Apendiks: Özellikleri ve İşlevi
Apendiks hakkında, yalnızca insan evriminin bir kalıntısı olduğu ve nihayetinde işe yaramaz olduğu konusunda genelleştirilmiş bir fikir var. Gerçekten de, bu küçük organın işlevi bilim için hala belirsizdir. Ancak, daha önce düşündüğümüz kadar işe yaramaz olmayabileceğini gösteren birçok veri var.
Genellikle, apendiks sorunlara neden olana kadar, yani iltihaplandığında ve özellikle apandisit ortaya çıkana kadar bir sorun değildir. Bu gibi durumlarda kişinin organın alınması için ameliyat olması gerektiğini hepimiz biliyoruz.
Erkeklerin yaklaşık %8,6’sı apandisit ameliyatı olmak veya apendikslerini aldırmak zorunda kalacakalrdır. Bu rakam kadınlarda biraz daha düşüktür: %6.7. Hiç kimse bu organı özleyeceğini düşünmez, ama durum o kadar basit değildir.
Apendiks nedir?
Bu organ, kalın bağırsakta, aynı zamanda ince bağırsağın sonuna yakın olan çekum adı verilen bir noktada bulunan küçük ince bir uzantıdır. Kolonun dikey kısmının bir uzantısıdır ve 8 ila 12 cm uzunluğundadır.
Apendiks adı, sarkaç gibi görünen sarkık görünümünden kaynaklanmaktadır. Girişi olan ama çıkışı olmayan bir solucan veya vida gibi. Bu nedenle gıda parçacıklarını kolayca biriktirebilir ve iltihaplanarak apandisite neden olabilir.
Bu organ her zaman doktorlar için bir gizem olmuştur. Vücudumuzda varlığını sürdürdüğü için bir işlevi olması gerektiği fikriyle yola çıktılar, ancak bu işlevin ne olduğunu asla bulamadılar. Bu nedenle, uzun zamandır bunun sadece insan evriminin bir kalıntısı olduğuna ve zamanla yok olmaya mahkum olduğuna inandık.
Bir bakış açısı değişikliği
Yaygın fikirlere rağmen, araştırmacılar yakın zamanda apendiksin memelilerde 26 kez evrimleştiğini keşfettiler. Yani yüzyıllar boyunca vücuda daha iyi uyum sağlamak için değişti. Bu gerçek, işe yaramaz olduğu fikriyle örtüşmüyordu. Çünkü eğer öyleyse, neden bu kadar çok uyarlamadan geçti?
Birçok uzman, bu bariz çelişkinin nedenini araştırmak için güçlerini birleştirmeye karar verdi. 2016’daki bir araştırma girişimi, apendiksi olan hayvanlardaki ortak faktörlerin neler olduğunu belirlemeye çalıştı. Ayrıca, insanlar da dahil olmak üzere yüzlerce memeliyi analiz ettiler.
Ulaştıkları ilk sonuç, apendiksin ortadan kaybolduğu durumlara oranla çok daha fazla evrimleştiğiydi. Başka bir deyişle, bu organa sahip olmayı sürdüren ve onu adapte eden hayvan türü sayısı, onu artık vücutlarında bulundurmayan hayvanlardan çok daha fazlaydı. Bu gerçek, bilim insanlarını şaşırtıcı bir yola soktu.
Apendiks ile ilgili yeni bulgular
Araştırmacılar ayrıca, apendikste yüksek konsantrasyonda lenfatik doku olduğunu ve bunun organizma için koruma görevi gördüğünü buldular. Bu onları apendiksin immünolojik bir rol oynayabileceği varsayımına yönlendirdi.
Oklahoma Eyalet Üniversitesinden fizyolog Loren Martin, özellikle çocuklarda ve genç erişkinlerde apendiksin duvarlarının birçok lenf hücresi içerdiğini kaydetti. Bu da o organı kendi görüşüne göre boğazdaki bademcikler gibi bir nevi bağırsak bademciğine çeviriyor.
Bu, bu küçük organın çeşitli hastalıklara karşı bir savunma cephesi olabileceği anlamına gelir. Lenf hücreleri bağışıklık kontrolü uygulayabilir.
Bir çalışma, en azından kısmen bu hipotezi doğruluyor gibi görünüyor. Buna göre, Clostridium difficile bakterisi ile enfeksiyon kapmış kişilerin apendiksleri olmadığında ciddi bir durum geliştirme olasılığı iki kat daha fazlaydı.
İlginizi çekebilir: Hayatta Kalmak İçin İhtiyaç Duymadığınız Organlar
Diğer ilginç gerçekler
Yukarıdakiler, bilim insanlarının ulaştığı tek sonuç değildi. Artık apendiksin bağırsak mikrobiyotası için önemli bir rezervuar ve sığınak olduğundan da şüpheleniyoruz. Aslında bu mikrobiyota, bağışıklık sisteminin, metabolizmanın ve bazı organların düzgün gelişiminin anahtarıdır.
Şiddetli ishal gibi çeşitli koşullar altında değişebilir. Araştırmacıların tahmin ettiği şey, apendiksin böyle bir durumda bir tür acil durum cihazı olarak çalıştığıdır.
Bu, kaybolan mikroorganizmaların yenilenmesine yardımcı olduğu anlamına gelir. Görünüşe göre, apendektomi geçirenlerde benzer koşullar altında mikrobiyotanın iyileşmesi daha uzun sürüyor. Gördüğünüz gibi, apendiks düşündüğümüz kadar işe yaramaz değil gibi görünüyor.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
Gómez, I. S., Redondo, M. S., Sanchis, N. R., Canovas, A. V., & Laforga, A. M. S. (2018). Lo que el apéndice esconde. Seram.