Neden Grip Kış Mevsiminde Daha Çok Yayılır?

 Grip, influenza türündeki farklı virüslerin yol açtığı viral bir hastalıktır. Genel olarak, enfeksiyon vakaları kış mevsimi boyunca artma eğilimi gösterir. Bugün size gribin neden kış mevsiminde daha çok yayıldığından bahsedeceğiz. 

Pek çok virüs her zaman ortalıkta dolaşıyor ve son derece ciddi belirtilere ve rahatsızlıklara yol açabiliyorlar. Genellikle kış mevsiminde yayılan grip için de bunlar geçerli.

Grip, sonbahar ve kış mevsiminde yaygınlık açısından en yüksek noktaya ulaşıyor ve pratikte ilkbaharda kayboluyor. Bu durumun nedenini merak ediyor olabilirsiniz. Bu yazıda bu soruyu cevaplayacağız.

Tek klinik virüs, çeşitli formlar

Grip, influenza virüslerinin farklı türlerinin yol açtığı bulaşıcı bir hastalık. Bu virüsler tek iplikçikli RNA virüsleri. Onlara karakteristik yuvarlak görünümlerini veren şey, dış kısımlarını kaplayan lipit katman. Dünya Sağlık Örgütüne göre mevsimsel grip virüslerinin dört türü var:

• Influenza A virüsleri, yüzeylerindeki iki proteinin kombinasyonlarına göre alt tipler halinde sınıflandırılıyorlar. Bilinen tüm grip salgınlarının kaynağı, A tipi virüsler.
• B tipi virüsler, alt türlere ayrılmıyorlar ancak şu anda dolaşımda olanların iki farklı kökeni var.
• C tipi virüsler, daha az sıklıkta saptanıyor ve genellikle hafif enfeksiyonlara neden oluyorlar. Bu nedenle, halk sağlığı açısından pek önemli değiller.
• D tipi virüsler çoğunlukla sığırları etkiliyorlar. İnsanlara bulaştıkları veya insanlarda hastalığa yol açtıklarıyla ilgili bir bilgi yok.

Küresel düzeyde görülme sıklığı yüzde 20 olarak tahmin ediliyor. Bir başka deyişle, dünya nüfusunun yüzde 20’si hayatının bir noktasında bu virüse yakalanıyor. Ayrıca belli bazı popülasyon gruplarının yüzde 50’sini etkileyebildiği için seçici bir patoloji olduğu da söylenebilir.

Epidemiyolojik açıdan önemli olması nedeniyle, influenza, çeşitli çalışmalara konu olmuştur.

Grip ve hava koşulları

“Plos Patojenleri” (Plos Pathogens) adlı bilimsel dergide yayınlanan bir çalışmada grip ve iklim koşulları arasındaki ilişki ve gribin neden kış mevsiminde yayıldığı açıklanıyor:

• Araştırmacılar, kobaylarla 20 deneysel kopya kullandılar. Çeşitli bölmelere, grip olmuş bir dizi kobay yerleştirdiler. Hasta kobayların yanındaki diğer bölmelere ise sağlıklı olan kobayları koydular.
• Daha sonra sağlıklı ve hasta kobayların bulunduğu farklı örnek gruplarını farklı nispi nem ve sıcaklık aralıklarına maruz bıraktılar.
• Sabit sıcaklıkta, nispi nem ve grip yayılımının ters orantılı olduğu bulundu. Yüzde 20 oranındaki nispi nemde, sağlıklı kobayların çoğu hastalıklı olanların havaya yaydığı parçacıklar nedeniyle enfekte oldular. Yüzde 80 oranındaki nispi nemde ise herhangi bir iletim olduğu gözlenmedi.
• Ayrıca 5 derece sıcaklıktaki ortamlarda enfekte olan kobayların kendi hava parçacıklarında daha fazla viral yük olduğu ve hastalıklarının, 20 derece sıcaklıkta enfekte olanlara göre daha uzun sürdüğü görüldü.

Bu çalışmaya göre, düşük sıcaklığın ve kuruluğun virüsün yayılmasını hızlandırdığı gibi bir sonuç ortaya çıkıyor.

Peki, neden?

Grip, düşük nispi nemli ortamda yayılıyor

Çeşitli hipotezlerle, düşük nispi nemin neden gribin yayılmasının lehine olduğu açıklanmaya çalışılıyor:

• Öncelikle kuru hava, konağın, burun mukoza zarlarına zarar verip bozabilir. Böylece konak, grip gibi viral solunum yolu enfeksiyonlarına karşı daha korunmasız kalmış olur.
• İkincisi havadaki partiküllerde bulunan virüsün stabilitesi neme göre değişir. Virüs daha az nemli ortamlarda daha uzun süre aktif kalır.
• Üçüncüsü virüs daha fazla nem bulunan ortamda yayılma becerisini kaybedebilir. Yüksek nispi nemde, konağın havadaki parçacıkları, çevredeki su moleküllerine hızla yapışarak hacimlerini artırır ve onları daha erken çökeltebilir. Bu, virüsün hızını ve kat ettiği mesafeyi azaltır.

Düşük sıcaklıklarla birlikte grip yayılır

Bu durumda, açıklama biraz daha basit olabilir.

Düşük sıcaklıklarda, burun mukozası zarları, hava soludukları zaman soğurlar. Böylece virüse daha elverişli olan bir mikro ortam oluşur. Bu nedenle daha iyi bir şekilde çoğalabilirler. Sonuç olarak, her hapşırma ve püskürme daha ağırlaşmış bir viral yük taşır. Bu da hastalığın yayılmasını destekler.

Grip sezonu lafının arkasında yatan neden

Kısacası, gribin mevsimsel bir hastalık olmasının bilimsel anlamda açıklamasını yapmak mümkündür. Kuzey yarımkürede, bu virüs Ekim ayında yayılmaya başlar. Aralık ve Şubat ayları arasındaysa zirveye çıkar. Bu veriler, o aylar soğuk ve kuru olduğundan araştırmacıların çalışmalarda ulaştıkları sonuçlarla mükemmel derecede uyumludurlar.

Neyse ki her yıl grip aşısı yapılabiliyor. Bu yüzden potansiyel grip sorunu da neredeyse kalmamış oluyor. Aşı, çok yaşlı olanlar ve bağışıklığı baskılanmış kişiler için tavsiye edilir.