tedaviye erişmesi ve tedaviyi kabul etmesi çok zordur.

Benmerkezci davranışları ve mükemmel olduklarına inanmaları nedeniyle genellikle bir sorunları olduğunu kabul etmezler. Bu yüzden genellikle yardım almayı göz önünde bulundurmazlar.

Ancak tanı konursa ve terapiye gitmeye karar verirlerse, akıl sağlığı profesyoneli, çok sayıda bilişsel-davranış terapisi seansı uygulamayı tavsiye edecektir.

Kapsamlı olarak bakmak gerekirse, terapinin amaçları şöyledir:

• Onlara başkalarını daha iyi anlamayı öğretmek.
• Davranışlarının nedenlerini anlamak.
• Gerçek kişisel ilişkiler sürdürmelerine yardımcı olmak.
• Grup içinde çalışma becerilerini güçlendirmek.
• Eleştiriye ve başarısızlığa tolerans gösterebilmek için ihtiyaç duydukları kapasiteyi kabul etmek ve tanımak.
• Hislerini tanıma ve kontrol etme becerilerini artırmak.
• Erişilemez amaçlara ulaşma arzusunu bırakmak.
• Gerçek, hakiki öz saygılarını geliştirmek.
• Stresli anları kontrol edebilmek.

İlaç

Kapsamlı olarak bakmak gerekirse, narsist kişilik bozukluğu ile savaşmak için belirli bir ilaç yoktur. Ancak doktor anksiyete ve depresyon belirtilerini kontrol etmek için anksiyolitiklerin kullanılmasını önerebilir.

Son olarak yıllar geçtikçe durumun kötüleşebileceğini hatırlatmakta fayda vardır. Ancak bu, durumun sebebine ve kişinin hayat tarzına bağlıdır.

Buna rağmen kişinin sağlıklı ilişkileri olursa ve kişi tedaviye devam ederse, durumuyla ilgili oldukça fazla gelişim görebilir. Sonuçta tedavi esas anahtardır.