Yiyecekler Hakkında Bilinen 5 Yanlış

Son yıllarda gıda ve beslenme ile ilgili pek çok yalan haber yapılmaktadır. Bu haberlerin bazıları yiyeceğe mucizevi özellikler yüklerken, bazıları ise aşırı derecede endişe vericidir. Bu makalede yiyecekler hakkında bilinen yanlışlardan bahsedeceğiz.
Yiyecekler Hakkında Bilinen 5 Yanlış
Marta Guzmán

Yazan ve doğrulayan beslenme uzmanı Marta Guzmán.

Son Güncelleme: 09 Ağustos, 2022

Sosyal medya ve internet sayesinde bir çok bilgiye ulaşabildiğimiz bu günlerde, sahte haberlerin karşımıza çıkma sıklığı da günden güne giderek artmıştır. Bu nedenle, sıklıkla tüketilen yiyecekler hakkında ortaya atılan yalan haberler de giderek daha yaygın hale gelmektedir.

Sağlıkta Sahte Haberler Araştırmasına katılan doktorlar tarafından keşfedilen sahte haberlerin yarısından fazlasını (% 54) ise beslenme teması oluşturmaktadır.

Uzmanlar, genel olarak yiyecekler hakkında çıkan sahte haberleri iyi ya da kötü anlamda abartılan hikayeler olarak görüyorlar. Bu aynı zamanda tek bir gıdanın sağladığı fayda, sağlıklı olanı aştığında da böyle kabul edilmektedir.

Burada, yiyecekler hakkında bilmeniz gereken 5 sahte haberi ele alacağız!

Yiyecekler Hakkında Yaygın Olarak Bilinen Beş Yalan Haber

Nutrition Today‘de yayınlanan bir yayın, tüketicilerin beslenme ile ilgili açıklanan bilimsel yanlış bilgileri tanımalarına yardımcı olmak için eğitici çabalar göstermemiz gerektiğini öne sürmekte olup, amaç, herkesin “beslenme tedavileri”, “mucizevi yiyecekler” ve “endişe verici raporlar” hakkındaki yanlış ifadelerden daha fazla haberdar olmasıdır.

Gelin en bilindik yalan haberlerden bazılarına göz atalım.

1. Yanık Yiyecekler Kansere Sebep Olur Mu?

Uluslararası Kanser Kayıtları Birliği tarafından sınıflandırılan bir bileşik olan akrilamid, yanmış ekmekte oluşur. Bu aynı zamanda insanlar için muhtemelen bir kanserojen olabilir.

Bununla birlikte, bu maddenin görünmesi için, yiyeceğin düşük şeker ve amino asitlere (esas olarak asparagin) sahip olması ve 120 ° C’nin üzerindeki sıcaklıklarda pişirilmesi gerekir. Bu nedenle, bu durum her zaman mevcut değildir.

Bu arada, bu ekmeğe özel değil. Aynı zamanda patates, kroket, hamur işleri, kahve, kahvaltılık gevrekler ve daha fazlası için de geçerli olabilir. Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi, 2015 yılında diyet yoluyla akrilamide maruz kalma seviyeleri hakkındaki endişelerini de dile getirmektedir.

Sağlık açısından risk oluşturması için yüksek miktarlarda tüketilmesi gerekse de akrilamidin azaltılması tavsiye edilir. Yiyecekler 170°C’nin üzerinde pişirilmemeli ve kızarmış bir renk alsa da koyu kahverengi olmamalıdır.

Yanmış bir dilim pizza
Yanmış yiyeceklerde bulunan akrilamidin vücuda zararlı olması için büyük miktarların yenmesi gerekse de, en iyisi yanmış yiyecekleri yemekten kaçınmaktır.

2. Diyet Yaparken Tam Yağlı Süt İçilir Mi?

Kilo kaybetmek için diyet yapan bir kişiye yağsız süt çeşitlerini tercih etmek hala iyi bir tavsiye midir?

Sonuçta diyetin amacı, yiyeceğin diğer yönlerini hesaba katmadan kalori ve yağ miktarını azaltmaktır. Ancak, The American Journal of Clinical Nutrition‘da yayınlanan bir makaleye göre mevcut bilimsel kanıtlar bunun tersini gösteriyor gibi görünmektedir.

Dahası, Avrupa Yetişkinlerde Obezite Yönetimi Kılavuzlarında, obezite yönetimi stratejisi olarak, düşük yağlı süt ürünlerinin tam yağlı süt ürünleri ile değiştirilmesi önerilmektedir. 

Bu yazı da ilginizi çekebilir: FODMAP Diyeti Hakkında Bilmeniz Gerekenler

3. Limonlu Su Vücudu Temizler Mi?

Bu güncel sahte haber yanlıştır. Arındırıcı değildir ve tüketmeye de ihtiyacımız yoktur.

Aslında, vücutta zaten “temizlemeden” sorumlu olan üç organımız vardır: karaciğer, böbrek ve akciğerler. Limon, pH tamponu görevi gören bir antioksidan olan sitrik asit bakımından zengindir. Bu yanlış inancın doğduğu yer burası olabilir.

Ancak, gerçekten temizleyici yiyecek diye bir şey yoktur!

4. Yemeklerden Sonra Meyve Yemek Kilo Aldırır Mı?

Farklı meyvelerin değişken kalori alımları vardır. Bununla birlikte, yemekten önce, yemek sırasında veya sonrasında tüketilsin, meyvenin kalori alımı her zaman aynıdır. Meyvenin kalori alımının ne zaman yenildiğine bağlı olarak değişebileceğini gösteren hiçbir bilimsel kanıt yoktur.

Ayrıca, bulgular yüksek meyve ve sebze tüketimiyle kilo vermenin daha kolay olduğunu göstermektedir. Bu makale bunu daha da desteklemektedir. Aslında, meyve ve sebzelerin kilo vermeye katkıda bulunmasının olası yollarından biri, tokluk üzerindeki potansiyel etkileridir.

Bir kadın elma yiyor.
Meyvelerin kalori alımının yenildikleri zamana göre değiştiğini gösteren herhangi bir kanıt olmamakla birlikte, araştırmalar meyve tüketiminin kilo vermeye yardımcı olabileceğini belirlemiştir.

5. Günde 5 Öğün Yemek Metabolizmayı Hızlandırır Mı?

Bu fikir, yemek yediğinizde, yiyecekleri sindirmek ve tüm bileşenlerine ayırmak için enerji harcadığınız gerçeğinden kaynaklanmaktadır. Bu, yiyeceğin termojenik etkisidir.

Bununla birlikte, sindirimde kullanılan kalorilerin, yenen yiyeceğin hacmi ve makro besinlerin türü ile aşağı yukarı orantılı olduğu da ortaya çıkmıştır. Bu nedenle, eğer bir günde 2.000 kcal’lik bir diyet tüketiyorsak , genellikle 3 öğünde ya da 5 öğünde olması önemli değildir, çünkü termojenik etki aynı olacaktır.

Journal of Nutrition, öğün sıklığını artırmanın kilo kaybı için pozitif olduğunu destekleyen sağlam bilimsel kanıt bulunmadığı sonucuna vardıkları bir çalışma yayınladı.

Sonuç

Tartıştıklarımızın dışında yiyecekler ile alakalı birçok sahte haber bulunmaktadır. Bu nedenle, en iyisi sertifikalı beslenme uzmanlarından tavsiye almaktır. Bu şekilde, sağlığa zararlı yanlış inançları benimsemekten kaçınabiliriz.


Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.


  • EFSA Panel on Contaminants in the Food Chain (CONTAM). “Scientific opinion on acrylamide in food.” EFSA Journal 13.6 (2015): 4104.
  • Rautiainen, Susanne, et al. “Dairy consumption in association with weight change and risk of becoming overweight or obese in middle-aged and older women: a prospective cohort study.” The American journal of clinical nutrition 103.4 (2016): 979-988.
  • Guyenet SJ., Impact of whole, fresh fruit consumption on energy intake and adiposity: a systematic review. Front Nutr, 2019.
  • Leidy HJ., Campbell WW., The effect of eating frequency on appetite control and food intake: brief synopsis of controlled feeding studies. The Journal of Nutrition, 2011.

Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.